Từ khi cụ ông mất đã chín năm nay, cụ bà nhất định vẫn cứ ở một
mình mà không chịu đến ở chung với bất kỳ đứa con nào.
Phần vì
không muốn làm phiền con cái, phần vì muốn được tự do.
Nhưng cụ
đã ngoài tám mươi, già quá rồi, ở một mình rất nguy hiểm, lỡ đêm
khuya, có chuyện gì thì chẳng ai biết được.
Nói thế nào cụ cũng
không nghe, cụ gàn quá, làm cho các con thêm lo âu.
Hôm nay chị đi chùa. Thày dạy. Để có thể phát sinh được
Tâm
Bồ Đề trong dòng tâm thức, thì nên quán tưởng “coi - tất - cả -
chúng - sinh - như - mẹ - mình.”
Việc làm này đối với chị
thật khó.
Coi người thân như anh, chị, em v..v.. là mẹ mình đã
khó (vì thỉnh thoảng tức quá còn có thể cãi nhau và đánh nhau là
chuyện thường, nhưng đối với mẹ thì dứt khoát không được làm như
thế!), ấy vậy mà còn phải coi người ngoài, nhẫn đến kẻ thù như
là mẹ mình lại càng khó hơn…
Trong giờ thiền quán buổi tối. Chị nghĩ đến mẹ, đến những sự
chăm sóc và thương yêu vô bờ của mẹ dành cho anh chị em mình mà
rơi nước mắt. Sự chăm lo của mẹ thật bao la, không bao giờ ngừng
nghỉ, như bóng mát của một tàng cây toả rộng, làm thành một
chiếc dù che chở cho mười đứa con không thiếu một đứa nào. Từ
những lúc chúng còn bé dại cho đến khi khôn lớn, dưới mắt cụ,
các con vẫn chỉ là những đứa con rất khờ khạo,
vẫn cần đến bóng
mát bảo bọc của cụ dành cho chúng.
***
Hình như con nhỏ có một trí nhớ rất sớm. Ngày đi học đầu tiên,
nó cùng đi học với người chị kế. Mẹ nó chuẩn bị cho hai chị em
rất chu đáo. Lòng nó sợ hãi lắm nhưng không dám nói ra, còn
người chị lớn thì cứ khóc lóc thảm thiết, nhất định không chịu
đến trường. Mẹ nó dỗ dành chị lớn mãi, sau lại doạ nạt, nhưng
chị lớn nhất định một mực không chịu nghe. Mẹ nó khổ sở vừa
đánh vật với chị lớn bằng cách cố mặc bộ quần áo mới sắm, trong
lúc chị lớn vừa vùng vẫy, vừa khóc dữ dội. Bà cáu tiết quá, tát
cho chị lớn một tát thật đau.
Thấy chị bị đánh, con nhỏ sợ hãi,
líu ríu tự thay quần áo một mình rồi chạy ra ngoài cửa đã có sẵn
hai anh em thằng hàng xóm Tâm, Tánh ngồi chực để cõng hai chị em
đến trường (dường như chúng chẳng phải đi học, nên có rất nhiều
thì giờ để chơi và cõng chị em nó đi và về mỗi ngày. Việc làm
này hình như hoàn toàn tự nguyện, Dì Tám, mẹ chúng, mắc buôn
thúng bán bưng cả ngày nên chắc cũng chẳng biết).
Nó ngoan ngoãn leo lên lưng thằng Tánh -thằng em- nhỏ con hơn,
còn thằng Tâm - đô con hơn - thì vẫn đưa lưng ngồi đợi trong khi
chị lớn cứ khóc gào thét trong nhà.
Thằng Tâm quay qua hỏi con nhỏ một cách sốt ruột và mất hết kiên
nhẫn khi biết chị lớn đang bị đòn:
-
-
Ê! Chị mày có chịu đi học không để tao còn cõng?
Con nhỏ nói bằng giọng khe khẽ, như sợ mẹ nó nghe được nó sẽ bị
đòn lây:
-
-
Làm sao tao biết được!
Thằng Tánh xốc con nhỏ trên lưng. Nó đe:
-
-
Không chịu đi chung là tao cõng mày đi một mình đó nghe. Hông
đợi đâu à.
Mệt quá đi!
Con nhỏ nói bằng giọng năn nỉ:
-
-
Thì mày ráng đợi thêm chút nữa có được không?
Thằng Tâm sốt ruột chen vô:
-
-
Tao đợi cũng mệt quá rồi. Chị mày mà không chịu đi học tao cũng
nghỉ cõng luôn à nha.
Đang ì sèo ở ngoài, thì trong nhà, tiếng bà mẹ quát:
- -
Không chịu đi học thì chỉ có nước làm ăn mày thôi con ạ! Muốn
đi học hay muốn làm ăn mày hử?
Chị lớn chẳng biết “ăn mày” là gì, nên mếu máo trả lời ngay:
-
-
Con muốn làm ăn mày…
Lời nói trẻ con thật ngây thơ, nó không hiểu được sự chăm lo vô
bờ của mẹ mình, dù có nghèo cách mấy cũng cố gắng kiếm tiền lo
cho con ăn học hầu có một tương lai khá, ngược lại, nó còn ngờ
rằng, mẹ nó đan tâm muốn bỏ nó bơ vơ với đám người lạ.
Chẳng bao giờ trẻ con biết được tình thương bao la của người mẹ…
Rồi con nhỏ lớn dần theo thời gian.
Nó ham chơi với bạn bè, bị
mẹ đánh đòn, phạt quỳ. Nó lại oán ghét mẹ, cho rằng mẹ nó khó
tính, “chỉ - đi - chơi - một - chút - thôi” mà cũng bị
đòn. Nó nhớ mẹ nó bắt nằm trên divan, con nhỏ đã tỉ tê
nằm khóc trong lúc chờ mẹ nó đi kiếm cái roi mây (mà trước đó nó
đã dấu rất kỹ trong kẹt tủ). Cuối cùng vì dấu quá kỹ, mẹ nó
không thể kiếm ra nên đành phải lấy cái cán chổi vừa to, vừa dài
để đánh đòn. Con nhỏ đau quá, khóc rõ to,
nhưng mẹ nó lại cấm
không cho khóc. Con nhỏ ấm ức, cảm thấy mẹ nó thật “độc tài”. Đánh “người ta” đau thế mà không cho khóc! Nó giận mẹ,
nhất định làm nư không chịu ăn cơm chiều. Mẹ nó bảo chị Lan lên
phòng gọi xuống ăn cơm.
Nhưng nó cứ dấu mặt trong chăn, khóc
thút thít cho đến khi mệt nhoài. Lúc đó, với đầu óc trẻ thơ, nó
hồ đồ nghĩ rằng, chắc hồi nhỏ, ba đã tình cờ nhặt nó về làm con
nuôi nên mẹ nó mới ghét nó đến thế. Một lần nữa, con nhỏ lại
khởi tâm oán ghét mẹ nó. Người đã âm thầm chăm lo từng miếng
ăn, giấc ngủ cho nó mỗi ngày mà nó chẳng hề biết….
Lên đến trung học, lần đầu tiên được mặc áo dài và bắt đầu bước
vào tuổi mới lớn. Nó thấy mình lớn hẳn ra, đôi tà áo dài tha
thướt làm nó thích thú. Mẹ may cho nó hai cái áo dài bằng một
loại vải thô để mặc cho bền. Lúc đó gia đình rất nghèo,
nó
chẳng biết được rằng cha mẹ đã làm việc rất cực khổ, đầu tắt mặt
tối để nuôi mười người con. Ngược lại, chỉ biết đến những thiếu
thốn của một đứa trẻ đã bắt đầu biết mộng mơ, có những nỗi buồn
vô cớ và những ước mộng không thực, nhưng lại đầy mầu sắc như
chiếc cầu vồng lửng lơ hiện trên nền trời sau cơn mưa. Lúc đó
nó ao ước có được một chiếc xe đạp, những cái kẹp tóc, những
chiếc áo dài bằng vải phin trắng nõn như một số bạn nhà giầu
trong trường.
Xin mẹ mãi, mẹ hứa rồi chẳng thấy mẹ cho. Nó lại
oán mẹ, ghét mẹ, cho rằng mẹ chỉ hứa cuội, chẳng bao giờ để ý
đến mình,
chẳng bao giờ thương nó. Càng nghĩ (bằng những lối
nhìn rất thiển cận và lệch lạc) nó càng buồn và tủi thân. Một
lần nữa - với trí óc tưởng tượng rất phong phú không cần nguyên
nhân và thực tế - con nhỏ lại quả quyết mình chính là đứa con
rơi mà ba đã khởi tâm từ đem về nuôi. Quả quyết rằng, mẹ nó
chính là “người mẹ ghẻ” như cái người mẹ ghẻ ác độc trong
truyện “Tâm Cám”.
Vài năm sau, cô bé lớn như thổi. Đi vào lứa tuổi ô mai, một số
con trai trong trường đã bắt đầu để ý và đưa đón. Cô đã biết e
thẹn, biết làm điệu và ao ước giá mình có được một vài cây son,
hộp phấn, một chiếc áo dài hoa bằng lụa mềm mại. Nhưng vì kinh
tế gia đình, ráng nuôi mười đứa con được ăn học quả là một điều
không phải dễ. Lương công chức của cha không thể đủ cho sự chi
tiêu trong gia đình, cộng thêm tiền học cho con cái. Mẹ cô phải
bươn trải, kiếm được một ít vốn mở một nhà hàng nhỏ rất thơ
mộng bên bờ sông.
Trời thương, quán ăn đông khách. Nhưng bù
lại, mẹ cô rất cực. Nhất là vào những ngày lễ, nhiều khi cô
học bài khuya, đi xuống bếp kiếm nước uống vẫn thấy mẹ ngồi cặm
cụi sửa soạn các món ăn cho bữa tiệc hôm sau. Bà không muốn các
con phải đụng tay đụng chân bất cứ việc gì, bà chỉ thích các con
dành hết thì giờ cho việc học hành. Biết thế, cô chẳng cảm thấy
chạnh lòng thì chớ, lại còn lợi dụng lòng tốt ấy mà nhẩn nha,
vừa chơi, vừa học mà không hề cảm thấy áy náy. Thời gian đó,
bà mua cho cô một chiếc xe PC, một loại xe gắn máy nhỏ, cô đã
không biết ơn và cảm thấy hài lòng, mà ngược lại, còn ganh tỵ
với hai chị lớn đã được mẹ mua cho chiếc xe Honda vừa tốt, vừa
đẹp hơn cái xe PC của cô nhiều. Một lần nữa, cô lại âm thầm
trách mẹ sao đối xử với các con không công bằng, sao lại “con
yêu, con ghét” như thế?
Vài năm sau, gia đình được di dân sang Mỹ. Cô theo đám bạn, học
ăn, học chơi nhiều hơn học chữ.
Cô hội nhập vào cuộc sống mỹ
hoá rất nhanh. Những cái tốt của nước người thì không chịu học,
mà chỉ suốt ngày bạn bè đấu láo là giỏi. Rồi cô bắt đầu có bạn
trai. Mẹ không bằng lòng. Cho rằng còn quá bé để nghĩ đến
chuyện yêu đương. Mẹ đánh đòn và nhốt cô bé trong phòng, ngoài
giờ đi học, mẹ không cho cô đi bất cứ đâu ra ngoài nửa bước. Cô
ghét mẹ quá! Mẹ quả là rất cổ hủ và độc tài! Cô quan
niệm (một thứ quan niệm rất hồ đồ và nông cạn), cô đã lớn, mẹ
không có quyền gì xen vào chuyện đời tư của cô hết. Đã có lần
cô đã hét lên, cãi mẹ, vất vào mặt mẹ những câu hỗn sược, đầy
khổ đau và tức giận. Chưa đã, cô đóng cửa phòng thật mạnh và
lao lên giường khóc nức lên.
Cô ghét mẹ! Cô ghét mẹ hết sức! Cô đâu biết rằng, sau cánh cửa đóng mạnh, mẹ đã trào nước mắt,
mẹ lặng lẽ ngồi ở phòng khách khóc rất lâu…
Nhờ sự thương yêu và dạy dỗ của mẹ. Chị đã trở thành một người
hữu ích trong xã hội. Lập gia đình với một người có học thức và
có một gia đình hạnh phúc. Từ khi bắt đầu làm mẹ, lúc đó chị
mới thật sự biết được tình thương yêu bao la như trời biển của
các bậc cha mẹ đã dành cho con cái mình.
Cho dù chúng có hư đốn,
có làm cho mình khổ đau trăm triệu lần, lòng thương của mẹ vẫn
không suy giảm, vẫn mãi mãi âm thầm là chiếc dù rộng lớn, làm
cái bóng tươi mát, bảo bọc cho chúng. Chị bỗng cảm thấy
thương mẹ thật nhiều. Nhìn tóc mẹ bạc dần theo thời gian, lưng mỗi
ngày mỗi còng, tay chân bắt đầu run rẩy đi không vững, vậy mà bà
vẫn không muốn làm phiền đến bất kỳ đứa con nào cả, ngược lại,
vẫn còn muốn chăm lo cho các con, vẫn còn muốn chúng luôn được
an vui, hạnh phúc…
Mẹ ơi…
Con quả là một đứa con hư. Không nhìn thấy được sự hy sinh cả
đời tận tụy của mẹ, cả đời mẹ đem tình thương bao la của mình để
làm một chiếc dù rộng mở che chở cho đàn con yêu dấu.
***
-
Ngồi nghỉ đây thôi. Mỏi chân lắm rồi…
Bà cụ với mái đầu bạc trắng, kéo chị ngồi xuống chiếc ghế đá bên
đường. Chỉ mới đi bộ từ nhà ra đến đầu ngõ, cụ đã đòi nghỉ. Quả
nhiên, cụ không còn có được sức khoẻ như những năm trước. Cụ đã
già đi nhiều, khuôn mặt nghiêng nghiêng đầy nếp nhăn của cụ nhìn
xuống vạt áo, kêu khẽ:
-
-
Ô hay. Mới thay cái áo hôm qua sao đã bẩn thế này?
Chị nhìn mẹ. Vạt nắng đầu ngày hiền hoà rơi trên mái tóc cụ. Chị chợt hiểu tại sao thày chị dạy muốn có được bồ đề tâm thì
cần phải nghĩ đến tình yêu thương của ngưòi mẹ dành cho con cái.
Một tình thương vô bờ, cho đi mà không cần nhận lại một điều gì,
chỉ biết xả thân hết mình để có thể đem lại an vui cho các con. Chị ngạc nhiên tại sao đến giờ này chị mới cảm nhận tình thương
yêu mẹ dành cho mình một cách sâu xa như thế? Nghĩ xa hơn nữa,
chị đã từng có nhiều thân, đã từng qua nhiều kiếp, đã từng có
rất nhiều người mẹ đã xả thân nuôi dưỡng và dành cả đời tận tụy
cho mình. Hiểu được như vậy, chị mới thấy mình có được một cái
tâm biết ơn sâu xa đối với mẹ, với tất cả mọi chúng sanh đã từng
là mẹ mình, đã từng tận tụy, xả thân hy sinh cho cuộc sống mình
một cách đầy đủ. Chị nghe mắt mình cay cay, giọt nước mắt của
sự biết ơn vô bờ chảy ra khoé mi. Chị nâng bàn tay nhăn nheo,
gầy guộc của Cụ khẽ khàng áp vào má mình, bàn tay mà mấy chục
năm nay đã từng nuôi nấng, dạy dỗ, đôi khi còn đánh chị đau để
mong chị nên một con người hữu dụng.
Nay đã không còn khoẻ để
làm cho chị phải khóc sau những trận đòn nữa, ấy thế mà chị vẫn
khóc, giọt nước mắt tuôn như mưa mà chị không thể che dấu..
-
-
Ô hay.
Tại sao chị lại khóc thế?
Chị mỉm cười. Mẹ hay dùng cái chữ “Ô hay” một cách rất hồn
nhiên như trẻ thơ…
Chị lau nước mắt và reo lên khe khẽ:
-
-
Mẹ coi kìa. Hình như nắng đang lên. Mình phải về cho kịp giờ
cơm trưa để mẹ còn uống thuốc.
Hai cái bóng siêu siêu đi trong nắng, cụ bà lật cái nón lá của
mình để lên đầu chị. Dù không muốn cụ nhường, nhưng chị vẫn để
yên nhận sự chăm sóc của mẹ, nước mắt chị lại ứa ra….
Trên cao, tiếng một loài chim chích choè róng cổ hát bàng bạc
trong không gian…
Chiêu Hoàng |