Chăn
nuôi,
mối đe dọa chính cho môi sinh
Điều nào gây nhiều
khí thải khí nhà kính, chăn nuôi gia súc hay lái xe hơi?
Theo một tường trình mới được phát hành bởi Tổ chức Nông Lương Liên
Hiệp Quốc, ngành chăn nuôi tạo ra khí thải khí nhà kính như được đo
lường tương đương với thán khí, 18% nhiều hơn ngành vận chuyển. Đó
còn là nguồn thoái hóa đất và ô nhiễm nước.
Henning Steinfeld, chủ tịch Phân bộ Tài liệu Chăn nuôi và Chính sách
của Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc kiêm tác giả kỳ cựu của bản
tường trình nói rằng: "Chăn nuôi là một trong những nguồn đóng góp
đáng kể nhất gây ra vấn đề môi trường nghiêm trọng hiện nay. Cần có
hành động khẩn cấp để cứu vãn tình trạng này."
Với sự phồn thịnh gia
tăng, người ta tiêu thụ nhiều sản phẩm thịt và bơ sữa hơn mỗi năm.
Sản xuất thịt toàn cầu được dự đoán nhiều hơn gấp đôi từ 229 triệu
tấn vào năm 1999/2001 đến 465 triệu tấn vào năm 2050, trong khi sản
lượng sữa được dự tính từ 580 đến 1043 triệu tấn.
Bóng dài
Ngành chăn nuôi đang phát triển nhanh hơn bất kỳ ngành phụ nông
nghiệp nào khác. Chăn nuôi cung cấp kế sinh nhai cho 1,3 tỷ người và
chiếm 40% sản lượng nông nghiệp toàn cầu. Đối với nhiều nông dân
nghèo ở các quốc gia đang phát triển, chăn nuôi còn là nguồn năng
lượng tái tạo cho chất thải và nguồn phân hữu cơ cần thiết cho cây
trồng của họ.
Nhưng sự phát triển nhanh chóng đó đúng thật là một cái giá môi sinh
lớn, theo tường trình của Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc, Bóng
Dài của Chăn Nuôi – Những Vấn đề và Lựa chọn Môi sinh. “Những phí
tổn môi sinh mỗi đơn vị sản xuất chăn nuôi phải được cắt giảm phân
nửa, chỉ để tránh mức tổn hại tệ hơn qua mức hiện tại,” tường trình
cảnh báo.
Khi khí thải từ việc sử dụng đất và thay đổi việc sử dụng được bao
gồm, ngành chăn nuôi được cho là 9% thán khí bắt nguồn từ những hoạt
động của con người, nhưng tạo ra thậm chí rất nhiều khí nhà kính độc
hại hơn. Chăn nuôi tạo ra 65% khí nitrous oxide liên quan tới con
người, gấp 296 lần lượng thán khí hâm nóng toàn cầu. Đa số phần này
đến từ phân bón.
Khoảng 37% của tất cả khí mêtan do con người tạo ra (23 lần hâm nóng
so với thán khí), phần lớn được phát sinh bởi quá trình tiêu hóa của
loài thú nhai lại, và 64% từ nước tiểu, đóng góp đáng kể vào việc
gây ra mưa axít.
Chăn nuôi hiện dùng 30% bề mặt đất của toàn địa cầu, phần lớn là bãi
chăn nuôi lâu năm nhưng cũng sử dụng 33% đất trồng trọt toàn cầu để
sản xuất thức ăn cho gia súc. Khi các khu rừng bị giải tỏa để làm
bãi chăn nuôi, đó là động lực chính của sự phát quang, nhất là ở
Châu Mỹ La Tinh, 70% rừng trước kia đã bị biến thành đồng cỏ chăn
nuôi.
Đất và Nước
Đồng thời đàn gia súc gây ra sự thoái hóa đất trên tầm cỡ lớn, với
khoảng 20% đồng cỏ chăn nuôi bị xem là thoái hoá qua việc chăn thả
quá mức, đất bị nén cứng và sự xói mòn. Con số này thậm chí cao hơn
trong vùng đất khô ráo nơi các chính sách không thích đáng và sự
quản lý chăn nuôi không phù hợp dẫn tới sự sa mạc hóa tiến triển.
Thương nghiệp chăn nuôi là một trong những ngành gây thiệt hại nhiều
nhất cho sự thiếu hụt nguồn nước đang tăng của địa cầu, cùng với
những yếu tố khác làm ô nhiễm nước, rửa trôi và thoái hóa rạn san
hô. Tác nhân ô nhiễm chính là chất thải thú vật, chất kháng sinh,
kích thích tố, hóa chất từ xưởng thuộc da, phân bón và thuốc trừ sâu
bọ dùng để xịt cây trồng nuôi gia súc. Sự chăn thả lan rộng quá mức
làm rối loạn chu kỳ nước, làm giảm sự bổ sung nguồn nước mặt và nước
ngầm. Lượng nước lớn đáng kể bị đưa vào để sản xuất thực phẩm nuôi
gia súc.
Chăn nuôi được đánh giá là nguồn ô nhiễm khí nitrogen và khí
phosphorous chủ yếu trong nội địa của Biển Nam Trung Quốc, dẫn tới
sự mất tính đa dạng trong hệ sinh thái biển.
Thú vật để lấy thịt và bơ sữa hiện chịu trách nhiệm cho khoảng 20%
tổng số sinh khối của thú vật trên mặt đất. Sự hiện diện của chăn
nuôi trong vùng đất rộng lớn và nhu cầu trồng thực phẩm nuôi gia súc
cũng góp phần vào sự mất tố chất đa dạng sinh thái; 15 trong 24 dịch
vụ hệ sinh thái quan trọng đang giảm sút, với ngành chăn nuôi được
xem là thủ phạm.
Các phương pháp cứu chữa
Tường trình được phát hành với sự hỗ trợ của Khởi xướng Chăn nuôi,
Môi sinh và Phát triển (LEAD) của nhiều cơ quan, dứt khoát đưa ra để
nghĩ đến những phí tổn môi sinh này và đề nghị nhiều cách cứu chữa
tình trạng, bao gồm:
Thoái hóa đất - kiểm soát sự sử dụng và loại bỏ những chướng ngại
với tính lưu động trên đồng cỏ chung. Dùng các phương pháp bảo tồn
đất cùng với việc chăn nuôi có kiểm tra, tránh các khu vực mẫn cảm,
hệ thống trả tiền cho các dịch vụ môi sinh trong việc sử dụng đất
dùng chăn nuôi nhằm giúp giảm và phục hồi sự thoái hóa đất.
Khí quyển và khí hậu - tăng hiệu quả của việc sản xuất gia súc và
nông nghiệp vụ mùa nuôi gia súc. Cải thiện thức ăn của thú vật để
giảm sự lên men đường ruột mà hậu quả là khí thải khí mê tan, và
thiết lập khởi xướng nhà máy khí sinh học để tái chế phân bón.
Nước - cải thiện sự hữu hiệu của hệ thống thủy nộng. Đưa ra định giá
chi phí đầy đủ cùng với tiền thuế để hạn chế cường độ chăn nuôi tầm
cỡ lớn gần các thành phố.
Những vấn đề này và những thắc mắc liên hệ là trọng tâm của những
thảo luận giữa Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc và các nhóm cộng
tác họp mặt để lập biểu đồ cách hướng tới việc sản xuất gia súc tại
cuộc hội đàm toàn cầu tại Vọng Các tuần này. Những thảo luận này
cũng bao gồm những nguy cơ y tế công cộng quan trọng liên hệ đến sự
phát triển nhanh chóng của ngành chăn nuôi như, sự gia tăng, các
bệnh tật của thú vật cũng ảnh hưởng loài người. Sự gia tăng nhanh
chóng của ngành chăn nuôi cũng có thể đưa đến hạn chế các tiểu chủ
từ thị trường đang phát triển.
Nguồn: fao.org
Liên lạc:
Christopher Matthews
Media Relations, Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc
christopher.matthews@fao.org
(+39) 06 570 53762
