Thông điệp từ biển
lớn
Từ bãi đậu xe bước lên thềm dành cho người đi bộ, người ta vẫn chưa
thấy được biển. Phải leo một con dốc thoai thoải với những bụi hoa
vàng vươn cao khỏi đầu, dẫn đến một vọng hải đài lộ thiên; từ nơi
đây, nhãn quan mới bất chợt mở bừng trước một đại dương xanh thẳm,
mênh mông, tráng lệ.
Từng đàn hải âu tung cánh bay lượn trong vũ khúc miên trường của
sóng nước và gió lộng thênh thang. Triền núi lởm chởm đá, đổ dài
xuống tận bãi cát lao xao bọt nước trắng. Rải rác đâu đó vẫn còn dấu
vết của những dòng dung nham đen kịn đóng thành nhiều tầng lớp,
tưởng chừng như những trang giấy dày của cuốn huyền sử đất trời bị
thiêu hủy bởi tạo hóa từ hàng triệu triệu năm trước.
Đây là biển. Đây là nước. Biển phương tây nối biển phương đông. Bên
này bên kia nhìn nhau không thấy bến bờ, nhưng nước thẳm mênh mông
chỉ là một.
Xa hút bên kia, xuyên qua trùng trùng sóng xanh và mây trắng, là quê
mẹ. Nơi đó, sau hơn ba mươi năm, đã nhiều đổi thay. Người ta nói
vậy. Tất nhiên là phải vậy. Vạn vật và lòng người thay đổi trong
từng giây phút, từng sát-na, không lẽ hơn ba mươi năm mà chẳng gì
đổi thay? Không gì đổi thay mới là chuyện lạ, và chuyện lạ như thế
là điều không thể chấp nhận được. Nhưng mà đổi thay theo chiều hướng
nào? Xu hướng văn minh tiến bộ của nhân loại dù nhanh hay chậm thế
nào, dù vận dụng chủ thuyết, chủ trương, ý thức hệ nào, tất cũng
phải nhắm đến mục đích tối hậu là mang lại hạnh phúc thực sự cho con
người, cho xứ sở, cho toàn hành tinh. Hạnh phúc ấy, qua kinh nghiệm
dài lâu của lịch sử loài người, đã cho thấy rằng không nhất thiết
phải là sự sung túc, tiện nghi của vật chất hay kỹ thuật. Trái lại
là đàng khác. Có nghĩa rằng đời sống con người, càng đơn giản chừng
nào, càng dễ có hạnh phúc chừng nấy. Nhận thức nầy xem ra có vẻ đi
ngược với “xu thế thời đại”, khi mà hầu hết con người đều hăm hở
chạy đua với thời gian, tiền bạc và kỹ thuật tân tiến. Nhưng kỹ
thuật tân tiến chẳng qua cũng chỉ là cách để có nhiều thời gian hơn
bằng cách rút ngắn nó lại: trong một khoảng thời gian nhỏ, có thể
làm được nhiều việc hơn; nhiều việc hơn có nghĩa là tăng thêm cơ hội
cho sự hưởng thụ tiện nghi, cũng có nghĩa là tạo thêm nhiều tiền bạc
và tài sản. Bằng phương cách ấy, con người lẩn quẩn trong nỗ lực vừa
tạo tác vật chất vừa nô lệ vật chất, vừa tạo tác thời gian vừa nô lệ
thời gian. Xét cho cùng, con người chỉ tự trói mình trong trùng vây
của ràng buộc, phiền não, để làm những kẻ nô dịch suốt kiếp cho vật
chất và thời gian.
Hạnh phúc không phải là làm được thật nhiều việc trong một thời gian
rất ngắn. Hạnh phúc chính là không cần phải làm gì cả, vô tư vô lự,
trong một thời gian rất dài.
Hạnh phúc không phải là có thể sở hữu được rất nhiều thứ, thu gom vơ
vét tài sản, vật dụng và tiền bạc đầy dẫy chung quanh mình. Hạnh
phúc chính là buông xả tất cả, không còn vướng bận vào bất cứ thứ
gì.
Hạnh phúc ấy, nhìn ở mặt chính trị, xã hội, thì đó là tự do; nhìn ở
phương diện tâm linh, tôn giáo, thì đó là giải thoát.
Trời cao, biển rộng, sở dĩ đẹp là do ở chỗ bao la bát ngát, không bờ
không bến. Không ai trong cuộc đời mà không bị mê hoặc bởi vẻ vô
cùng vô tận của trời và biển. Nhưng trời thì xa quá, không chạm đến
được, còn biển thì nơi đây, gần gũi, sinh động, chân có thể dẫm lên,
tay có thể sờ đến, và thân có thể hụp lặn trong đó. Người ta có
nhiều kinh nghiệm, kỷ niệm từ biển, và học từ biển rộng nhiều hơn là
trời cao. Hình ảnh của biển được dùng rất nhiều để làm ẩn dụ trong
văn chương, trong kinh điển: Đại dương thống khổ. Biển lớn
sinh-tử…
Và có một số người được sinh ra từ biển không thể không nói tới.
Những người này, già trẻ lớn bé, có kẻ già trên tám mươi, có kẻ chỉ
là hài nhi còn trong bụng mẹ. Đã một lúc nào đó, họ lần lượt xuống
thuyền, ra biển, bỏ lại tất cả sau lưng. Gia đình, bạn bè thân
thuộc, tài sản, đất đai, làng xóm, chùa chiền, nhà thờ, đình miếu,
ngôi trường cũ, kỷ niệm, kỷ vật, và trên tất cả những thứ ấy: quê
hương. Lênh đênh trên biển lớn nhiều ngày để tìm một bến bờ tự do.
Tay không tấc sắt, đã không thể tìm được tự do và hạnh phúc nơi
chính quê hương của mình dưới một chính thể hà khắc, họ phải gom tài
sản tiền bạc để mua một chuyến đi. Lại gom cả sinh mệnh của mình để
đánh đổi tự do. Trong đại dương thống khổ ấy, trong biển lớn sinh-tử
ấy, nhiều người, rất nhiều người trong số họ, đã bị cướp bóc, hãm
hiếp, giết hại, bởi chính nhân viên công lực của đất nước mình cũng
như của hải tặc các nước láng giềng, hoặc bị ép bức làm nô lệ tình
dục suốt kiếp ở một nơi chốn xa lạ nào đó; nhiều người chết đói chết
khát; nhiều người bị bão lớn, sóng to nhận chìm. Lượng máu và nước
mắt của họ không sánh được như nước đại dương, nhưng mặn và đau xót
hơn rất nhiều.
Những kẻ may mắn sống còn, trôi giạt đến bờ biển của những nước láng
giềng, lam lũ, tiều tụy, vật vờ như những hồn ma bóng quế lạc về từ
địa ngục. Đặt chân trên vùng đất mới, họ lập tức được người nước
ngoài tiếp cứu bằng lòng nhân đạo, mở vòng tay để chào đón như là
thành viên mới của xứ sở tự do, mà đồng lúc cũng bị chính quyền
trong nước kết án như những kẻ phản bội tổ quốc và quê hương. Bắt
đầu từ đây, với hai bàn tay trắng, họ làm lại cuộc đời. Cuộc đời cũ,
cuộc đời mới, được chấm dứt và khởi đầu từ biển lớn. Thế nên, lòng
không thể không lớn, tình không thể không bao la. Hơn ba mươi năm
vật lộn với cuộc sống, từ việc học hành cho đến nghề nghiệp, họ đã
trải qua cú sốc văn hóa, tâm lý chao đảo, vượt bao gian khó, khổ
nhọc, đắng cay, để từ hai bàn tay không, dựng nên sự nghiệp hiển
hách của cá nhân, gia đình, và một cộng đồng lớn mạnh.
Người ta nói họ phản quốc, phản dân tộc nhưng kỳ thực chính họ lại
là những người yêu nước, yêu dân nồng nàn nhất. Ngày đêm canh cánh
nhớ nước thương nòi. Tháng năm học hành và làm việc để ổn định đời
sống mà lòng nào nguôi trước khổ nạn của quê hương. Từ kẻ thành danh
giàu có cho đến người già nua yếu kém nhận trợ cấp hàng tháng của
chính phủ, lúc nào cũng sẵn dành một phần tiền, một phần quà gửi về
quê hương. Từ thiên tai cho đến tai họa gây nên bởi những kẻ bạo
ngược vô tình, những người sinh ra từ biển lúc nào cũng tiên phong,
mau mắn nhất để dang tay cứu giúp cho nạn nhân quê nhà.
Người ta nói họ là những người đầy căm thù, cực đoan, nhưng kỳ thực
họ là những người rất mực từ bi hỷ xả. Họ không vì một thiểu số cầm
quyền mà bỏ quên hàng triệu người dân thống khổ. Họ không vì một tập
đoàn tham nhũng, hối lộ, thối nát, mà bỏ mặc đồng bào trước những
nỗi nguy nan. Ở nơi chốn tự do sung túc hà tất phải bận lòng thù
ghét những ai! Chẳng qua là vì thương dân thương nước mà bất bình
với những sai trái của tập đoàn tham ô. Biển có khi im lặng như tờ,
nhưng cũng có lúc thịnh nộ dương oai. Không phải im là nhu nhược hèn
yếu; không phải thịnh nộ là căm thù, bạo động. Chỉ là im lặng để
lắng nghe, thấu suốt, và lên tiếng là để nói cái khát vọng tự do
hạnh phúc của sinh dân.
Sinh từ biển lớn, họ có tấm lòng bao dung như
biển: đã từng tha thứ những kẻ đày ải, giam cầm, hành hạ, bóc lột
mình, luôn nghĩ đến nỗi đói khổ của đồng bào và luôn sẵn sàng đem
tài sức mình để xây dựng quê hương. Họ đã tìm thấy tự do, nhưng ước
vọng tự do cho kẻ khác vẫn chưa nguôi. Họ tiếp tục nhẫn nại, chờ đợi
sự hồi đầu hướng thiện của những kẻ xấu-ác. Đó là lòng nhân, là trí
tuệ, mà cũng là sức mạnh của họ.
Họ, những bé sơ sinh năm ấy bây giờ đã trở thành
những bậc cha mẹ của những bé sơ sinh thế hệ mới; những thanh niên
nhiệt huyết can trường năm ấy, bây giờ đã đứng trước thềm lão niên.
Nhiều người trong số họ đã ra người thiên cổ. Nhưng biển lớn hãy còn
đó. Mênh mông, không cùng, không tận.
Từ biển lớn, gửi thông điệp nhân từ, trí tuệ và
nhẫn nại về đất mẹ quê cha.
|
|
|
|