Tại sao khó thiền định?
Tôi từng cố gắng trong 1
thời gian dài để trở nên chú tâm, sống trong hiện tại. Tôi nằm trên
giường nghe những băng dạy thiền và thất bại... thảm hại. Tâm trí
tôi suy nghĩ lan man. Tại sao bộ não của tôi không thể nằm yên lặng?
Nói 1 cách đơn giản, bộ não của chúng ta không được tiến hóa trong 1
thế giới thưởng cho chúng ta vì yên lặng và phớt lờ môi trường bên
ngoài của chúng ta. Bất kì sinh vật nào có 1 bộ não không tham gia
thường xuyên sẽ sớm bị 1 sinh vật lớn hơn ăn thịt.
Vậy tại sao tâm trí chúng ta liên tục suy nghĩ lan man? Thật đáng
ngạc nhiên, câu trả lời có liên quan đến lí do tại sao chúng ta
thích tiêu thụ cafe và cocaine – bộ não của chúng ta thực sự thích
kích thích. Khi chúng ta không cung cấp cho bộ não thông tin từ thế
giới bên ngoài, như TV hoặc âm nhạc hoặc khám phá những mạng xã hội,
bộ não chúng ta bước vào “kiểu mặc định”. Đây là trạng thái “mơ
mộng.” Do đó khi bạn đang ngồi nghe 1 bài giảng nhàm chán, tâm trí
bạn có xu hướng tự tiêu khiển với những suy nghĩ khác mà nó thấy thú
vị hơn. Ví dụ như chúng ta sẽ ăn gì tối nay. Các nhà khoa học thần
kinh hiện nay đã xác định được những vùng não bật lên và những vùng
não tắt đi khi con người đang mơ mộng trong kiểu mặc định. Làm ơn
nhớ rằng mơ mộng là 1 cơ chế phòng vệ quan trọng và không có gì sai
khi mơ mộng vì nó giúp bạn chọn ra những ý nghĩ quan trọng và loại
bỏ những lo lắng và những suy nghĩ vô lí. Gần đây, các nhà khoa học
ước lượng rằng trong khi chúng ta tỉnh, chúng ta dành khoảng 60 đến
70% thời gian chúng ta tỉnh để mơ mộng! Tại sao chúng ta dành quá
nhiều thời gian để mơ mộng?
Bộ não của chúng ta được
tiến hóa trong 1 thế giới giàu giác quan/cảm giác và thưởng cho
chúng ta vì có nhiều trải nghiệm cảm giác phức tạp. Mỗi lần chúng ta
trải nghiệm điều gì mới lạ, bộ não của chúng ta phóng thích dopamine
trong thùy trán; dopamine là chất dẫn truyền thần kinh phần thưởng
quan trọng trong não. Chúng ta có thể kích thích sự phóng thích
dopamine bằng cách tiêu thụ cafe và cocaine hoặc chúng ta có thể bật
TV, nghe nhạc hoặc nói chuyện với người khác. Bộ não thưởng cho
chúng ta vì có được thông tin mới và có nhiều ý nghĩ vì làm như vậy
có thể có giá trị sinh tồn. Sau tất cả, mọi người đều biết kiến thức
là sức mạnh. Bạn càng biết nhiều, bạn càng có khả năng tồn tại và
truyền những gen tò mò của bạn cho thế hệ tiếp theo.
Do đó, tất cả chúng ta bị đè nặng với 1 bộ não đòi hỏi sự giải trí
liên tục và thưởng cho chúng ta vì đem lại điều đó cho bộ não. Khi
chúng ta không cung cấp đủ sự tiêu khiển thú vị, bộ não của chúng ta
đi vào kiểu mặc định và mơ mộng, nó tự tạo ra sự tiêu khiển của
riêng nó. Rõ ràng thiền định không phải là điều gì đó mà bộ não
chúng ta được tiến hóa để thực hiện. Nhận ra điều này sẽ làm cho
kinh nghiệm thiền tiếp theo của tôi sẽ dễ dàng hơn để kéo dài.
Tham khảo
Why is mindfulness so hard to achieve?
Blame your brain and evolution
Published on May 14, 2013 by Professor Gary L. Wenk, Ph. D. in Your
Brain on Food
Nguồn: Psychology Today /
Psychology & You
|