Trong một kiếp xưa, tôi đã làm nhà phê bình văn học. Tuy trong kiếp này, tôi không còn làm nghề ấy nữa, nhưng cái tập khí muốn phê bình và đùa dỡn vẫn còn rất lực lưỡng trong tôi. Hễ có một nhận thức hay một cảm thọ thì không nói ra chịu không được. Kỳ này nghe và thấy vụ đàn áp Bát Nhã, tôi muốn viết một lá thư để nói ra cái cảm nhận của tôi, nhưng không biết nên gửi cho ai. Cuối cùng tôi quyết định gửi lá thư này cho Làng Mai, và cho Tăng thân Bát Nhã. Không phải vì quý vị ‘quan trọng’ mà tôi gửi. Tôi gửi là vì tôi hơi có chút cảm tình với quý vị. Quý vị đã có cái cơ hội may mắn châm một ngòi lửa cho cái nhà cũ kỹ bốc cháy, làm cho những con chuột núp trong ấy hiện rõ nguyên hình, chạy tán loạn. “Cháy nhà ra mặt chuột” là một việc rất hay và quý vị đã có một chút xíu công đức, nhờ ở cái mồi lửa của quý vị. Nhưng như tôi đã nói, quý vị đừng có phồng lỗ mũi của quý vị lên. Quý vị không quan trọng gì đâu.

Như tôi đã nói, kiếp xưa tôi đã từng làm nhà phê bình văn học sinh ra trong một nước lớn, quá lớn. Cái nước quá lớn của tôi bị mắc một chứng bệnh trầm kha, đó là bệnh “sô vanh nước lớn”, đó là mặc cảm tự tôn mình là văn minh, mình nằm ở trung tâm, còn các nước chung quanh chỉ là những nước biên địa hạ tiện, nếu không là Hung nô thì cũng là rợ Hồ hay Giao chỉ, văn minh thấp kém, chỉ đáng được làm chư hầu là tối đa rồi.

Cũng vì lý do đó mà chúng tôi rất bất bình mỗi khi có dấu hiệu là một nước nhỏ nào đó ở phương Bắc, ở phương Tây hay ở phương Nam không chịu thần phục. Chúng nương vào cái gì mà không chịu thần phục Thiên triều? Núi non hiểm trở hả? Lam sơn chướng khí hả? Chúng tôi không bao giờ chấp chận được cái ý thiên ngoại hữu thiên (ngoài trời còn có trời) của chúng nó.

Cái nước phương Nam tý tẹo chỉ bằng một hạt bắp ấy, cái xứ con người thật bé nhỏ mà cứ ưa nói lời đại ngôn ấy, chúng tôi đã từng nhiều lần đưa quân xuống chinh phạt để cho chúng một bài học, thế mà chúng vẫn không chừa cái tật nói lời đại ngôn. Thật ra thì mỗi lần gửi đại binh vào đấy, chúng tôi cũng bị tổn thất khá nhiều, bất đắc dĩ mới phải làm như vậy chứ thật ra một cuộc viễn chinh như thế thì quả thật tốn kém quá. Mà những gì chúng tôi đòi hỏi có đáng gì đâu thế nhưng chúng vẫn không chịu tuân phục. Này nhé, cứ vài ba năm thì qua triều cống một lần, có ngà voi và sừng tê thì tốt, nếu không thì một con voi trắng, vài chục người thợ khéo cũng tạm được. Nhưng cần thiết nhất là quốc vương của chúng nó phải đích thân vào chầu. Chỉ cần tới ngồi bên giường Ngự, ôm chiếc gối của Hoàng đế Thiên triều, nói một vài câu để chứng tỏ có lòng hiếu thảo, thế thôi. Ấy vậy mà chúng vẫn cứng đầu không chịu đến triều kiến, thoái thác là bệnh này bệnh kia, có khi còn cho người giả dạng làm quốc vương để qua đánh lừa cả Thiên triều nữa. Chúng tôi biết chứ sao không, nhưng cũng nhắm mắt làm ngơ, miễn là bề ngoài chúng có cái dáng thần phục là được rồi. Kinh nghiệm cho biết mỗi khi muốn dạy một bài học thì phải tốn kém và tổn thất quá nhiều. Mà chưa chắc dạy chúng đã nghe. Có lần quân viễn chinh gửi tới Giao chỉ đông tới hơn nửa triệu, ấy vậy mà quân Thiên triều đã thất bại, bị chúng đánh cho một trận không còn mang được một manh giáp để trở về. Thái tử Thoát Hoan của chúng tôi có lần phải chun vào một cái ống đồng để tránh tên đạn, trong khi chạy về bản quốc. Nhưng có một điều an ủi, là mỗi khi bị đánh bại như thế, tự ái của chúng tôi lại được chúng vỗ về. Chúng đưa một phái bộ tới cầu phong và xin lỗi đã lỡ tay đánh bại Thiên triều, nguyện từ nay về sau sẽ không dám làm như thế nữa. Bọn ấy cũng khôn đấy chứ, chẳng muốn làm cho chúng tôi mất mặt, vì vậy mỗi lần như thế chúng tôi đã sẵn sàng tha thứ và phong vương cho chúng. Cũng mong chúng ở yên ở phương Nam mà đừng quấy nhiễu biên giới, thế thì cũng tạm được rồi.

Mình biết chúng giả dối, nhưng mình vẫn thấy mát dạ khi nghe chúng nói dối, điều này thật là lạ. Mình dại dột, mình đã đưa ra một chủ trương sai lầm, một chính sách sai lầm, đã tự đưa mình đến một tình trạng khó khăn, nhưng mình vẫn không có can đảm để nhận sự lỗi lầm của mình. Mình là Thiên triều thì mình làm sao mà có lỗi lầm cho được. Lỗi lầm là về phía chúng nó. Chúng nó xin lỗi mình là phải.

Các ông Làng Mai ơi, các chú bé cô bé ở Bát Nhã ơi, người ta đang chờ đợi các vị nói lời xin lỗi, nói lời thần phục đó. Và người ta sẽ sẵn sàng tha lỗi cho quý vị. Nếu quý vị muốn có chỗ ăn chỗ ở chỗ tu học thì quý vị phải biết nói lời thú tội, là quý vị đã dại dột, đã cứng đầu, người ta không cho tu mà cứ bám lấy sự tu hành, người ta không tham nhũng mà cứ nói là người ta tham nhũng, người ta không lạm quyền mà cứ nói người ta lạm quyền, người ta có quyền lực mà mình cứ coi người ta không có quyền lực, người ta là quan mà mình cứ coi người ta là dân, người ta là nhân dân thật sự mà cứ nói người ta không phải là nhân dân thật sự. Cái chết của quý vị là ở chỗ cứng đầu không chịu thần phục, không chịu xin lỗi. Quý vị đã học được bài học đó hay chưa?

Người ta nói chính người ta làm chính sách mà các vị không tin, người ta nói chính người ta quyết định hết mọi vấn đề, về thị thực, về chiếu khán, về chương trình, về giao lưu, về thuyết giảng, về an ninh, về khách sạn, về cư trú, về giáo hội, về tu tập, về pháp môn, cứ việc trao gửi tất cả thân phận cho người ta thì vạn sự sẽ êm đẹp… thế mà quý vị không tin. Quý vị tự đi tìm khách sạn lấy để cho thiền sinh của quý vị khỏi phải trả giá quá đắt, quý vị đi thương thuyết với giáo hội và với chính quyền các cấp để được cấp giấy phép tham quan và hoạt động, quý vị muốn qua mặt người ta và nghĩ mình có thể một mình làm đủ được mọi việc như ở Mỹ, ở Pháp, ở Thái Lan, ở Đại Hàn… Các vị lầm lắm. Nhập gia tùy tục, các vị không thấy được sự thực ấy cho nên các vị đã lãnh đủ tất cả mọi khó khăn và con em của quý vị cũng đã và đang lãnh đủ mọi khó khăn. Sức mấy mà các vị giữ được sự thanh liêm trong sáng của các vị. Người ta có công ty du lịch của người ta. Cái khách sạn Kim Liên ấy, các vị sức mấy mà thuê được để tổ chức khóa tu, nếu người ta không cho phép. Palm Resort người ta đã không cho tổ chức khóa tu cho người doanh thương thì làm sao các vị tổ chức được? Phải đi qua công ty của người ta mới được. Chỉ có vậy mà các vị không làm được, thì các vị làm được gì. Các vị muốn làm theo cách thức của các vị ở các nước Tây phương hả? Đừng có hòng.

Theo tôi thấy thì cái chuyện gọi là pháp nạn của quý vị chỉ bắt đầu từ sự tham nhũng, rồi từ từ đi tới sự lạm dụng quyền hành, rồi đi tới sự dối trá, lừa gạt và bạo động. Không có chính trị gì ráo trọi trong vụ này. Không có an ninh quốc gia gì ráo trọi trong vụ này, không có phản động gì ráo trọi trong vụ này. Chỉ có sự cứng đầu của quý vị, chỉ có sự vụng về và ngây thơ của quý vị. Người ta có thương hại chút xíu vì cái vụng về và ngây thơ của quý vị thật đấy, nhưng ít có ai sẽ dám hy sinh cái sự an ổn của người ta vì quý vị. Hoặc có thì cũng ít lắm. Cái guồng máy đang được chạy bằng xăng nhớt của sự sợ hãi. Các vị đừng tưởng ai cũng có cái hạt giống vô úy của các vị.

Các vị tu theo một cái đạo gọi là đạo tỉnh thức, vậy mà các vị mê ngủ hơn bất cứ ai khác. Các vị không thực tế. Các vị đang mơ một giấc mơ dài, dù có khi giấc mơ ấy cũng đẹp. Các vị đang sống trong một nước quan chủ (chứ không phải là quân chủ) mà các vị cứ tưởng mình đang sống trong một nước dân chủ. Quan làm chủ, còn dân là đầy tớ. Chỉ có quan quyền mà không có dân quyền. Người ta là quan mà các vị cứ nghĩ họ là dân là các vị lầm. Quan là để cai trị dân, quan cho sống thì dân mới được sống. Quan cho tu thì dân mới được tu. Xã hội của người ta dân chủ, là tại vì người ta đã từng tranh đấu từ thế hệ này sang thế hệ khác, bây giờ người ta mới có dân chủ. Người ta tranh đấu cho dân quyền cả mấy trăm năm nay, bây giờ người ta mới có dân quyền. Các vị đã tranh đấu được mấy ngày mà đã dám hy vọng có dân quyền và dân chủ? Có phải là các vị đang mơ ngủ hay không? Dân quyền và dân chủ thì phải tranh đấu lâu dài mới có, chứ không phải cầu xin mà có được. Các vị đã đưa đơn lên các cấp chính quyền và các cấp giáo hội hơn cả một năm trời rồi, và nhiều lần rồi, có phải không? Mà đã có ai ban cho các vị một giọt dân quyền hay dân chủ nào chưa?

Thầy của các vị cũng ngây thơ và dại dột không thua gì quý vị. Đã muốn làm ăn trên đất nước các vị, đã muốn “gieo rắc hạt giống” của pháp môn Làng Mai trên đất nước của các vị, thì tại sao không biết sử dụng nguyên tắc đầu tiên, để mà có xăng nhớt cho guồng máy? Guồng máy chỉ có thể chạy bằng thứ xăng nhớt ấy, còn với thứ xăng nhớt sạch (clean energy) thì làm sao nó chạy được? Công an nói chung và công an tôn giáo nói riêng hiện nắm hết mọi quyền hành trong tay, thầy của các vị không biết hay sao mà lại dại dột đi đề nghị giải thể công an tôn giáo? Có đời nào người ta chịu để cho mình đập bể cái nồi cơm của người ta? Tại sao thầy của các vị dại dột như thế? Tại yêu nước chăng? Ai cho phép thầy các vị yêu nước? Ai cho phép quý vị yêu nước? Yêu nước là độc quyền của người ta, ai cho phép quý vị xía vào? Đã muốn “làm ăn” tại Việt Nam mà thầy của các vị còn bày đặt đề nghị nào sáu điểm nào mười điểm, còn dại dột cho ra lá thư Làng Mai số 31 để nói những chuyện “tế nhị” mà không ai dám nói. Sư phụ của các vị đã nói: “Sư Ông Làng Mai là một người không có trí tuệ.” Sư phụ nói quá đúng. Quý vị có từng hối hận đã chọn một vị thầy thiếu trí tuệ như thế hay không? Tại sao không chọn một vị thầy khác, hiền hơn, như Hòa thượng…hoặc Hòa thượng…? Thôi tôi không dám nói nữa đâu, tại vì tôi cũng muốn được yên thân như những người khác trong cái đất nước này.

Nếu các vị đã hết chịu đựng được nữa rồi thì các vị cần phải làm theo cái mà cha ông các vị đã từng làm đối với Thiên triều chúng tôi ngày trước. Các vị phải đến xin lỗi. Các vị phải sám hối là đã cứng đầu, đã không vâng lệnh giải tán khi công an xã Dam’ri đưa văn thơ buộc các vị phải rời khỏi Bát Nhã trong vòng 24 tiếng đồng hồ. Cái văn thơ trục xuất ấy không phải là do công an xã quyết định đâu. Không có chủ trương ở trung ương thì đố mà Dam’ri dám làm. Thầy Đức Nghi khôn lắm. Ngay từ lúc đầu sư phụ của các vị đã biết đó là chủ trương của trung ương. Mà eo ơi, đã là chủ trương của trung ương thì ai mà dám cản lại được. Chỉ có cái ngờ nghệch của các vị là dám cản lại mà thôi. Các vị phải hành xử như cô Kiều ngày xưa. Phải nói: Lạy các quan chúng con sẽ không dám làm như lâu nay chúng con đã làm nữa. Từ nay về sau, quan trên bảo sao chúng con sẽ làm vậy. Chúng con sẽ không dám tin vào một ngày mai hết tham nhũng và hết lạm quyền nữa. Cái gì cũng vô thường, duy chỉ có tham nhũng và lạm quyền là sẽ mãi mãi thường còn. Chúng con không dám đòi sự trong trắng cho chúng con nữa. Chút lòng trinh bạch từ nay xin chừa. Hễ các quan cho sống là chúng con được sống, hễ các quan bắt chết là chúng con sẽ vui lòng chết. Có thế thì họa may một vài hạt giống của pháp môn Làng Mai mới có thể vớt vát được, và các vị sẽ tránh được cái viễn tượng thấy pháp môn của Làng Mai nở rộ trên khắp các nước chỉ trừ ra cái nước Giao chỉ của chính các vị. Quan đã cấm thì dân làm gì được?

Ngày xưa trạng nguyên Lương Thế Vinh đi sứ Qua Oa (Java) về đem theo được hạt ngô, từ đó dân chúng các vị bắt đầu có khả năng chống đói vào những năm mất mùa lúa gạo. Triều đình nhà Lê tuy có kỳ thị Phật giáo nhưng cũng đã cho phép ông trạng nguyên đem túi hạt ngô về. Còn các vị thì các vị cũng mong đem hạt giống pháp môn Làng Mai về gieo để có khả năng chống lại những tệ đoan xã hội đang lan tràn vì công trình kỹ thuật hóa và công nghệ hóa đất nước. Nhưng chủ trương của người ta là không cho phép ai ngoài Đảng có quyền yêu dân yêu nước rồi mà. Sức mấy mà các vị hy vọng tuổi trẻ Việt Nam đi theo con đường của các vị? Người ta đã quyết triệt tiêu Bát Nhã, triệt tiêu hạt giống Làng Mai thì các vị làm sao cấm cản người ta được? Nếu ban tuyên giáo, ban tư tưởng và Đảng đã muốn thì đó là trời muốn. Họ đang thế thiên hành đạo (thay trời mà hành đạo) đấy. Các vị hãy đến với cấp trên của các vị mà nói: Lạy các quan lớn, chúng con sẽ tuân phục các quan lớn hoàn toàn. Bảo làm chính trị chúng con sẽ làm chính trị. Bảo đừng làm chính trị chúng con sẽ không làm chính trị. Giáo hội của chúng con đâu có muốn làm chính trị mà vẫn phải đứng vào trong Mặt Trận Tổ Quốc? Mà vẫn phải gửi các vị trưởng thượng vào trong Mặt Trận và trong Quốc hội? Bắt phong trần phải phong trần. Còn chúng con không hề muốn làm chính trị, không hề muốn dính líu tới chính trị, thì các quan cứ đỗ miết cho chúng con là đang làm chính trị. Đổi trắng thành đen, đổi đen thành trắng, thôi thì tùy ý các quan, thương thì nhờ, ghét thì chịu. Tổ tiên chúng con từng chịu đựng phong kiến, bóc lột và đàn áp trong bao nhiêu thế hệ, chúng con sẽ nghiến răng để tiếp tục làm cho được như thế. Chúng con cắn răng cắn cỏ; cúi xin đèn trời soi xét cho chúng con.

Viết tới đây tôi cảm thấy ‘hơi’ tội nghiệp cho các vị. Tôi đã “xài xể” các vị hơi nhiều. Nhưng sự thực là như thế, sự thực cần được nói ra. Sự thực có tác dụng thay đổi và trị liệu. Suy xét cho cùng, các vị cũng đã có tu tạo được một chút công đức đấy. Nhờ cái dại dột của các vị mà cái nhà đã bốc cháy làm cho bầy chuột chạy tán loạn. Nếu mà dập tắt đám cháy, bọn chuột lại có cơ hội ẩn núp trở lại. Hoặc giả phải để cái nhà cháy rụi đi, để bọn chuột không còn nơi ẩn núp, và để dân chúng của các vị có cơ hội dựng lên một ngôi nhà mới. Tôi cũng chỉ muốn góp chút ý thôi. Kỳ này dựng ngôi nhà mới phải bít mọi lối đừng cho bọn chuột chui vào trở lại. Nhưng nói như các vị, cuộc đời vô thường, ba bốn chục năm sau sẽ có những đám chuột mới. Sự đời là như thế.

Nhờ nhà cháy mà sự thật bung ra. Nếu các vị đã cảm thấy mỏi mệt, các vị hãy nên làm như lời tôi khuyên bảo. Nên đầu hàng Thiên triều. Nếu còn tiếp tục được thì các vị hãy cứ tiếp tục. Dù sao cái nhà đã cháy, cứ để cho nó cháy, để cho sự thực có cơ hội phơi bày đầy đủ. Sư thực phơi bày thì sẽ có thay đổi. Chỉ sợ các vị vì mệt mỏi mà muốn đầu hàng sớm thôi. Xét cho cùng, các vị có mất mát gì đâu? Các vị có gì để mất? Dân quyền cũng không có, dân chủ cũng không có. Làm người xuất gia thì các vị đâu cần phải lo cho vợ con, phải lo cho có hộ khẩu, phải lo chạy chọt. Ba y một bát bước thong dong là đủ rồi. Cái áo nâu sờn rách của các vị, cái bình bát bạc màu của các vị, ai mà thèm. Các vị không phải như chúng tôi, đi đâu cũng vướng bịu nợ nần con cái. Các vị có gì để sợ mất?

Người ta đã dối gạt cấp trên của họ, nói rằng các vị không tuân phục, các vị là mối đe dọa cho an ninh. Người ta đã dối gạt nhân dân, nói quý vị là phản động và dùng mọi cách đê tiện để lừa gạt, chụp mũ, nói xấu quý vị, thậm chí ép dân hiền đi biểu tình chống các vị. Người ta đã làm cho tình trạng bê bói, nuốt không vào, khạc cũng không ra, nhưng người ta không có can đảm nhận rằng mình đã sai lầm. Càng lún sâu vào tự ái thì người ta càng làm thêm nhiều chuyện sai lầm. Quá trình của Pháp Nạn Bát Nhã đã chứng thực điều đó. Càng ngày họ càng làm bậy. Người ta không có khả năng sửa sai. Ai sai? Chỉ có kẻ bị cai trị là sai thôi, chứ quan chức chính quyền làm sao mà sai được? Tự nhận mình là sai thì còn uy tín nào để lãnh đạo, để cầm quyền? Người ta chết vì cái tự ái đó, vì sự sợ hãi mất mặt đó. Và các vị cũng sẽ chết vì cái tự ái đó của người ta. Cho nên tôi mới đề nghị là các vị phải tới sám hối với Thiên triều. Nếu quý vị cũng tự ái, thì tức là quý vị cũng như họ.

Tuy nhiên, quý vị cũng đừng lo ngại quá. Tình trạng đi tới chỗ bí, nhưng khi nó bí quá thì nó sẽ thông. Các vị có đủ nhẫn nại đi cho tới cùng hay không? Cổ nhân nói cùng tắc biến mà biến tắc thông. Cùng quá thì sẽ chuyển biến. Chuyển biến thì sẽ khai thông. Lúc bấy giờ thì các vị có thể thở được. Mà người ta cũng sẽ có thể thở được. Có phải các vị cũng muốn họ được thở như các vị không? Cái dễ thương của các vị là ở chỗ đó, không hận thù những kẻ làm khổ mình. Chính nhờ chỗ đó mà người trong thiên hạ có được chút cảm tình dành cho các vị. Hơn nhau là ở chữ nhẫn. Các vị từng thuyết giảng về nhẫn nhục Ba La Mật, nhờ sức nhẫn mà qua tới bờ bên kia. Đây là lúc các vị phải chứng tỏ là làm cho được cái mà mình từng thuyết giảng.