Khu vực tôi ở
có một con đường hai hàng thông cổ thụ, tàn lá giao nhau như lọng
che, vừa tạo nét đặc thù, vừa luôn luôn cho bóng mát. Tôi lò dò mua
căn nhà ở đây cũng vì cái lọng che lồng lộng giữa không gian, thoảng
hương thông ngan ngát này. Có lẽ cũng vì con đường đẹp và râm mát
nên rất nhiều người đi bộ chọn đi ngang đây. Tôi nghĩ, 99% người địa
phương chịu khó dành một ít thì giờ nào đó trong ngày để đi bộ vì lý
do sức khỏe. Không ông bà bác sỹ nào không khuyên thân chủ của mình
đi bộ, như hình thức thêm vào một toa thuốc, tùy theo tuổi tác, sức
lực mà giới hạn lộ trình dài hay ngắn. Còn 1% kia chỉ đi khi hứng
thú, đi hóng gió, hoặc đi để mà .... đi ( như tôi chẳng hạn ).
Ấy, tuy không
có mục đích rõ ràng nhưng tôi cũng đi khá thường xuyên vì cảm thấy
một tiếng đồng hồ tản bộ đã cho tôi sự thư dãn tinh thần lúc nào
không hay. Trời vừa sắp tắt nắng là tôi xỏ đôi giầy Bata vào chân,
chụp cái nón nỉ lên đầu, mở cửa sau, chào mấy gốc bưởi, hít hà dăm
nụ huệ trắng rồi bước ra đường, cứ theo hai hàng thông cao mà chậm
rãi bước.
Tôi cũng chẳng đặt cho
mình một hình thức cố định nào. Khi thì bỏ một băng giảng vào máy
nghe, đeo theo, vừa đi vừa nghe giọng Thầy Phước Tịnh rất nhẹ nhàng,
lịch lãm “ Thưa đại chúng, hôm nay là ngày ..... chúng ta sẽ nói
chuyện về ....” hoặc Thầy Trí Siêu giảng Kinh Kim Cang rất xúc tích
mà lại đơn giản, dễ hiểu vô cùng ! ( Phật tử vô minh như tôi mà hiểu
được chút chút, đủ biết thầy Trí Siêu đã lựa lời, uyển chuyển theo
căn cơ chúng sanh chừng nào )
Nhưng hôm nay
hơi khác thường. Trời còn nắng gắt mà tôi đã mở cửa sau, bước ra
đường, quên chào gốc bưởi, quên thưởng thức hương huệ và hình như
quên cả cái nón nỉ ! Nhưng chẳng sao. Tâm tôi đang có điều bất an.
Tôi chỉ cần “ Làm một cái gì đó ” thay vì ngồi trong bốn bức tường,
tự gậm nhấm phiền não và để mặc cho phiền não gậm nhấm mình ! Và
thói quen đi bộ đã vô tình kéo tôi ra đường khi trời còn nắng.
Mấy ngày nay,
thời tiết bỗng nóng hực. Rải rác đó đây đã có những đám cháy rừng có
cơ nguy hiểm, lân lan vào đô thị. Mây rất cao, trong vắt, như đành
nhường lối cho ông mặt trời giương oai, phà xuống mặt đất sức nóng
trên trăm độ. Dưới sức nóng này, dù tôi đang đi giữa những tàng
thông cũng vẫn nóng. Có phải thực sự thời tiết đang nóng như vậy
không, hay chính từ tôi ? Ba cõi không an giống như nhà lửa mà !
Mặc ! Nóng
thì nóng, nắng thì nắng, tôi cứ chậm rãi bước. Phải chi tôi đeo theo
một băng giảng, và nếu Thầy Phước Tịnh có tha-tâm-thông, tôi chắc
Thầy sẽ từ bi mở đầu thế này : “ Thưa đại chúng, hôm nay là một ngày
rất nóng, chúng ta sẽ nói chuyện về Giòng-Suối-Mát-Tự-Thân ...” Tôi
có thể hình dung được nhân dáng Thầy Phước Tịnh, ông thầy tu nhỏ
nhắn, hòa ái, nhẹ nhàng mà từ cách di động viên phấn trên bảng đen
viết đôi giòng chữ Hán đến cách nâng tách nước, hớp một ngụm nhỏ
.... nhất nhất đều biểu lộ chánh niệm. Nhân cách đó như coi nhẹ mọi
sự, như chẳng có chi quan trọng mà đồng thời lại là trân quý từng
hạt sỏi, giọt sương. Tôi chưa đủ sức diễn tả gẫy gọn những cảm nghĩ
này của mình nhưng rõ ràng là mỗi lần hội đủ duyên đi nghe giảng,
tôi đều cảm nhận như thế, từ Thầy.
“ Cái gì đây? ”.
Tôi dừng vội lại, đến mức
suýt ngã chúi về phía trước !
Một bông hoa dại vàng rực
nở từ khe nứt của lề đường xi măng !
Trời đang hừng hực nắng,
nền xi măng tưởng như có thể bốc khói. Vậy mà, bông hoa vẫn từ đó
vươn lên, nở rộ ! Tôi thấy mình quỳ xuống bên hoa, nhìn cho kỹ. Vết
xi măng nứt rất nhỏ, có sự tình cờ nào của bụi phấn hoa nhờ gió
thoảng đưa qua ? Hay sự vụng về của con chim nào tha hạt, nhả rơi
vào đó ? Hay duyên của bông hoa vừa hội đủ, từ kiếp nào ? Hay duyên
của chính tôi đã bước tới đúng sát na này ? Thật là kỳ diệu ! Quỳ
xuống chưa đủ, tôi đưa tay, sờ nhẹ cánh hoa như để chứng nghiệm đây
là thật.
Đây là thật.
Không phải chỉ bông hoa
là thật mà tôi sửng sốt vì thông điệp cực kỳ uyên nguyên, cực kỳ
hiển lộ, bông hoa đang mang cho tôi cũng là thật. Đó là: THÔNG ĐIỆP
CỦA SỰ HIỆN HỮU CHÂN NHƯ, MẦU NHIỆM.
Thời xưa, có lần ngài
Triệu Châu hỏi ngài Nam Tuyền Phổ Nguyện :
- Như hà thị đạo ? ( Thế
nào là đạo? )
Ngài Nam Tuyền trả lời :
- Bình thường tâm thị đạo
( Tâm bình thường là đạo )
Câu trả lời quá đơn giản
đến mức khó tin nhưng khi ngài Nam Tuyền khai triển thêm thì ngài
Triệu Châu lãnh hội ngay.
Tâm không bình thường là
tâm ở trong hai trạng thái : vọng thức và vô ký. Những tạp nghĩ lao
xao quen huân tập không dừng, dẫn đến vọng thức ; sự mơ màng, ngầy
ngật dẫn đến vô ký.
Tâm bình thường là trí
tuệ Bát Nhã, sáng trong, nhận biết rõ ràng nhưng thinh lặng, rỗng
rang. Đó là Tâm Đạo.
Dưới ánh nắng chói chang,
từ khe nứt nhỏ của nền xi măng cháy bỏng, bông hoa vàng đã nhẹ nhàng
nở, rất tự nhiên, thanh thản, như không cần bất cứ một sự cố gắng
nào ! Chỉ có người đang chiêm ngưỡng hoa mới bàng hoàng vì sức mạnh
kỳ diệu của duyên hợp cho hoa có mặt phút giây này, cho tôi chứng
nghiệm sự mầu nhiệm của lẽ đạo mà nhận ra mình quá yếu đuối, quá bé
nhỏ trước bông hoa bên đường kia !
Từ khô cằn đất đá, hoa
còn biết nương khe nứt mà nở cho đời thì sự phiền não trong tôi có
đáng gì mà tôi không nở được Đóa Hoa Tâm ?
Có phải chăng hoa mang
Tâm Bình Thường nên hoa đang là Đạo ?
Chắc chắn, đây không phải
lần đầu tôi nhìn thấy bông hoa dại nở từ vết nứt xi măng, nhưng sao
chỉ ở ngày hôm nay, phút giây này, tôi mới bắt được thông điệp vô
ngôn mầu nhiệm ? Có phải ở một sát na nào nhanh như lằn chớp, tôi
cũng mang Tâm Bình Thường trong trạng thái rỗng rang đúng khi nhìn
thấy bông hoa; hay bông hoa đã ở đó, chờ bước chân người phiền não
để lóe lên một ánh minh quang ?
Dù thế nào, những chiêu
cảm tuyệt vời này đang cho tôi niềm tin mãnh liệt ở lời Phật dạy, là
mọi chúng sanh đều sẵn có Phật tánh như nhau, chỉ khác ở mức độ dầy,
mỏng của màn vô minh che lấp, ở mức cạn, sâu của trí tuệ phản quang
tự kỷ, và quan trọng hơn cả là ở thời gian dài, ngắn giũ được Phật
tánh đó. Quý đạo hữu hãy thử kiểm lại mà xem, thế nào cũng nhận ra
nhiều lúc tâm mình rất an lạc, rỗng rang, cái nhìn của mình trước
vạn hữu rất thanh thản mà lại rất sâu sắc nên có thể nhận ra bản
chất chân thật mà mình không hay. Nhưng tiếc rằng tâm chúng ta đã
huân tập lâu đời, luôn chạy theo cảnh, theo tình bên ngoài nên phút
giây chạm vào Chân Như, chưa kịp nhận biết thì cảnh đó tình kia đã
cuốn ta trôi lăn vào vọng tưởng ! Nói thế có nghĩa là, trong đời
sống bát nháo chập chùng vô minh này, chúng ta từng có phút trở về
với cái ta vô sinh bất diệt, tức là có những phút giây ta từng là
Phật mà ta không biết, hay chưa kịp biết đã trở lại chúng sanh ! Đó
chính là câu Đức Phật khẳng định: “Ta là Phật đã thành, các con là
Phật sẽ thành”. Đức Thế Tôn ĐÃ THÀNH Phật vì Ngài giữ được Phật tánh
thường xuyên, không từng đứt đoạn. Chúng sanh SẼ THÀNH vì tâm điên
đảo luôn làm biến diệt giòng chân như. Cái tâm luôn chạy nhảy là thủ
pham ngăn chúng sanh thành Phật mà câu chuyện ẩn dụ về tâm cho chúng
ta thấy rõ hơn ở điểm này.
Câu chuyện như vầy: Một
hôm, hai thầy trò mang trà xuống núi đổi gạo, muối. Sư phụ thong
dong đi trước, chú tiểu đeo tay nải đi sau. Được một quãng, Thầy
bỗng dừng lại, nhìn đệ tử của mình và bảo:
- Con đi trước thầy đi.
Chú tiểu không hiểu sao
thầy bảo mình đi trước nhưng cũng phải vâng lời và rụt rè đi trước
sư phụ. Được một quãng, thầy lại bảo :
- Này con, bước chậm lại,
đi sau thầy đi.
Mới qua rừng sồi, chú
tiểu ngạc nhiên thấy thầy dừng lại, nhìn mình rồi điềm đạm :
- Con hãy bước đi trước
thầy.
Cứ thế, lúc thầy bảo chú
đi trước, lúc lại bảo đi sau nên khi hai thầy trò nghỉ chân bên bờ
suối, chú tiểu không đừng được mà hỏi thầy rằng :
- Bạch sư phụ, chắc là sư
phụ đang dạy con điều chi nên suốt chặng đường núi, khi thì bảo con
đi trước, lúc lại bảo đi sau ?
Thầy đưa tay khấy nhẹ
giòng suối mát, dịu dàng nói :
- Có chi đâu con, khi
thầy bảo con đi trước thầy, đó là lúc thầy nhìn thấy tâm con, hoặc
trong vắt không vẩn một vọng tưởng, hoặc tràn đầy ý thiện lành không
mong gì cho mình mà chỉ mong lợi ích cho người. Khi đó, con đang là
Phật, thầy phải thỉnh con đi trước thầy. Nhưng tâm Phật ấy, con
chẳng giữ được lâu, vọng tưởng buông lung lại dắt con vào những cơn
mê, xoay quanh tham sân si hơn thiệt ở đời. Khi đó, con không là
Phật nữa mà là chúng sanh nên thầy truyền con đi sau thầy là vậy.
Chú tiểu giật mình, nhớ
ra là sư phụ đã đạt tha-tâm-thông nên NHÌN thấy tâm mình rõ như đọc
chữ trên trang giấy !
Thưa quý đạo hữu, câu
chuyện nhỏ này có cho chúng ta niềm hoan hỷ là chúng ta cũng từng có
phút giây là Phật mà ta không biết, không nắm bắt kịp, hoặc có chợt
nhận ra cũng chưa đủ năng lực giữ được lâu dài ? Nếu có chút hoan hỷ
thì sau đó cũng nên băn khoăn “Làm sao giữ được Phật tánh đó ở cùng
ta?”
Để tự kiểm điểm, mỗi tối,
trước khi đi ngủ, chúng ta thử nhớ lại trong ngày, xem có phút giây
nào ta mang Tâm Bình Thường không ? Nếu có, dù chỉ ngắn ngủi, ta hãy
thả vào hồ-tâm một mầm sen. Rồi cũng chính ta sẽ lặng lẽ ngắm hồ để
thấy có đóa sen nào nhô lên không ?
Bạn muốn thấy hồ-tâm mình
thơm ngát hương sen hay chờ mãi chỉ có bùn lầy nước đọng ?
Nam Mô Phương Tiện Thánh
Cư Độ, A Di Đà Như Lai, Giải Thoát Tướng Nghiêm Thân, Biến Pháp Giới
Chư Phật.