|
Pháp thoại vấn đáp
Kính thưa đại
chúng,
Nếu có những
câu hỏi mà mình không tiện hỏi giữa công chúng, những câu hỏi có
tính cách riêng tư, thì mình có thể lấy tờ giấy viết câu hỏi xuống,
không cần ký tên, nhờ người chuyền lên trên, hoặc bỏ trong cái
chuông này. Chuông này là hộp thơ của Thầy. Mailbox.
Có thể
mình không có cơ hội để hỏi, vì thầy chỉ có thể trả lời được chừng
mười mấy câu thôi.
Các thầy, các
sư cô xướng tụng bài „ Ba sự quay về“:
„ Con về
nương tựa Bụt, người đưa đường chỉ lối cho con trong cuộc đời
Nam mô Buddhaya
Con về nương
tựa Pháp, con đường của tình thương và sự hiểu biết,
Nam mô Dharmaya.
Con về nương
tựa Tăng,
đoàn thể của những ai nguyện sống cuộc đời tỉnh thức.
Nam mô
Shangaya.
Đã về nương
tựa Bụt, con đang có hướng đi sáng đẹp trong cuộc đời.
Nam mô Buđhaya.
Đã về nương
tựa Pháp, con đang được học hỏi và tu tập các pháp môn chuyển hóa.
Nam mô Dharmaya.
Đã về nương
tựa Tăng, con đang được tăng thân soi sáng, dìu dắt và nâng đỡ trên
con đường thực tập.
Nam mô Shangaya
Về nương Bụt
trong con, xin nguyện cho mọi người, thể nhận được giác tính, sớm mở
lòng bồ đề.
Nam mô Buddhaya
Về nươngPháp
trong con, xin nguyện cho mọi người, nắm vững các pháp môn, cùng lên
đường chuyển hóa.
Nam mô Dharmaya
Về nươngTăng
trong con, xin nguyện cho mọi người, xây dựng nên bốn chúng, nhiếp
hóa được muôn loài.
Nam mô Shangaya
Buddham
saranam gacchami
Dharmam saranam gacchami
Shangham saranam gacchami.
Thở vào, tôi
buông thư tòan thân. Thở ra, tôi mỉm cười với toàn thân.
Buông thư toàn thân, mỉm cười với toàn thân. (Chuông)
Thở vào, tôi
biết tôi đang còn sống. Ở ngoài nắng rất đẹp và núi rừng rất xanh.
Thở
ra, tôi mỉm cười với sự sống mầu nhiệm.
Thở
vào, sự sống có đó. Thở ra, mỉm cười với sự sống mầu nhiệm. (Chuông)
Kính thưa đại
chúng,
Hôm nay là
ngày 3 tháng 3 năm 2007. Chúng ta đang ở tu viện Bát Nhã trong khóa
tu dành cho người tại gia. Đây là ngày thứ tư của khóa tu. Chúng ta
sẽ có một buổi vấn đáp. Như đã nói, những câu hỏi phải đến từ trái
tim, phải có tính cách thiết thực và không nên dài quá. Một câu hỏi
hay sẽ làm lợi lạc cho rất nhiều người.
Đây là câu
hỏi thứ nhất, vị nào có câu hỏi thì đưa tay lên!
-
Kính bạch
thầy, kính thưa đại chúng. Con có một nội kết trong lòng mà
lâu nay vẫn chưa tìm được lối ra. Hôm nay nhân duyên đến được Bát
Nhã, gặp
được thầy, kính mong thầy chỉ cho con..
Khi con đọc
kinh Báo ân, đến đọan Phật tán thán công đức của Đề bà đạt đa, người
thường gây những khó khăn và cản trở cho đức Phật từ a tăng tỳ kiếp,
khi đó đức thế tôn bảo ngài Xá LợiPhất vào địa ngục thăm
ngài Đề bà đạt đa, ngài Đề bà đạt đa có nói với tôn giả Xá Lọi Phất:
tôi ở trong này cũng như tôn giả ở trong tam định. Nội kết của con
là không biết Đề bà đạt da đã có công đức như thế nào với đức Thế
tôn?
Trong thời kỳ
hiện nay, con thấy cũng có những việc tương tự. Chính bản thân con
cũng có lần vi phạm vào những tội lớn. Dù vô tình hay cố ý con cũng
biết đó là trọng tội. Trong thời kỳ hiện tại có nhiều hình tướng
khác nhau, với cách nhìn của con cũng khó phân biệt được cái nào là
đúng, cái nào sai. Hôm nay xin thầy chỉ cho con một hướng thoát. Khi
con gặp những người như Đề- bà- đạ- t đa ở thời kỳ hiện tại,
những người có tinh thần phá hoại, thì con phải quán chiếu và hành
động như thế nào?
- Đức Thế tôn
có nói Đề bà đạt đa, người gây ra những khó khăn cho tăng đoàn, cho
đức Thế tôn, cũng đóng góp phần nào đó cho sự lớn mạnh của tăng
đoàn,của đức Thế tôn. Điều đó có nghĩa, khi mình tu học mà gặp trở
ngại thì mình có cơ duyên vượt thắng trở ngại đó, những trở ngại đó
làm cho mình lớn lên.Con đường tu luôn luôn có những trở ngại cũng
như một doanh nghiệp thường có những chướng ngại. Có người phá
phách, có người bôi xấu, nói oan cho mình. Nhưng nếu mình biết tu
thì mình có thể vượt thắng được những điều đó và mình lớn lên.
Như một cây
mọc trên sườn núi, toàn đá sỏi, ít đất thịt, nhiều gió mưa, nên nó
cắm rễ rất sâu, đứng vững trước mưa gió. Còn những cây mọc trên đồng
bằng, đất mềm hơn, khi có gió mạnh nó có thể ngã xuống dễ dàng. Cho
nên càng có nhiều trở ngại, càng bị nói xấu, châm biếm, phá hoại,
thì sự tu học càng vững mạnh hơn.Vì vậy những người như Đề-bà-đạt-đa
trở thành những tăng thượng duyên, tức là những điều kiện
giúp cho mình lớn lên. Mình biết ơn người đó. Họ là những nghịch
tăng thượng duyên. Nghịch tăng thượng duyên tức là những trở
ngại làm cho mình vững mạnh. Trên con đường tu mình có thể gặp những
khó khăn như vậy ở khắp nơi, trong gia đình, trong chùa, trong huynh
đệ, bạn bè…Người đó ham danh, ham lợi, không tu thiệt, gây ra những
khó khăn trong chùa, trong chúng. Nếu mình tu chưa giỏi, thì dễ thối
chí. Mình cho đó là những trở ngại khiến mình không tu được. Nhưng
nếu quyết tâm thì chính những trở ngại đó giúp cho mình lớn lên vượt
thoát, mình không đau khổ với những cái đó, trái lại mình lớn lên và
mình coi thường những cái đó.
Như tôi chẳng
hạn, trên đường tu của tôi, tôi gặp nhiều khó khăn, chướng ngại lắm.
Hằng triệu người nói tôi là cộng sản, hằng triệu người khác nói
tôi là C.I.A. Họ viết bài nói xấu, họ nói tôi có một vợ và hai con,
nhưng tôi không hề đau khổ và tôi thấy thương những người đó.
Chính những cái đó làm cho mình vững mạnh lên. Ban đầu thì mình hơi
buồn thiệt, nhưng nếu mình bị chìm trong những cái đó thì làm sao
mình lớn lên được. Cho nên những trở ngại trên đường tu học, có thể
giúp mình lớn lên, thành công lớn hơn.
Do đó có một
hôm, đức Thế tôn đã tán thán Đề-bà-đạt-đa, nhưng không có nghĩa là
đức Thế tôn khuyên, quý vị hãy nên chống tôi, hãy chống phá chánh
pháp. Những ai chống phá chánh pháp, phá hoại tăng đoàn, gây
khó khăn việc tu hành của người khác thì người đó có tội. Còn
đối với mình thì những điều đó giúp mình trưởng thành mau hơn. Chứ
không phải đức Thế tôn khuyến khích mọi người làm như Đề-bà-đạt-đa.
Câu
hỏi thứ hai!
Nam mô Bụt
Thích ca mâu ni,
Con xin tự
giới thiệu con là Nguyễn thị Tâm, pháp danh Tịnh An. Từ khi con còn
nhỏ, con đã được diễm phúc đọc cuốn „Nẻo về của ý“ của sư ông và con
tự ứng dụng vào đời sống.
Con thấy
tu theo pháp môn này con rất hạnh phúc, rất cụ thể, cho chúng con
có nghị lực để chúng con chuyển hóa những đau khổ trong cuộc sống
trở thành an vui, khó khăn trở thành thuận lợi. Nhưng khi Sư Ông và
Tăng
doàn ở
đây thì chúng con tu học có kết quả, được chừng hai tháng rưởi. Khi
Sư Ông và Tăng đoàn đi rồi thì chúng con trở lại phàm phu, vô minh.
Nhiều khi con không chấp nhận được chính con.
Sau dây là
câu hỏi của con, truớc kia mới học Phật thì con niệm đức Quán thế
âm bồ tát. Sau khi tu tập, thì con niệm Địa tạng vương và Di lặc,
như vậy được không?
Câu hỏi là
làm sao duy trì sự thực tập sau khi mình đi qua một khóa tu có hạnh
phúc, phải không?
Chúng ta
thường nghe: ăn cơm có canh, tu hành có bạn. Bạn ở đây là
Tăng thân, là đoàn thể. Nếu tu một mình cũng có thể được, nhưng
chừng ba bốn tháng sau, sẽ đánh mất sự thực tập của mình. Mình bị
cuộc đời xung quanh kéo theo, mình đánh mất sự thực tập của mình. Tu
một mình thì khó, nên mình phải tìm bạn. Tổ chức một đoàn thể tu học
nơi khu phố hay xóm làng của mình gọi là Tăng thân. Năm mười ngườì,
mười lăm người, mỗi tuần gặp nhau tu một ngày, hoặc nửa ngày, thì
gọi là ngày quán niệm. Mình tổ chức y hệt như khóa tu: ngồi
thiền mười lăm, hai mươi phút, đi thiền hành chừng nửa giờ, mình
cũng nghe pháp thoại, thỉnh cuốn băng của thầy giảng để nghe pháp
thoại, nấu cơm, ăn cơm trong chánh niệm, pháp đàm…Cái đó gọi là
xây dựng Tăng thân. Muốn đừng đánh mật sự thực tập của mình thì
mình phải biết xây dựng một tăng thân ở địa phương.Công trình đó gọi
là dựng tăng. Muốn đừng đánh mất sự thực tập, thì phải nương
vào tăng thân, Đó là quy y tăng, Dầu chưa xuất gia, nhưng khi
có một nhóm cư sĩ, mười người, hai chục người, đó cũng gọi là tăng.
Đó là cư sĩ tăng, tại gia tăng.Tăng có nghĩa là đoàn thể tu
học, nó từ chữ Shanga. Tiếng Phạn Shanga có nghĩa là một
đoàn thể tu học.
Vì vậy nếu
quí vị có hạnh phúc trong khóa tu và muốn tiếp tục phương pháp tu
này thì khi về nhà nên thành lập một nhóm tu học tại địa phương và
rủ nhau mỗi tuần đến một lần ngồi thiền, đi thiền, ăn cơm chánh niệm
nghe pháp thoại, pháp đàm. Hiện nay có nhiều Tăng thân như vậy ở
khắp thế giới. Thành phố Luân đôn có mười Tăng thân, thành phố Nửu
ước có mười mấy Tăng thân như vậy. Các vị đó họ tới khóa tu với
mình, thấy có lợi lạc họ rủ bạn, tổ chức Tăng thân. Nếu tỉnh mình có
bảy tám người tới tu, thì trước khi mãn khóa tu mình nên bàn với
những người đó sau này về địa phương mình sẽ lập một Tăng thân để
tiếp tục tu hành. Đó gọi là dựng tăng. Công đức vộ lượng. Khi có
Tăng thân, những người khác ở địa phương sẽ tới nương tựa, tới quy y
tăng. Dù chưa có người xuất gia nhưng cũng là tăng, nếu mình có thực
tập đàng hoàng. Có ngồi thiền, đi thiền, ăn cơm trong chánh niệm, có
giữ im lặng và có nghe pháp thoại.
Còn niệm Bụt,
niệm đức Quan thế âm rất tốt, niệm đức Di đà, đức Thích ca cũng đều
tốt. Bụt nào cũng là Bụt. Bồ tát nào cũng là Bồ tát. Họ đều là bạn
với nhau cả. Khi mình niệm một vị tức thời động tới các vị khác.
Câu
hỏi thứ ba!
Kính bạch
Sư ông, gia đình con, vợ chồng con không thể nói chuyện được với
nhau ôn hòa. Con biết tu tập, nhưng đứng trước những lời nói xúc
phạm, những lời nói chê bai không tôn trọng, con khó kiềm chế lắm.
Con đã thực tập hơi thở, con đã quán chiếu thấy chồng con đau khổ và
không hài lòng về con nhưng con vẫn chưa nói được lời ái ngữ. Mong
Sư Ông giúp con.
- Cái này là
tại tu chưa tới, cơm chưa chín.
Khi quán
chiếu thật kỹ, mình thấy người kia cũng có nhiều khổ đau, nhiều bức
xúc, nhiều khó khăn thì tự nhiên trái tim của mình mềm ra và mình
thấy tội nghiệp, từ đó trái tim của mình ứa ra giọt nước của tình
thương, cam lộ từ bi. Nếu giọt nước từ bi chưa ứa ra là tại vì cô tu
chưa tới, tức là chưa thấy rõ những khổ đau bức xúc của ông ở nhà mà
vẫn còn có sự trách móc.Nếu mình biết tại vì người đó có quá nhiều
khổ đau cho nên mỗi khi nói ra là những lời nặng nề trách móc, lên
án, buộc tội. Mình đã biết cái gốc của những điều đó là từ khổ đau
của họ. Nếu người dó không khổ đau thì tự nhiên lời nói của họ sẽ ôn
hòa dễ thương. Trái lại vì khổ đau nên nói lời nào cũng chứa đầy „nọc
độc.“
Vì trong lòng
mình thiếu từ bi, chưa đủ chất liệu thương để bảo hộ cho
mình, nên chất độc mới thấm vô. Nếu mình có đủ lòng từ bi, mình sẽ
được chính từ bi đó bảo hộ. Dầu người ta có chửi mắng, chê bai gì
cũng không thể lọt vào mình. Từ bi là một chất liệu bảo hộ cho mình.
Dẫu người kia có la hét, chửi mắng, mình cũng cảm thấy tội nghiệp
cho họ. Người sao mà đau khổ quá! người sao mà không nói được một
lời thương yêu! mình không còn là nạn nhân của những lời thô bạo
ấy nữa. Tại vì mình đã được lòng từ bi che chở và mình chỉ mỉm cười.
Nếu mình còn đau khổ vì những lời nói đó tức là mình chưa đủ xót
thương người kia. Mẹ ơi nhìn lại để thương ba nhiều hơn, Ba cũng
có nhiều đau khổ lắm mà mẹ không thấy được hết những đau khổ đó của
ba cho nên mẹ mới chua chát, buộc tội ba nên chính mẹ cũng đau khổ.
Nếu mẹ thấy được ba đau khổ,khó khăn, bức xúc như vậy, thì mẹ sẽ
thương ba, và dù ba có nói gì chăng nữa, mẹ cũng không khổ đâu.
Câu trả lời
là vì mình tu chưa chín. Mình chỉ mới thấy được sơ sơ những khó
khăn, đau khổ của người kia thôi, mình chưa thấy được hết. Khi thấy
được hết, mình sẽ tội nghiệp, cái hiểu sẽ đưa tới cái thương. Hiểu
đây là hiểu những khổ đau của người kia. Hiểu dược rồi thì tim mình
sẽ ứa ra chất tình thương, chất tội nghiệp. Chất liệu đó cũng quay
về bảo hộ mình trước những lời nói không dễ thưong.
Hãy công phu
thêm, hãy đi tới thêm vài bước nữa. Đừng nên đòi hỏi người kia thay
đổi, mình phải tự thay đổi mình trước. Mình phải tươi mát, dịu dàng
trước.Khi mình đã thay đổi, đã trở nên tươi mát, nhẹ nhàng, không
trách móc, thì tự nhiên người đó sẽ thay đổi. Hạnh phúc, hóa bình
bắt đầu từ chính bản thân mình. Chuyển hóa bắt đầu từ bản thân. Bà
phải tự chuyển hóa mình trước, phải tự trở thành tươi mát, dịu dàng,
dễ chịu. Rồi ra ông sẽ rất cần đến bà. Ông sẽ thấy bà là đóa hoa
tươi mát. Ông sẽ mắc cở và sẽ thay đổi. Đừng chờ đợi ông thay đổi
khi chính bà chưa trở thành tươi mát, dịu dàng. Đó cũng là vũ khí
của người phụ nữ. Đánh mất nó, người phụ nữ không còn hạnh phúc nữa
và cũng không thể giúp người khác có hạnh phúc. Tu tập như thế nào
để khôi phục lại sự tươi mát, dịu dàng của mình, để mình có thể hiểu
được, thương được và nói được những lời ái ngữ với người kia, chắc
chắn người kia sẽ thay đổi.
Câu
hỏi kế tiếp!
- Kính
thưa đại chúng, con đang làm việc tại vườn quốc gia „Cát Tiên“, một
vườn quốc gia lớn của Việt nam,
đang được chính phủ đề nghị UNESCO công nhận là di sản thế giới.
Con đang làm công tác gíáo dục môi trường cho các trường học và
cộng đồng xung quanh. Xin Sư Ông soi sáng giúp cho con thêm những
phương pháp, những kinh nghiệm qua tuệ gíác của đạo Bụt để đưa những
tuệ giác của đạo Bụt về môi trường vào trường học và cộng đồng xung
quanh Cát Tiên. Con cảm ơn Sư Ông nhiều.
- Có một mối
liên hệ mật thiết giữa con người và những loài cầm thú, cỏ cây và
đất đá. Con người sinh ra từ các lòai khác.Con người xuất hiện rất
trễ trên trái đất. Trước hết là loài thảo mộc, đến các loài động vật
khác mới đến loài người xuất hiện. Cái gốc của con người nằm ở các
loài khoáng vật, các loài thực vật và các loài động vật khác. Nếu
mình không bảo hộ môi trường, không bảo hộ các loài động vật, không
bảo hộ các loài thực vật, mình tàn phá làm cho các động vật bị diệt
chủng. Mình phá rừng, hủy diệt cây cối, sử dụng toàn xi măng, làm ô
nhiễm nước, ô nhiễm không khí và cả đất đá…tức mình đã làm hư nền
tảng sự sống của chính mình. Nếu vậy tương lai mình cũng bị tiêu
diệt. Bảo hộ môi trường tức là bảo vệ con người. Đó là cái thấy rất
sâu của đạo Bụt.
Trong kinh
Kim Cương, đức Thế tôn có nói có bốn ý niệm mà mình phải chuyển hóa.
Đó là ý niệm về ngã, về con người, về chúng sanh
và về thọ mạng.
Ý niệm về ngã
là một ý niệm nguy hiểm, nó chia cách giữa mình với người khác. Ví
dụ như mình với cha mình thật ra không phải là hai người khác nhau.
Mình là sự tiếp nối của cha mình. Trong mình có cha mình. Nếu mình
nghĩ mình là một người khác, cha mình là một người khác, hoàn toàn
không đúng. Nó là sự tiếp nối lẫn nhau như cây bắp tiếp nối hạt bắp.
Vì vậy cần lấy ý niệm ngã ra.
Ý niệm thứ
hai, ý niệm nhân cũng vậy. Con người được làm bằng những yếu
tố không phải con người. Đó là các loài động vật, thực vật và khóang
vật. Con người sẽ không sống được nếu thiếu các loài đó. Vì vậy con
người khôn khéo thì phải bảo hộ các loài động vật, thực vật, khoáng
vật. Kinh Kim Cương là một văn bản xưa nhất của thế giới dạy về bảo
vệ môi trường. Người Việt mình ý thức bảo vệ sinh môi còn rất thấp.
Đi xe hơi tôi thấy bao ny lông vứt đầy cả. Tôi cũng thấy mình đã
khai thác rừng, chặt đốn cây quá nhiều. Mình đã làm ô nhiểm sông
hồ…chẳng khác nào mình đang tự hủy hoại. Con người tự tử một cách từ
từ khi làm như vậy. Nếu các loài bị diệt chủng, sông hồ bị ô nhiễm,
cây cối bị chặt phá thì con người không tồn tại lâu được. Bảo hộ
sinh môi là công việc của tất cả mọi người. Trong gia đình, cha mẹ
phải nhắc nhủ con cái về bảo vệ sinh môi, trường học, thầy cô giáo
phải nói chuyện với học trò. Trong thôn làng, khu phố phải cần những
buổi họp để giáo dục về sinh môi.
Các thành phô
ở Đức rất sạch. Họ đã bắt đầu giảm sử dụng bao ny lông. Tại vì bao
ny lông chuyển hóa trở lại thành chất hữu cơ rất lâu. Có khi cần cả
trăm năm. Đi chợ họ xách một túi vải. Vì vậy nếu mình dùng chén dĩa
bằng plastic để ăn cơm, không tốt. Dùng chén bát bằng đất sành, ăn
xong lại rữa thì tốt hơn. Chuyến về trước cũng như lần này tôi thấy
ý thức về sinh môi của người Việt mình còn thấp. Tôi kêu gọi các bậc
phụ huynh,các thầy cô giáo, các vị trong ủy ban nhân dân, các vị
trong quốc hội, các vị lãnh đạo nhà nước,.. mỗi người phải đóng góp
phần mình để nâng cao ý thức về sinh môi.
Chúng ta đang
cố gắng gìn giữ một số „Lâm viên quốc gia“ như rừng Cúc phương để
bảo tồn sinh môi. Điều đó rất tốt. Nếu có những dự án mở xa lộ ngang
qua những khu rừng như vậy, chúng ta phải chống lại. Chúng ta phải
tranh đấu để bảo vệ sinh môi.
Ở các nước
như Pháp, Đức, Anh người ta bảo hộ sinh môi kỹ lắm. Họ có những hội
bảo hộ thú vật, vì thú vật bị nhiều khổ đau. Thú vật bị giết, bị đem
làm đồ thí nghiệm. Ở Anh có mặt trận giải phóng thú vật „Animal
Liberate Front“ và mình nghe tiếng đau thương của thú vật. Đất nước
mình có gốc gác Phật giáo. Ngày xưa tổ tiên mình xây dựng trên nền
tảng từ bi của đạo Phật mà bây giờ mình không làm được như các nước
Âu châu, thi rất dở. Người Phật tử cần đóng góp thật nhiều trong
việc giáo dục, nâng cao ý thức bảo vệ môi sinh.
Câu
hỏi tiếp!
Kính bạch
Sư Ông, con muốn hỏi Sư Ông có nhận người xuất gia lớn tuổi hay
không? Bởi vì con thấy ở đây hầu hết là trẻ. Hỏi thăm thì các vị
cho biết, thầy chỉ nhận dưới ba mươi tuổi. Con thì có ý nguyện xuất
gia đã lâu, sư phụ của con cũng khuyên con đi tìm nơi thuận duyên mà
ở. Con muốn ở lại đây nhưng lại nghe nói đây không nhận người lớn
tuổi.
Câu trả lời
của tôi cũng ngắn gọn lắm. Mỗi địa phương có quy luật riêng của địa
phương đó. Thành ra muốn xuất gia ở đây thì phải hỏi các thầy, các
sư cô ở đây.
Có chỗ họ cho
mức tối đa là bốn mươi tuổi. Ở tu viện Bát Nhã hình như ít hơn. Quý
vị phải hỏi thầy viện chủ, các thầy giáo thọ, các sư cô giáo thọ ở
đây để biết rõ chi tiết. Tôi không muốn trả lời thay cho họ, vì tôi
hay bị mềm lòng lắm.
Thầy trả lời
hai câu hỏi được viết trên giấy:
- Kính
bạch Thầy, con có một con trai đang yêu một cô gái theo đạo Công
giáo. Gia đình và cả họ hàng ai cũng phản đối. Cháu buồn chán bi
quan không thiết sống nữa. Bây giờ con phải làm sao đây?
- Con lớn
lên trong một gia đình Phật giáo nhưng lại thương một người khác
đạo. Vì khác đạo cho nên gia đình anh ấy không cho tụi con đến vói
nhau. Chúng con đang đau khổ và không biết làm sao cho gia đình anh
chấp thuận.Con không biết nếu mình theo đạo của anh thì con có mắc
vào tội phản bội tâm linh và tổ tiên của mình hay không?
- Mình sống
với một người cố chấp thì khó lắm. Gia đình kia sẽ là gia đình bên
chồng hay bên vợ của mình. Mình sẽ có liên hệ với gia đình đó. Nếu
họ cố chấp, thì mình sẽ đau khổ dài dài tại vì ảnh đâu chỉ một mình,
ảnh còn cả gia đình nữa. Thương ảnh, mình phải thương cả gia đình
của ảnh. Nếu họ cố chấp trong khi mình lớn lên từ truyền thống cởi
mở, sợ mình chịu không nổi. Nguyên tắc là phải chấp nhận nhau: bên
này chấp nhận bên kia, bên kia chấp nhận bên này. Khi mình thương
một người Công giáo, mình không bắt người đó phải bỏ đạo để theo đạo
Phật. Anh cứ tiếp tục là người Công giáo, em chấp nhận. Nhưng nếu
thực sự thương em, thì anh cũng phải học đạo Phật, tại vì đó là đạo
của em. Anh giữ đạo của anh, nhưng anh cũng cần biết sơ qua đạo của
em và anh cũng sẽ học để biết sơ qua đạo của anh. Ngày chủ nhật hai
đứa sẽ đi nhà thờ chung, nhưng ngày rằm, anh cũng phải đi chùa với
em chung. Cái đó là phải chăng, phải không ? Khi sanh con ra cho nó
đủ hai gốc rể, cho nó tự
do.
Ở Tây phương có rất nhiều người Công giáo,Tin lành, Do thái tới học
với thầy, họ rất được hạnh phúc và thầy luôn luôn khuyên họ đừng bỏ
cái gốc của họ. Nếu mình là người Do thái, thì mình cứ giữ gốc Do
thái, Mình là người Tin lành, thì cứ giữ gốc Tin lành, mình là người
Công giáo, thì cứ giữ gốc Công gíáo. Mình tu tập đạo Phật, rồi mình
sẽ có cái nhìn sâu hơn, rộng hơn, thoáng hơn về đạo gốc của mình.
Chín mươi phần trăm những người đến tu học ở làng Mai là nhưng người
có gốc Công giáo, Tin lành hay Do thái giáo. Bên đó làm gì có sẵn
Phật tử. Đó là vùng văn hóa Thiên chúa giáo, Do thái giáo mà. Nhưng
họ học hỏi và thực tập theo đạo Phật thì họ chuyển hóa được những
khổ đau của họ, họ trở thành cởi mở và họ làm cho truyền thống của
họ cởi mở thêm, không độc đoán, không cứng nhắc như trước.
Trong một
buổi hội thảo tại Hán thành, Đại Hàn giữa Phật giáo, Tin lành và Cơ
đốc giáo, tôi có đưa ra một giải pháp.Tôi nói rằng giải pháp của tôi
đưa ra, nếu quý vị cần một trăm năm để chấp nhận, thì cũng chưa dài
đâu, vì chúng ta đã khổ đau cả ngàn năm nay rồi. Nếu cần một trăm
năm để đi đến quyết định này thì cũng đáng. Tôi đề nghị người nào
vẫn giữ đạo của người đó, nhưng người này phải học thêm đạo của
người kia. Thay vì có một gốc rễ, mình có hai gốc rễ, mình sẽ giàu
có hơn. Tại vì Công gíáo cũng có những cái hay, trong Phật gíáo cũng
có những cái hay. Là người Công giáo, học đạo Phật, mình hiểu được
những cái hay của đạo Phật, mình thấy rõ Công giáo của mình hơn. Là
người Phật tử, vẫn giữ đạo Phật của mình, nhưng học thêm Cơ đốc
giáo, để thấy cái hay của Cơ đốc giáo. Khi mình tiếp xúc, so sánh
mình hiểu được Phật giáo của mình nhiều hơn. Thành ra khi đi chùa,
đi cả hai đứa, khi đi nhà thờ, cũng đi cả hai đứa và không có ranh
giới, cố chấp nữa. Nếu không sẽ khổ đau suốt đời Khi sanh con ra
cho nó tự do, khuyên nó có hai gốc rễ, thì thế giới sẽ có hòa bình,
tại vì các tôn giáo chống đối lẫn nhau đưa tới đau khổ rất nhiều,
như giữa Hồi giáo và Ấn độ giáo, giữa Cơ đốc và Tin lành, Do thái và
Hồi giáo …Chiến tranh thì rất đau khổ.
Năm 1962 tôi
có một cô đệ tử làm việc trong viện Đại học Vạn Hạnh. Cô yêu một anh
chàng Công giáo. Gia đình anh chàng không chịu, mà gia đình của cô
cũng nhất định không bằng lòng. Hai đứa thì thương nhau quá. Chưa có
ai đồng ý cho cô bé lấy người con trai đó cả. Các thầy các sư cô ở
Sài gòn cũng không cho phép, gia đình cũng không cho phép, cô đành
than thở với tôi. Tôi nói, đạo Phật ra đời đâu phải để làm cho con
đau khổ, thầy cho con cưới người đó, nhưng con phải giữ tam quy, ngũ
giới, năm phép thực tập của con. Bên ngoài con có thể không còn danh
hiệu phật tử, nhưng trong trái tim luôn luôn đức Phật còn sống. Con
mang trái tim phật tử mà đi. Thầy không muốn con đau khổ vì Phật
giáo. Phật giáo ra đời để cho con người hạnh phúc mà. Cô ta mừng
quá. Lần đầu tiên có một thầy cho phép nó cưới anh chàng Công gíáo.
Nhưng sáng
hôm sau cô ta trở về. Cô ta nói, trời ơi, con thuộc một truyền thống
tâm linh rộng rãi bao la, nhân ái cởi mở như vậy mà con nở bỏ đi
theo truyền thống khác, từ khước nếp sống tâm linh đẹp đẻ đó, con
không chịu đâu. Thôi con không lấy anh đó nữa. Khi mình cấm không
cho cô lấy thì cô đau khổ, quyết lấy. Khi cho phép thì cô không lấy
nữa. Cô đó đang có mặt ngày hôm nay ở đây. Lớn tuổi rồi. Ngày xưa cô
đó mặc áo tím, bây giờ hình như đang mặc áo nâu. Câu hỏi tiếp!
Nam mô bổn sư
Thích ca mâu ni Phật
Con kính bạch Sư Ông, kính bạch chư tăng ni…
Pháp danh
con là Minh Hoàng,năm nay con59 tuổi, xin Sư Ông cho con ý kiến để
con có thể giúp đỡ người mẹ của bạn con. Bà đã hơn tám mươi tuổi.
Bạn con cho đến nay vẫn chưa lập gia đình, đã từng theo học các khóa
tu, hiểu được những lời sư ông dạy về lắng nghe và ái ngữ
Nhưng cô
bạn của con rất khổ sở vì người mẹ không vui lòng về cô. Bà đã già
nhưng khi nào cũng rơm rớm nước mắt, vì bà nghĩ các con không thương
bà. Con cũng có ứng dụng nhưng điều đã học để khuyên bà, chăm sóc
bà…Bạn của con cố gắng nói với mẹ bằng lời ái ngữ để mẹ không buồn,
nhưng bà mẹ từ khước, bảo bà không có người con như vậy. Xin Sư ông
giúp cho con cách để con có thể giúp bà…
Quí vị có
nghe câu hỏi rõ ràng không?
Thưa Sư
ông. Câu hỏi của cô đó cũng có phần tương tự giống con. Khi dùng ái
ngữ, mình có chờ đợi không, chờ đợi cho người đó chuyển hóa và yêu
thương mình. Nếu dùng ái ngữ mà họ vẫn không hiểu và không chuyển
hóa được, thì sự chờ đợi đó là bao lâu ?
Mình nói một
câu ái ngữ có thể là chưa đủ nhưng đã bắt đầu có kết quả rồi, làm
cho người kia ngạc nhiên rồi. Vì lâu nay mình thường nói toàn „ác
ngữ“. Nay nói ái ngữ, tuy họ chưa thay đổi nhưng trong người dã
có sự ngạc nhiên. Nếu tiếp tục như vậy, một ngày nào đó, người đó sẽ
thay đổi. Mình vẫn giữ sự tươi mát, vẫn nói ái ngữ dù người kia có
nói gì nặng nề, có những cử chỉ không dể thương, mình cũng chỉ nói
lời ái ngữ, mai kia thế nào người đó cũng sẽ thay đổi. Chỉ sợ câu
nói của mình chưa thật sự ái ngữ.Câu nói ái ngữ, không phải là câu
ngoại giao, nó phải tới từ trái tim. Chỉ khi nào mình tội nghiệp
được người đó, thương được người đó, mình chấp nhận được người đó,
thì lời nói của mình mới thật sự là ái ngữ. Chứ không phải là giả bộ
ái ngữ, giả bộ thì người kia họ biết ngay. Nụ cười cũng phải từ trái
tim, chứ không phải là nụ cười của bộ ngoại giao. Câu hỏi kế!
- Nam mô đức
bổn sư Bụt Thích ca mâu ni,
Con kính bạch Sư ông,
Con kính bạch quý thầy, quý sư cô và toàn thể đại chúng.
Con muốn xuất gia, nhưng mẹ con không đồng ý.
Sư ông giúp con làm cách nào để mẹ con cho con đi xuất gia.
Xin cảm ơn đại chúng đã lắng nghe.
Ngày xưa,
thầy muốn di xuất gia cũng phải chuẩn bị đến hai năm. Kiên nhẫn tìm
cách cho mẹ đồng ý, vì mẹ hay ba mình nghĩ rằng đi xuất gia là khổ
lắm, đi tu là khổ lắm. Ý đó nằm sâu trong đầu của bà. Làm sao cho ý
đó lung lay thì mới được. Cách hay nhất là làm sao để mẹ mình tiếp
xúc đươc với các sư cô trẻ trung, hạnh phúc, mắt sáng, nụ cười tươi
giúp đời được rất nhiều Ai bảo đi tu là khổ, đi tu sứớng lắm
chứ. Nếu đi tu mà thành công thì mình giúp được không biết bao
nhiêu người. Nhiều thầy, nhiều sư cô trong đạo tràng Mai thôn đã
thành công. Mới hăm lăm, hăm bảy tuổi mà đã giúp được không biết bao
nhiêu người, không chỉ trong khóa tu, mà cả những gia đình ở ngoài
đời. Những cặp vợ chồng hòa giải với nhau, cha con nối lại truyền
thông với nhau.
Vì vậy cách
hay nhất là làm sao để mẹ mình có cơ hội tiếp xúc với các thầy, các
sư cô như vậy, lúc đó mẹ mới bỏ cái quan niệm“ đi tu là khổ“. Khi
gia đình đầu tư một ngừơi con vào tăng đoàn, gia đình đó có phước
lắm. Hai ngàn năm nay, chuyện đó đã xảy ra thường xuyên. Có những
gia đình có một người con, hai người con, ba người con vào tu. Cái
lợi rất lớn, cứu giúp được biết bao nhiêu người. Nếu mình thật sự có
bồ đề tâm, thật sự yêu mến đời sống xuất gia, thì mình phải kiên
nhẫn, từ từ giúp mẹ thấy được đời sống của người xuất gia là đời
sống rất đẹp, có nhiều tự do, chứ không phải đi làm nô lệ cho một
người, rồi bị người đó đàn áp, khống chế. Lúc đó ba mẹ sẽ đồng ý và
sẽ yểm trợ cho mình đi xuất gia.
Ở đây có
nhiều sư cô, sư chú được ba mẹ yểm trợ cho đi xuất gia, rất hạnh
phúc. Khi mình xuất gia rồi, thời gian sau ba mẹ cũng tới tu chung
với mình, hạnh phúc lắm. Trong hội chúng này, có nhiều ba mẹ của các
thầy, các sư cô đến tu. Một thời gian có nhiều ba mẹ cũng muốn xuất
gia luôn theo con và trở thành sư em của con.
Câu
hỏi kế!
- Thưa
thầy cho con hỏi một câu hỏi ngắn. Thầy nghĩ thế nào về những hình
thức tội phạm phát triển và những bản án tử hình cũng như những
người chấp pháp phải đứng ở vị trí phán xét các án tử hình đó và cả
những cảnh sát phải quyết định bắn những tội phạm nguy hiểm đang uy
hiếp những người khác? Cũng như con một ngày nào đó phải chọn lựa
giữa việc cứu hay không cứu một người mà con biết rằng cứu người đó
sẽ hại tới người khác, trong khi con không đủ lực để phòng hộ cho
bản thân con hay chuyển hóa người đó. Con cảm ơn thầy.
- Có một con
đường gọi là bất bạo động, tức là không dùng đến bạo lực. mà
dùng tình thương trí tuệ và hùng lực để giải quyết những vấn đề. Khi
mình giết một người, bắn một người, có thể là do mình quá sợ hãi mà
mình làm như vậy. Thật ra tình trạng có thể không nguy hiểm đến mức
mình phải bắn người đó. Mình thường nói là vì tự vệ hoặc bảo hộ cho
những người khác nên mình phải bắn những người kia. Có nhiều cảnh
sát làm như vậy. Trong người họ có quá nhiều sự sợ hãi, có nhiều
bực tức nên khi có cơ hội, họ bắn liền. Họ lấy cớ là tự vệ hoặc bảo
hộ những người khác, cái đó rất tội nghiệp. Nếu mình không có bực
tức, sợ hãi, nếu mình có trí tuệ, có sự bình tĩnh, mình không cần
súng nhưng vẫn giải quyết được rất nhiều vấn dề. Thầy đã từng tổ
chức các khóa tu cho giới công an, cảnh sát ở Hoa kỳ. Thầy được biết
đời sống của họ rất căng thẳng, có nhiều lo lắng, có nhiều sợ hãi.
Họ mặc đồng phục, và sử dụng đồng phục đó để làm cho người khác sợ.
Cảnh sát không còn là bạn dân mà trở thành một cái gì dân ghét. Tại
vì họ không có chất liệu hiểu và thương, không có chất liệu của sự
trầm tĩnh, sự sáng suốt. Có những người cảnh sát có những cái đó,
nhưng có nhiều người thiếu những đức tính đó. Người dân ghét cảnh
sát và gọi cảnh sát là „pig“- có nghĩa là con heo- Nhiều
cảnh sát giận quá, dán lên trên xe cảnh sát câu heo rất là đẹp:
Pig are beautiful Có những cảnh sát không giỏi, họ lợi dụng đồng
phục và quyền năng cảnh sát làm cho người ta sợ mà tuân phục. Đến
khi về nhà cũng làm cảnh sát với vợ và con, rất là dại. Lẽ ra khi về
nhà mình phải cởi chiếc áo cảnh sát ra, trở lại người chồng dể
thương, người con dể thương. Nhưng nhiều khi do tập khí quen, về nhà
cũng sử dụng luôn quyền lực cảnh sát với mẹ, với vợ và con. Có những
cảnh sát buổi sáng mặc đồng phục, mang súng nhưng không biết buổi
chiều mình có thể trở về hay không, vì băng đảng quá nhiều, tội phạm
nhiều. Ở những xã hội tiêu thụ nhiều, giàu có như vậy, không hẳn là
hạnh phúc, vì các tệ nạn xã hội phát sinh cũng nhiều. Tôi được biết
số cảnh sát ở Mỹ dùng chính súng của mình để tự tử rất lớn, đông hơn
số cảnh sát bị băng đảng tội phạm bắn. Vì vậy mình biết trong con
người cảnh sát, có nhiều căng thẳng, nhiều sợ hãi nhiều khổ đau. Khi
gặp một người cầm dao hoặc súng, nếu mình không sợ hãi, không bị
căng thẳng, người cảnh sát có thể dùng sự thông minh, lời ái ngữ…để
khuyên người kia dừng lại, không dùng súng,dao nữa và giải quyết
bằng đường lối bất bạo động. Có nhiều cảnh sát làm được như vậy,
nhưng số đông khác không có khả năng đó, tại vì họ không đủ chất
liệu trầm tĩnh, thông minh, không đủ chất liệu của sự bất bạo động.
họ lạm dụng súng và quyền uy của họ.
Bất bạo động
là tinh thần của Phật giáo. Mình có thể bất bạo động một trăm phần
trăm khi mình đã vững vàng, nếu chưa thật sự vững vàng mình cũng có
thể bất bạo động đến một mức nào đó. Ba mươi, bốn mươi, năm mươi
phần trăm hay hơn nữa…Một vị chỉ huy cảnh sát hay quân đội cũng có
thể thực tập bất bạo động. Đánh giặc thì bên địch bị giết rồi, nhưng
làm cách nào đó để có thể bảo vệ được thường dân. Như vậy là trong
bạo động nó có một ít bất bạo động.Có những người không thương tiếc
mạng sống của thường dân, miễn đánh thắng là được, thì họ bạo động
một trăm phần trăm. Những tướng sĩ có chất liệu từ bi, ngay cả trong
khi đánh giặc cũng tìm cách không làm hại đến sinh mạng của những
người vô tội. Vì vậy vấn đề đặt ra là mình có đi trên con đường bất
bạo động hay không? Hôm nay mình chỉ thực tập được bảy mươi phần
trăm bất bạo động, còn ba mươi phần trăm bạo động. Nhưng ngày mai có
thể khá hơn, mình thực tập được tám mươi phần trăm bất bạo động và
cứ như vậy mà từ từ đi tói. Vấn đề là mình có đi tới trên con đường
đó không, chứ bất bạo động cả trăm phần trăm, cái đó hơi khó.
Trong khi
mình nói một câu, có thể có bạo động trong câu nói đó. Nếu câu nói
phát xuất từ sự bực mình, từ sự giận dữ, nó gây khổ đau cho người
kia và cũng gây khổ đau cho mình. Vì vậy những tư tưởng của mình,
những lời nói của mình, những hành động của mình có thể bạo động
nhiều hay bạo động ít, nó là „tam nghiệp“ : thân khẩu ý.
Người Phật tử phải tu tập thế nào để bất bạo động mỗi ngày mỗi lớn
lên và bạo động mỗi ngày một ít lại. Một người Phật tử lý tưởng là
hòan toàn bất bạo động, như đức Thế tôn. Một người như thế, không
chấp nhận án tử hình, không chấp nhận sự trừng phạt và nhà tù trở
thành nơi giáo dục, để giúp chuyển hóa những người tù. Tuy nhà tù
giam giữ để những người đó khỏi gây tác hại nhưng mình biến nhà tù
thành nơi thương yêu. Người cai tù phải được học hỏi để thương được
phạm nhân, biết thực tập ái ngữ, lắng nghe để thương được phạm nhân
và làm cho phạm nhân chuyển hóa. Tu tập để ngày càng bất bạo động là
hướng đi của nền văn minh.
Đời Lý, Trần
là những thời đại rất văn minh, được hướng dẫn bởi tinh thần từ bi
của đạo Phật.
Sau khi vua
quan nhà Trần đánh bại quân Mông cổ, thám tử trình ra một chiếc
rương những văn thư của các quan có liên lạc với giặc, muốn đầu hàng
giặc. Có một ông quan đề nghị mở rương ra, để trừng phạt những người
không trung thành với triều đình, với đất nước. Vua Trần không bằng
lòng. Ngài nói, mục đích của mình là đánh đuổi quân xâm lược, mục
đích của mình là dành lại nền độc lập, thì mình đã mãn nguyện rồi.
Bây giờ không cần làm những chuyện đó, nên đem rương này, đốt đi cho
mọi người an tâm.
Đó là hành
động không trừng phạt, một hành động bất bạo động đã từng xảy ra
trong đời Trần. Bây giờ chưa chắc mình đã làm được như cha ông
của mình đã từng làm.
Có lần trong
khi vua Trần chạy trốn quân giặc, gặp một người chèo thuyền đi ngược
lại, hỏi có thấy quân giặc đi về hướng nào không? Người đó trả lời „đi
tìm mấy người ăn xoài mà hỏi, đừng hỏi tôi. Đây là một vị quan
trong triều. Vì trước đó vua mở cuộc vui, mời các quan đến ăn xoài
mà quên mời ông ta. Ông này giữ mối hận đó cho đến khi vua chạy trốn
giặc.Hỏi mấy người ăn xoài đó, hỏi tôi làm chi! Sau khi đuổi
giặc xong, có đề nghị đem ông này ra để trị tội, thì nhà vua bảo,
cái đó là lỗi tại Trẩm. Đó là bất bạo động.
Khi vua Trần
Nhân Tôn, tức Trúc Lâm đại sĩ (ngày xưa mình có ông vua xuất gia)
tịch rồi, thiền sư Pháp Loa tổ chức hỏa thiêu ở trên núi, tro của
ngài đem về kinh đô để làm lễ quốc táng. Dân chúng vào đại nội tham
dự buổi lễ rất đông, vì ai cũng rất thương vua. Đến giờ rước linh
cửu, dân đông quá, linh cửu không đi được. Thường tình, quân lính sẽ
dùng ngựa và roi để mở đường, nhưng các quan không dùng cách như
vậy, mà thay vào đó, tổ chức hát tuồng, hát chèo để dân chúng bị thu
hút, xúm lại xem, rảnh đường ra, linh cửu di chuyển được. Đó là một
việc làm đầy tính bất bạo động.
Có lần có
những ông già cả ngày chơi cờ ngoài đường mà không làm gì hết. Hỏi
giấy tờ cũng chẳng có giấy tờ gì. Không có chứng minh nhân dân. Vua
Trần nói, như vậy là đất nước thanh bình, những ông già ngồi chơi
đánh cờ với nhau ngoài đường đâu cần giấy tờ gì. Đó là tiếng nói của
những người bất bạo động.
Là con cháu
của những người đó, chúng ta cần nhớ là chúng ta phải học hỏi ở cha
ông mình rất nhiều nữa. Riêng Thầy, không bao giờ thầy muốn có án tử
hình. Những người tù cần sự giúp đỡ. Nhà tù phải trở thành nhà của
tình thương, Nên mở những lớp huấn luyện giúp các cai tù, các nhân
viên, học ái ngữ lắng nghe để chăm sóc người tù. Nơi đó không phải
là trừng phạt mà là giúp họ tu tập để chuyển hóa. Chúng ta có nguồn
gốc bất bạo động trong nền văn hóa, chúng ta nên đi theo nguồn gốc
đó. Niềm hạnh phúc sẽ rất lớn.
Chúng ta đã
hết giờ. Ngày mai chúng ta có lễ Bông hồng cài áo. Thượng tọa
viện chủ với sự giúp sức của các nghệ nhân đã xây dựng được công
trường Bông Hồng Cài Áo đầu tiên trên nước Việt nam để tôn
vinh những người cha và những người mẹ. Ngày mai chúng ta sẽ làm lễ
khánh thành công trường. Chúng ta sẽ mặc áo thật đẹp. Sẽ có một bài
diễn văn đọc khánh thành để tôn vinh công trường với người cha “Công
cha như núi Thái sơn,“ tôn vinh người mẹ như nước trong nguồn
chảy ra. Chúng ta hy vọng trên đất nước Việt nam sẽ còn có những
công trường Bông Hồng Cài Áo như vậy để nuôi dưỡng tình
nghĩa của chúng ta. Đó là chứng tích của một nền văn minh. Sau đó
chúng ta sẽ có một bài pháp thoại cuối cùng. Những câu hỏi chưa được
trả lời ngày hôm nay, thầy sẽ tìm cách trả lời trong bài pháp thoại
đó.
|
