Nhất Hạnh

Nguyễn Bính,
"Hoa với Rượu"
 

• PSN 06.08.2008
  Đọc, nói thơ trong mỗi độ giao thừa là một trong những nghệ thuật sống đẹp không thể thiếu của nhà thơ Nhất Hạnh, nghệ thuật đó đã có từ khi thi sĩ còn rất trẻ. Sau khi xuất gia và trở thành thiền sư nhà thơ đã biến nghệ thuật ấy thành truyền thống trong các thiền viện của Mai thôn đạo tràng do ông hướng dẫn.

   

  Phù Sa đã sưu tầm từ nhiều nguồn riêng biệt rải rác đó đây những bài bình giảng ấy của thi sĩ dưới dạng âm thanh, rồi phiên tả, biên tập lại thành văn viết. Tuy có tính cách riêng tư vì Thầy chỉ nói riêng với học trò trong chốn thiền môn, nhưng nhận thấy: ngoài giá trị về mặt văn học, nghệ thuật, tác giả còn mở ra cho ta một khung trời mới, khung trời của trí tuệ và tình thương lớn, mà chỉ có tuệ giác của một Thiền sư mới thể hiện được cho dù nguyên tác là những bài tình thơ lãng mạng.

   

  Phù Sa sẽ lần lượt phổ biến lên trang này từng bài một trước khi in thành sách với tựa đề Thơ trong cửa thiền, hay Thầy Nhất Hạnh đọc thơ lúc giao thừa. Và đây là bài thơ Hoa với Rượu của Nguyễn Bính mà Thầy đã đọc cho học trò 4 chúng tại Làng Mai - Pháp vào đêm giao thừa Nhâm Ngọ - Quý Mùi (2003).

   

òn ba giờ đồng hồ nữa là bên chùa Tổ nổi chiêng trống Bát Nhã để đón mừng năm mới. Bài hát quí vị vừa nghe là bài do sư cô Quy Nghiêm sáng tác cách đây trên mười năm, trong bài hát có câu rất đáng chú ý : Ta vẫn có ngày mai, ta vẫn còn quá khứ nên hôm nay ta vẫn sống nhẹ nhàng.

An trú trong giây phút hiện tại là sự thực tập của Làng Mai, chính vì an trú trong giây phút hiện tại mà mình có thể tiếp xúc được với những mầu nhiệm của sự sống trong mình và chung quanh mình. Hiện tại được làm bằng quá khứ và cũng được làm bằng tương lai. Hiện tại không có cái ngã riêng biệt nên hiện tại được làm bằng những yếu tố không phải là hiện tại, cho nên quá khứ đóng một vai trò quan trọng. Nếu chúng ta không có một quá khứ thì chúng ta phải xây dựng quá khứ, tại vì người nào cũng phải dựa trên một quá khứ, gia đình nào cũng phải dựa trên quá khứ, dân tộc, đất nước nào cũng phải có một quá khứ để mà dựa. Nếu mình chưa có một quá khứ thì có thể bằng cách sống trong hiện tại, mình xây dựng cho mình một quá khứ.

Bình thường người nói hãy xây dựng tương lai thì ai cũng hiểu nhưng trong buổi nói chuyện hôm nay mình muốn nói tới một xây dựng khác, gọi là xây dựng quá khứ. Làm sao mình có thể  xây dựng được quá khứ? Quá khứ đã qua rồi ta làm sao có thể trở về xây dựng được? Nhưng theo phương pháp thực tập của mình, nếu mình chưa có một quá khứ, mình có thể xây dựng cho mình một quá khứ. Ngày hôm nay mình sống với nhau hài hòa, an lạc, hạnh phúc thì ngày hôm nay sẽ trở thành quá khứ của ngày mai, cho nên xây dựng quá khứ là chuyện mình có thể làm được và  làm được trong hiện tại.

Trong chúng ta có những người chưa có quá khứ, chưa có quá khứ êm ấm, hào hùng. Chúng ta có thể nói với họ rằng : anh đừng lo, chị đừng lo, nếu anh, nếu chị chưa có quá khứ thì anh chị có thể xây dựng cho anh chị một quá khứ bằng cách sống của anh chị ngày hôm nay. Sở dĩ chúng ta có ngày mai được là vì ta vẫn còn quá khứ và dựa trên quá khứ đó ta xây dựng ngày mai. Xây dựng ngày mai hay nhất là sống trong hiện tại một cách hết lòng bằng tất cả trái tim của mình. Như vậy không những ta xây dựng được ngày mai mà ta còn xây dựng được quá khứ. Quá khứ đó nằm trong tầm tay của  ta.

Có nhiều người đang đau khổ, không có niềm vui trong hiện tại. Họ nghĩ đến quá khứ để được an ủi: mình ngày xưa quá khứ được như vậy, thân của mình được như vậy, cảm thọ của mình được như vậy, tâm hành được như vậy, nhận thức được như vậy mà than ôi, ngày hôm nay thân xác của mình như vầy, cảm thọ mình như vầy, rồi mình than khóc. Trong bài hát Les Feuilles d’Automne mình nghe toàn chuyện đó, mặt trời ngày hôm xưa ấm hơn mặt trời ngày hôm nay, cái gì ngày xưa cũng đẹp hết, còn cái gì ngày hôm nay cũng chán phèo.

Chúng ta có rất nhiều người quen ở Việt Nam, ở ngoại quốc, ở bên Mỹ cũng vậy chỉ sống bám vào quá khứ. Họ không có khả năng sống trong hiện tại, họ không lo xây dựng tương lai, họ cũng không lo xây dựng quá khứ, họ chỉ ôm lấy quá khứ gọi là vàng son của họ. Trong khi đó phương pháp của chúng ta là nếu có chánh niệm, chánh định thì mình có thể tiếp xúc với những mầu nhiệm của sự sống, mình có thể có hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại và như vậy là mình đang xây cho mình một quá khứ. Ngày ấy bên nhau, ngày ấy là ngày nào? Ngày ấy là ngày hôm nay và ngày hôm nay nếu mình sống bên nhau có hạnh phúc thì ngày hôm nay trở thành quá khứ của ngày mai.

Bài thơ hôm nay mình đọc cũng nằm trong công thức đó. Bài thơ được viết cách đây 60 năm khi Nguyễn Bính còn đang ở Huế và xã hội 60 năm về trước rất khác với xã hội bây giờ. Ngày xưa Nguyễn Bính sống với mẹ ở nhà quê nhưng bỏ quê lên tỉnh thành để kiếm một chút danh, một chút lợi. Khi chạy theo đối tượng của sự ham muốn thì đau khổ. Trong những lúc đau khổ thì nhớ tới quá khứ và nghĩ rằng chỉ có quá khứ mới đáng để cho mình sống thôi. Trong Xuân Tha Hương Nguyễn Bính viết:

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Ôi, chị một em, em một chị
Trời làm xa cách mấy con sông

Nguyễn Bính đi với một người bạn lìa xa thành phố Hà Nội và đã sống lăn lóc ở trong Nam nhiều tháng, hình như họ sống chung với nhau bốn, năm tháng lăn lóc rã rời, rồi sau cuối cùng về Huế. Về Huế gặp độ trời mưa, mưa dầm, mưa từ ngày này sang ngày khác. Quí vị nào đã ở Huế thì biết, có khi trời mưa thối đất luôn, đâu phải mưa mấy ngày, mưa luôn mười mấy ngày.

Trời mưa ở Huế sao buồn thế !
Cứ kéo dài ra tới mấy ngày (Không biết làm gì hết)
Hôm qua còn sót hơn đồng bạc
Hai đứa bàn nhau uống rượu say

Nón lá áo tơi ra quán rượu
Chơ vơ trên bến nước sông đầy
Sầu nghiêng mái quán mưa tong tả
Chén ứa men lành lạnh ngón tay

Không hiểu vì sao đứa lại
Chung lưng làm một chuyến đi đầy ?

Đó là năm 1941 và vào năm 1942 Nguyễn Bính viết bài Xuân Tha Hương để nhớ lại quá khứ.

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Ôi, chị một em, em một chị
Trời làm xa cách mấy con sông

Đi từ ngoài Bắc vào Nam, rồi từ Nam ra Huế. Huế với Hà Nội cách nhau bởi sáu bảy con sông: sông Mã, sông Cả, sông Gianh, sông Đồng Hới, sông Quảng trị, sông Bến Hải rồi tới sông Hương.

Em đi dang dở đời mưa gió
Chị ở vuông tròn phận lãnh cung
Chén rượu tha hương, trời, đắng lắm
Trăm hờn nghìn giận suốt mùa đông

Chiều qua ngồi ngắm hoàng hôn xuống
Nhớ chị làm sao, nhớ lạ lùng…

Bây giờ mình nhảy một khúc, mình sang khúc thứ ba.

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Chao ơi, tết đến em không được
Trông thấy quê hương thật não nùng !

Ai bảo mắc duyên vào bút mực
Suốt đời mang lấy số long đong !
Người ta đi kiếm giàu sang cả
Mình chỉ mơ toàn chuyện viễn vông

Mình đi tu có phải là mơ chuyện viễn vông không? Trong khi mọi người đi kiếm bằng cấp, đi làm giàu. Mình thử hỏi mình có phải như Nguyễn Bính, mơ chuyện viễn vông Niết bàn, Tịnh độ xa vời không?

Người ta đi kiếm giàu sang cả
Mình chỉ mơ toàn chuyện viễn vông
Em biết giàu sang đâu đến lượt
Nợ đời nặng quá gỡ sao xong?

Chúng ta đi vì chúng ta có một lý tưởng, chúng ta biết con đường chúng ta phải đi, mỗi ngày chúng phải ta làm gì, mỗi giờ chúng ta phải làm gì. Nhưng Nguyễn Bính đi với mục đích chạy theo một công danh, một tình yêu nào đó. Hai cái đó như mình biết, một là công danh, hai là tình duyên nó làm cho con người thất điên bát đảo. Chỉ cần đọc vài câu là biết tâm hồn của Nguyễn Bính lúc đó như thế nào.

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Tết này, ô thế mà vui chán
Những chỉ mình em uống rượu hồng

Rượu cay nhớ chị hồi con gái
Thương chị từ khi chị lấy chồng
Cố nhân chẳng biết làm sao ấy
Rặt những tin đồn chuyện bướm ong

Có những câu nói cho ta biết những lên xuống, những ra vào, những đau khổ, những giận hờn trong sự liên hệ với người con gái.

Thôi em chẳng dám đa mang nữa
Chẳng buộc chân vào sợi chỉ hồng
Nàng bèo bọt quá, em lăn lóc
Chắp nối nhau hoài cũng uổng công !

Và với giọng rất là chua chát:

Một trăm con gái đời nay ấy
Đừng nói ân tình với thủy chung !

Không có cô nào mình tin tưởng hết.

Người ấy xuân già chê gối lẻ
Nên người nong nả chuyện sang sông

Chuyện sang sông là chuyện đi lấy chồng.

Đò ngang bến dọc tha hồ đấy
Quý hóa gì đâu một chữ "đồng" !

Đò ngang bến dọc tức là không lấy được ông này thì lấy ông kia. 

Vâng, em trẻ dại, em đâu dám…
Thôi, để người ta được kén chồng

Thiếu nữ hoài xuân mơ cát sĩ
Chịu làm sao được những đêm đông…
(Khốn nạn, tưởng yêu là khó chứ
Không yêu thì thực dễ như không)

Tâm trạng Nguyễn Bính trong những lúc thất tình, trong khi thất bại trong cuộc đời, thất bại trên đường đi tìm công danh, sự nghiệp.

Chị ơi, tết đến em mua rượu
Em uống cho say đến não nùng
Uống say cười vỡ ba gian gác
Ném cái chung tình xuống đáy sông !

Tình thất vọng, tiền cũng thất vọng mà sự nghiệp cũng không có.

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Sương muối gió may rầu rĩ lắm
Còn vài hôm nữa hết mùa đông
Xuân đến cho em thêm một tuổi
Thế nào em cũng phải thành công

Đây là hy vọng tương lai, từ trước tới giờ thất bại ê chề nhưng bây giờ vẫn còn bám víu vào hy vọng tương lai.

Xuân đến cho em thêm một tuổi
Thế nào em cũng phải thành công
Em không khóc nữa, không than nữa
Đây một bài thơ hận cuối cùng

Nguyễn Bính nói bài thơ than khóc này là bài thơ than khóc cuối cùng nhưng sau bài này than khóc này còn có hàng trăm bài thơ than khóc khác nữa.

Không than chắc hẳn hồn tươi lại
Không khóc tha hồ đôi mắt trong

Bài này viết vào tháng Chạp năm Nhâm Ngọ 1942 khi ở Huế người ta đang chuẩn bị ăn Tết. Bài Hoa Với Rượu là một bài thơ cho mình thấy rõ hơn bài thơ nào khác là trong khi mình đau khổ ở hiện tại thì mình tìm sự an ủi trong quá khứ. Quá khứ đây là mối tình con nít mà Nguyễn Bính đi qua hồi sáu, bảy tuổi. Hồi đó Nguyễn Bính ở với mẹ, gọi mẹ bằng u và bên nhà hàng xóm có hai chị em nhà đó, chị làm nghề nấu ruợu đem ra chợ bán và đứa em thì còn bé nhỏ. Hình như hai đứa không được đi học và hai đứa chơi với nhau.

Thấy rét u tôi bọc lại mền
Cô hàng cất rượu ủ thêm men

Rượu đây là rượu nếp tương đương với rượu Saké ở bên Nhật Bổn. Cố nhiên là trời lạnh phải lấy vải bọc mền lại để đắp cho ấm và khi trời lạnh muốn cho nếp thành rượu dễ dàng hơn thì phải thêm men vào.

Mẹ cha mất sớm còn em nhỏ
Say cả tứ mùa cho khách quen

Cô gái cất rượu để mỗi khi có phiên chợ thì đem rượu ra bán và làm cho người ta say sưa, say cả bốn mùa cho khách quen, làm cho họ say mùa xuân, say mùa hạ, say mùa thu, say luôn mùa đông. Tại vì mình là người sản xuất rượu, mình phải cung cấp rượu cho họ đủ bốn mùa.

Em nhỏ là Nhi, bạn nhỏ tôi
Suốt ngày hai đứa nhẩn nha chơi

Cô bé Nhi, bằng hoặc nhỏ hơn Nguyễn Bính một chút xíu, hai đứa chơi với nhau suốt cả ngày.

Chị Nhi bán rượu đôi chiều chợ
Vẫn nhớ mua quà cho cả đôi

Chị Nhi mỗi khi đi bán rượu về thì mua bánh ú hoặc bánh giò đem về. Nếu trong nhà có một đứa con nít thôi thì mua một cái nhưng tại vì có thằng nhỏ hay qua chơi nên mua hai cái.

Hai đứa thường nhân buổi vắng nhà
Người ta bắt chước chị người ta!
Ra vườn nhặt những hoa cam rụng
Về bỏ đầy nồi cất nước hoa

Trong vườn của người hàng xóm có trồng rất nhiều hoa và khi hoa cam rụng thì ra lượm bỏ vào đầy nồi nấu làm thành nước hoa. Con nít thấy người lớn làm cái gì nó làm theo, người lớn lấy hoa cam cất nước hoa thì nó cũng làm như vậy.

Hai đứa thường nhân buổi vắng nhà
Người ta bắt chước chị người ta!

Giọng con nít rất là hay.

Ra vườn nhặt những hoa cam rụng
Về bỏ đầy nồi cất nước hoa

Nước hoa tuy chẳng thơm là mấy
Hai đứa bôi đầy cả tóc nhau

Rất là dễ thương.

Nước hoa tuy chẳng thơm là mấy
Hai đứa bôi đầy cả tóc nhau
Hí hửng bảo nhau: ‘Thơm đấy chứ
Nước hoa ngoài tỉnh thấm vào đâu’

Mình đọc giọng Bắc, thơm đấy chứ, thấm vào đâu…

Một tối nhà Nhi có giỗ thầy
Chị Nhi cho uống rượu cay cay

Chị Nhi cúng đám giỗ của bố xong thì cho hai đứa ăn rồi cho uống rượu nữa.

Chừng đâu chén nhỏ làm hai đứa
Mặt đỏ lên rồi chếnh choáng say

Rót cho hai đứa một chén nhỏ xíu, chén nhỏ bằng ngón chân của mình, tụi nó đâu có biết uống rượu chỉ nếm có chút xíu đã say chếnh choáng.

Hai đứa ôm nhau đánh giấc dài

Đánh giấc dài tức là ngủ luôn một giấc dài. Đánh ở đây có nghĩa là đi luôn một cái chứ không chặt ra từng khúc. Đánh chén tức là ăn một mạch.

Hai đứa ôm nhau đánh giấc dài
Bất đồ ngủ đến sáng ngày mai

Hai đứa ôm nhau để ngủ, rất là ngây thơ.

Chị Nhi cứ chế làm sao ấy
Hai đứa nhìn nhau ngớ ngẩn cười

Hai đứa nghe người lớn chế nhạo mà tụi nó đâu có hiểu gì, thành ra tụi nó nhìn  nhau cười rất là ngớ ngẩn.

Chị Nhi thường nói với u tôi:
"- Hai đứa, thưa bà, đến đẹp đôi !"
U tôi cười đáp ngay như thật:  
"- Tôi có nàng dâu giúp đỡ rồi !"                                                                                                 

Đó là tất cả những gì mà Nguyễn Bính có thể nhớ lại được, là những cái mà Nguyễn Bính bám vào để sống. Nguyễn Bính thất bại với các cô quá chừng, thất bại trên con đường tình duyên, trên con đường sự nghiệp.

Thuở ấy làm sao thật thái bình
Trai hiền bạn với gái đồng trinh
Đời say men rượu thơm hoa rụng
Tràn những thơ ngây ngập cảm tình…

Hai cái làm Nguyễn Bính nhớ nhất là hoa và rượu. Giấc mơ trở về quá khứ là để gặp hoa và rượu ở ngày xuân.

Ấy thế mà rồi cách biệt nhau,
Nhà Nhi không biết dọn đi đâu ?

Cuộc đời nó vô thường, hai đứa nhỏ thân với nhau như vậy, hạnh phúc như vậy mà phải bị lìa xa. 

Mình tôi giời bắt làm thi sĩ
Mẹ mất khi chưa kịp bạc đầu

Mình có số làm thi sĩ, thành thử phải lên thành phố. Và tại mẹ mất rồi ở quê cũng không làm gì, thành ra bỏ lên thành phố để đi tìm sự nghiệp.

Bỏ lại vườn cam, bỏ mái tranh
Tôi đi dan díu với kinh thành
Hoa thơm mơ mãi vườn tiên giới
Chuốc mãi men say rượu ái tình

Nghĩ rằng kinh thành hoa lệ đó sẽ cung cấp cho mình hạnh phúc mà một người con trai mới lớn có thể tìm được. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn thôi thì Nguyễn Bính thấy nó không dễ như mình tưởng tượng.

Rượu ái tình kia thành thuốc độc
Vườn trần theo bướm phấn hương bay
Đời tôi sa mạc, ôi sa mạc
Hoa hết thơm rồi, rượu hết cay

Hoa với rượu là hai biểu tượng của hạnh phúc, hoa ngày xưa không còn thơm nữa, rượu ngày xưa không còn cay nữa, nhạt nhẽo vô cùng, thất vọng não nề.

Trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu
Ba bốn năm rồi năm sáu năm
Khóc vụng mỗi lần tôi nhớ lại
Men nồng gạo nếp nước hoa cam

Những thất bại, những khổ đau của mình được diễn tả bằng câu trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu. Tại có ai chịu chung với mình đâu? Nhi bây giờ lớn rồi, có thể đã đi lấy chồng rồi, đâu biết mình đang trải qua cơn khổ đau oằn oại như vậy? Mẹ cũng mất rồi và vì vậy cảm tưởng rằng nỗi cô đơn, nỗi khổ đau của mình chỉ có một mình mình biết, một mình chịu thôi.

Trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu
Ba bốn năm rồi năm sáu năm
Khóc vụng mỗi lần tôi nhớ lại
Men nồng gạo nếp nước hoa cam

Nguyễn Bính dùng chữ rất hay, rất đơn giản, trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu, ba bốn năm rồi năm sáu năm, nói thơ như mình nói chuyện bình thường vậy, rất là đơn sơ. Ba bốn năm rồi năm sáu năm, rồi bảy tám năm, rồi chín mười năm...

Khóc vụng mỗi lần tôi nhớ lại
Men nồng gạo nếp nước hoa cam

Nhớ lại thời thơ ấu với những hạnh phúc của quá khứ đó mình chỉ khóc nhưng khóc thì xấu hổ quá, cho nên phải khóc thầm, khóc vụng. Nguyễn Bính có một quá khứ thời thơ ấu, nếu không có quá khứ thơ ấu đó chắc có lẽ sống không nổi?

Trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu
Ba bốn năm rồi năm sáu năm 
Khóc vụng mỗi lần tôi nhớ lại
Men nồng gạo nếp nước hoa cam

Xa lắm rồi Nhi ! Muộn lắm rồi
Bẽ bàng lắm lắm nữa Nhi ơi !
Từ ngày Nhi bỏ nơi làng cũ
Mộng ngát duyên lành cũng bỏ tôi

Đó là hình ảnh đẹp duy nhất của quá khứ. Nếu muốn trở về để tìm lại người cũ đó thì không có chắc gì mình có thể tìm ra được. Tại vì mười mấy, hai mươi năm đã đi qua rồi, mình đâu biết những gì đã xảy ra cho người năm xưa? Cho nên mới nói ra rằng muộn lắm rồi, xa lắm rồi. Mình đã lỡ bỏ miền quê của mình, lỡ bỏ thế giới thiên đường của mình. Mình đi tìm danh vọng, mình đi tìm tình duyên ở kinh đô ánh sáng và hình ảnh hạnh phúc của ngày xưa tan biến.

Xa lắm rồi Nhi ! Muộn lắm rồi
Bẽ bàng lắm lắm nữa Nhi ơi !
Từ ngày Nhi bỏ nơi làng cũ
Mộng ngát duyên lành cũng bỏ tôi

Bây giờ thi sĩ đang tưởng tượng, nghề của các chàng là tưởng tượng, các chàng không thể sống trong hiện thực mầu nhiệm. Thi sĩ và nhạc sĩ là như vậy, cũng như Văn Cao, tác giả bài Bến Xuân, tưởng tượng nhà tôi bên chiếc cầu ven suối, em đến tôi một chiều… nhưng sức mấy mà anh có một chiếc nhà bên suối và sức mấy cô nàng tìm tới suối đó với anh. Và đây là sự tưởng tượng của Nguyễn Bính.

Chắc ở nơi nào dưới mái tranh
Chị em Nhi vẫn sống yên lành
Chị Nhi cất rượu cho Nhi bán (Nhi lớn rồi, bán rượu được rồi)
Hồn vẫn trong và mộng vẫn xinh

Hồn của em còn trong không? Mộng của em còn xinh không? Còn tôi thì hết rồi, hồn tôi không còn gì hết, hồn tôi đã tan vỡ, đã xấu xí, đã đục ngầu, tôi đã vỡ mộng rồi. Tại vì tôi đã đi lên tỉnh thành, tôi đã lăn lóc, tôi đã thất bại, tôi đã mệt nhoài, tôi đã như muốn chết, thành ra tôi không mong rằng em cũng bị như tôi. Nếu tôi như vậy và nếu em cũng như vậy nữa thì chắc là chết quá? Tôi ước mong rằng em còn được giữ gìn trong khung cảnh lành lặn của thôn quê, không bị những bụi bặm, những chất độc của kinh thành quyến rũ làm cho hư. Và điều mong ước của tôi là hồn của em vẫn còn trong và mộng của em vẫn còn xinh. Hy vọng em chưa lên tỉnh như tôi, nếu em đã lên tỉnh như tôi thì đâu còn gì hy vọng nữa.

Chắc ở nơi nào dưới mái tranh
Chị em Nhi vẫn sốn yên lành
Chị Nhi cất rượu cho Nhi bán
Hồn vẫn trong và mộng vẫn xinh

Ngày xưa còn bé Nhi còn đẹp
Huống nữa giờ Nhi đã đến thì
Tháng tháng mươi mười lăm buổi chợ
Cho người thiên hạ phải say mê

Tức là cô bán rượu rất xinh đẹp và còn rất trẻ. Mỗi khi có phiên chợ đem rượu ra bán và người ta thấy cô hàng đẹp, xinh, trẻ, tươi mát, người ta tới mua rượu. Và đây là những câu hỏi tới tấp.

Xóm chị em Nhi ở mấy nhà?
Bến đò đông vắng? Chợ gần xa?

Cái nhà đó, cái xóm đó có xa nhà xa bến đò không? Đi mấy trăm thước thì tới bến đò và cái chợ đó gần xóm hay là xa xóm?

Nhà Nhi thuê có vườn không nhỉ?
Vườn có trồng cam, có nở hoa?

Nguyễn Bính mơ ước là người xưa vẫn còn được sống ở trong một khung cảnh ngày xưa tức là vẫn được sống ở một chỗ yên lành. Có xóm nhà tranh, có chợ phiên, có bến đò gần đó. Trong vườn có trồng cam và vào mỗi mùa xuân cam nở hoa.

Xóm chị em Nhi ở mấy nhà? Bến đò đông hay là vắng? Chợ gần hay xa? Nhà Nhi thuê có vườn không nhỉ? Vườn có trồng cam? Có nở hoa? Bao nhiêu câu hỏi tới tấp mà trong bụng rất muốn người trong mộng của mình nói yes, yes, yes, em vẫn còn ở nhà quê, xóm của em vẫn an lành, rất gần bến đò, trong vườn có trồng cam, hồn của em rất là trong và những giấc mơ của em vẫn còn xinh.

Mơ tưởng vu vơ lòng dối lòng

Nguyễn Bính mơ mộng và biết rằng mình mơ mộng.

Thở vào tôi biết rằng tôi đang mơ mộng
Thở ra tôi biết là tôi không có thực tế

Không phải thi sĩ không thấy, nhưng sự thật có thể rất phũ phàng.

Mơ tưởng vu vơ lòng dối lòng
Thực ra có phải thế này không ?
Chị Nhi đã lấy chồng năm trước
Nhi đến năm sau lại lấy chồng 

Vậy là hết rồi, còn gì nữa mà mong? Nhưng vẫn tiếp tục mơ tưởng như thường tại vì không mơ tưởng thì chết. Cho nên những câu sau này cứ tiếp tục mơ mộng.

Ước gì trên bước đường lưu lạc
Một buổi chiều nào gặp gió mưa
Gõ cửa nhà ai xin ngủ trọ
Giật mình tôi thấy tiếng Nhi thưa

Tưởng tượng mình đi một mình trong mưa gió lạnh lẽo ở miền quê xa lắc xa lơ, tối đến rồi mà không có chỗ ngủ trọ đánh liều tới ngôi nhà nào đó rồi gõ cửa. Giật mình nghe thấy tiếng người bạn của ngày xưa trả lời: Ai đó? Ai đó? Mình sướng quá vì gặp lại người cũ, một người của ước mơ.

Ngồi bên lò rượu đêm hôm đó
Nhi rót đưa tôi nước rượu đầu

Khi cất rượu, nước rượu đầu ngon hơn nước thứ hai, thứ ba.

Nhắc chuyện ngày xưa mà thẹn lại

Chuyện ngày xưa hai đứa được chị cho một chung rất nhỏ, hai đứa châu đầu uống chung với nhau.

Nhắc chuyện ngày xưa mà thẹn lại
E dè hai đứa uống chung nhau

Bây giờ lớn rồi, hai đứa bắt chước chuyện ngày xưa, rót một chén thôi rồi uống chung với nhau.

Tôi kể: "U tôi đã mất rồi,
Cửa nhà còn có một mình tôi ..."

Nguyễn Bính đâu có ở nhà đâu, đi lên tỉnh từ lâu rồi, mười mấy, hai mươi năm rồi, tan nát cả tâm hồn và thể xác nhưng nói dối để cho cô nàng tội nghiệp.

Ngậm ngùi Nhi bảo: "Không anh ạ
Anh chẳng lo gì thiếu lứa đôi…"

Rồi Nhi mới nói như thế này.

"Chị em mới lấy chồng năm trước
Chồng chị trồng cam ở mé sông 
Em ở mình đây nhà trống trải
Trăng vàng đầy ngõ gió mênh mông ..."

Em ở đây một mình buồn lắm nếu anh ở lại được thì rất quí. Tất cả điều kiện đều thuận lợi để cho mình thành một cặp vợ chồng. Chị mới lấy chồng năm ngoái và anh rể làm nghề trồng cam ở gần bờ sông, chị đi lấy chồng rồi thì phải theo chồng. Bây giờ chỉ có mình em ở nhà thôi, nhà quá rộng và mỗi khi gió luồn vô rất lạnh, trăng thì đầy ngõ, gió thì mênh mông.

Như truyện Tương Như và Trác Thị
Đưa nhau trở lại đất Lâm Cùng 
Vườn xuân trăng sáng hoa cam rụng
Tôi với em Nhi kết vợ chồng

Ngày xưa có Trác Văn Quân, người có nhan sắc. Văn chương, thơ phú rất giỏi, lại thích nghe đàn. Tuổi còn trẻ nhưng sớm góa chồng nên về với cha ở đất Lâm Cùng. Một hôm có chàng nhạc sĩ tên Tư Mã Tương Như đi qua thăm đã gảy lên khúc đàn Tư Mã Phượng Cầu (Phượng Cầu Hoàng). Trác Văn Quân nghe được tiếng đàn thì không thể nào chống trả được sự mê say nên lén bỏ nhà đi theo Tư Mã Tương Như lên tận thành đô, tỉnh Tứ Xuyên. Sau một thời gian hai người rủ nhau về lại đất Lâm Cùng và mở ra một một quán ăn. Quí vị đã ăn cơm Tứ Xuyên chưa? Cay mà ngon lắm.

Rượu cất kỳ ngon men ủ khéo
Say người thiên hạ lại say nhau

Làm cho thiên hạ say và hai đứa cũng uống rượu cho say luôn.

Chiều chiều hai đứa sang thăm chị
Chồng hái hoa cho vợ giắt đầu

Bức tranh mà thi sĩ vẽ ra trong đầu rất đẹp và dầu thi sĩ biết rằng đó chỉ là mơ ước thôi nhưng vẫn phải mơ ước, tại vì cuộc đời ngoài sự mơ ước ra thi sĩ không có gì để bám vào mà sống. Biết bao nhiêu người nghệ sĩ trong cuộc đời, họ trình diễn, họ sáng tác chẳng qua là để cống hiến cho mình những ước mơ. Tại vì người nào cũng sống trong đau khổ, trong tuyệt vọng, trong khó khăn nên người nào cũng cần tiêu thụ những ước mơ đó.

Những bài thơ, những bài nhạc, những quyển sách, những cuốn phim, những tác phẩm nghệ thuật là để cho người ta quên đi trong chốc lát những tình trạng khó khăn, khổ đau trong cuộc sống hiện thực này. Bán những ước mơ là công việc của các người nghệ sĩ thời nay và họ bán rất chạy. Thơ Nguyễn Bính cũng vậy, giúp cho độc giả quên đi những hoàn cảnh đau thương, khó khăn, khổ đau của họ trong một vài giây phút. Như vậy mình thấy rõ vai trò của các văn nghệ sĩ là để bán những ước mơ, bán sự quên lãng trong chốc lát, những điều đó hoàn toàn đi ngược với sự thực tập của chúng ta.

Sự thực tập của chúng ta là lìa bỏ những giấc mơ để đi vào thực tế. Với năng lượng của niệm và định chúng ta có thể tiếp xúc được mầu nhiệm của sự sống, để thấy rằng cái mà ta đi tìm không phải nằm trong một tương lai xa vời nào, nó nằm ngay trong giây phút hiện tại. Nếu mình có sự tu học, mình có kinh nghiệm, mình có sự tu chứng, mình có sự hiểu biết về giáo pháp, về sự hành trì thì khi đọc bài thơ như thế này, mình thấy rất rõ con đường của mình đi. Dầu cho mình đọc chuyện chưởng của Kim Dung cũng vậy, mình không bị những cái đó kéo theo. Cho nên trong đạo Bụt có nói bất cứ cái gì cũng có thể trở thành Phật pháp.

Bài thơ tình nếu mình đọc với chánh niệm, với chánh tri kiến của mình, bài thơ tình đó cũng có khả năng tưới tẫm hạt giống của chánh pháp, củng cố ý chí tu học của mình. Thấy rõ tâm người để so với tâm mình; biết con đường người ta đi để thấy rõ con đường của mình đi, mình đang đi  trên con đường rất đẹp, rất sáng và rất lành.

Biết rằng mình có khả năng xây dựng cho mình một quá khứ dầu mình chưa có. Khi xây dựng quá khứ đồng thời mình cũng có thể xây dựng được tương lai. Xây dựng quá khứ bằng cách chăm sóc hiện tại thì chắc chắn mình sẽ có một tương lai tươi sáng, vững chãi. Tại vì tương lai chỉ được làm bằng chất liệu của hiện tại, điều này không ai có thể phủ nhận được. Vì vậy cho nên chăm sóc hiện tại tức là làm cho mình có một tương lai, làm cho người mình thương có một tương lai.

Mình có đủ phương pháp để thực tập: khi đi, khi đứng, khi ngồi, khi tư duy. Mình tiếp xúc được những mầu nhiệm của sự sống, mình tạo ra được tình huynh đệ, mình hiến tặng được niềm tin, tình thương. Những cái đó sẽ làm ra tương lai của mình, cũng như giúp cho mình, tạo cho mình nương tựa vào quá khứ. Đó là ý của câu hát:

 Ta vẫn có ngày mai, ta vẫn còn quá khứ.

Có những người trong khi đau khổ, họ không có một quá khứ để tìm về. Cho nên họ đi tìm một nơi nương tựa ở tương lai, nghĩa là có một sự hứa hẹn nào đó, bám vào sự hứa hẹn để có khả năng đi qua được hiện tại. Hiện tại vốn là những chuỗi ngày đau khổ, khó khăn, nặng nhọc. Chúng ta có thể tin vào một Thiên đường nào đó, một Tịnh độ nào đó ở trong tương lai để chúng ta có khả năng chịu đựng được hiện tại. Ta ráng chịu đựng để ngày mai ta sẽ được rời bỏ cái cõi đau khổ, bạo động, uế trược này và ta sẽ bước vào cõi thanh tịnh an vui, gọi là Thiên đường hay là Cực lạc.

Theo Làng Mai, cái mơ ước đó có thể là một ảo tưởng, tại vì ta biết rất rõ là ngày mai chỉ có thể được làm bằng chất liệu hiện tại. Ngày hôm nay chúng ta sử dụng chất liệu hiện tại như thế nào để ngày mai ta có thể có hạnh phúc. Hiện tại như thế này thì làm sao có tương lai khác được? Cho nên muốn có một tương lai thì mình phải chăm sóc hiện tại. Trong hiện tại có bình an, có vững chãi, có tình huynh đệ, có nụ cười, có hạnh phúc thì chắc chắn là trong tương lai ta sẽ có vững chãi, sẽ có tình thương và sẽ có niềm vui.

Nhìn vào trong hiện tại, đánh giá hiện tại, ta có thể biết rằng ta có tương lai hay không? Hiện tại mà như vậy thì làm sao mình có được một tương lai khác hơn? Do đó ta chỉ có thể xây dựng tương lai bằng chất liệu của hiện tại. Vì vậy trong mỗi giây phút của cuộc sống hiện tại, làm sao mình chế tác được tình huynh đệ, chế tác được sự vững chãi, được sự thảnh thơi, được niềm vui. Và không có con đường nào khác. Ta chỉ có thể quản lý hiện tại một cách thông minh bằng cả trái tim thì ta mới có thể xây dựng cho ta một quá khứ và ta mới xây dựng cho ta một tương lai.

Rượu cất kỳ ngon men ủ khéo,
Say người thiên hạ lại say nhau
Chiều chiều hai đứa sang thăm chị
Chồng hái hoa cho vợ giắt đầu

Thi sĩ là nhà ảo thuật, đã tạo ra một khung cảnh lý tưởng, một khung cảnh hạnh phúc không thể có được ở trong giây phút hiện tại để bán cho chính mình, để bán cho người nhưng vì khổ quá thành ra mình phải mua. Chừng nào còn có khổ đau, còn chán chường, còn thất vọng thì những tác phẩm của các văn nghệ sĩ đó vẫn còn có thể bán được. Người ta cần tiêu thụ những sản phẩm văn hóa đó để có thể quên đi trong chốc lát những đau khổ da diết của hiện tại. Chính những nhà nghệ sĩ họ biết như vậy, họ ru họ và họ ru người khác.

Say người thiên hạ lại say nhau

Đa số trong chúng ta, những người chỉ có khả năng dệt mộng hoặc trở về bám vào quá khứ. Bám vào quá khứ cũng là dệt mộng. Tưởng tượng ra một tương lai, trong đó mình có hạnh phúc cũng là mộng mà mình đang dệt.

Chao ôi! Là mộng hay là thực?

Tác giả biết rõ ràng là mộng rồi nhưng mà phải tiếp tục dệt mộng tại vì không dệt thì mình không sống nổi. Mình dệt mộng để cho mình đỡ khổ và cũng có thể giúp được người khác quên đi một vài giây phút khổ đau da diết của mình.

Chao ôi! Là mộng hay là thực?
Là thực hay là mộng bấy lâu?
Hai đứa sống bằng hoa với rượu
Sống vào trời đất, sống vào nhau

Trong giây phút hiện tại mình có thể sống được với những mầu nhiệm của vũ trụ hay không? Mình có thể sống với nhau một cách an lành, người này dựa vào người khác hay không? Mình có thể tạo được tình huynh đệ hay không?  Đó là vấn đề? Và tác giả đã kết thúc bài thơ một cách rất tội nghiệp.

Nhưng mộng mà thôi, mộng mất thôi
Hoa thừa rượu ế, đấy tình tôi

Hoa, rượu và mộng. Sự thật hoa đã thừa và rượu đã ế. Hoa đã tàn, rượu đã chua. Đó là tình trạng của tôi và tôi biết rằng nếu tôi gặp lại người xưa đó thì tôi sẽ thất vọng vô cùng và tôi sẽ không còn giấc mộng nào để mà bám víu nữa. Thành ra lạy Trời lạy Phật đừng để cho con gặp lại người xưa, gặp lại con sẽ vỡ mộng, con sẽ không còn gì để bám víu vào nữa.

Chiều nay tôi chắp tay tôi lạy
Đừng gặp người xưa nữa, lạy trời

Thực tế quá phũ phàng, hai câu kết rất tội, đó là tình trạng của chúng ta, của rất nhiều người trong chúng ta. Có nhiều người nói rằng các vị đi tu là quí vị mơ mộng, quí vị sống với ảo tưởng Tịnh độ hay là Niết bàn, quí vị bỏ lạc thú trong hiện tại để quí vị đi tìm cái lạc thú phi thời.

Trong kinh Tuổi trẻ và Hạnh phúc có vị khất sĩ trẻ tên là Samiddhi gặp cô Thiên nữ, cô nói như vầy: tại sao thầy bỏ đi tu trong khi tuổi thầy còn trẻ? Trong khi cuộc đời có những vui thú, có những mục đích thiết thực mà thầy không chịu hưởng? Thầy lại đi mơ tưởng những cái xa xôi như Niết bàn, như Tịnh độ,  như Giải thoát?

Trong đời sống hàng ngày cũng có những cô Thiên nữ tới nói với mình như vậy, nhưng mình đã biết cách trả lời, mình trả lời giống như thầy Samiddhi vậy: Thiên nữ ơi, tôi đâu có không thực tế đâu, tôi biết rất rõ là chạy theo năm đối tượng của dục vọng làm người ta tan nát cả thân thể lẫn tâm hồn, vì vậy tôi đã khước từ nó. Tôi không trốn chạy, chính tôi đang thực tập để có thể có những giây phút đích thực của hiện tại, không mơ tưởng về những điều trong tương lai.

Pháp hiện pháp lạc trú của Đức Thế Tôn đã dạy là sống trong hiện tại thôi và tiếp xúc với tất cả mầu nhiệm của cuộc sống trong giờ phút hiện tại. Mình phải trả lời như vậy: chúng tôi không có mơ tưởng Niết bàn, chúng tôi không có mơ tưởng Tịnh độ trong tương lai, tại vì giáo lý và phương pháp thực tập của chúng tôi, giúp chúng tôi thực hiện được Tịnh độ trong giây phút hiện tại, những mầu nhiệm của cuộc sống có thể tiếp xúc được ngay trong đời sống hiện tại.

Giáo lý sự thực tập của chúng là Tịnh độ trong giây phút hiện tại. Trong khi thực tập như vậy chúng tôi xây dựng tình huynh đệ, xây dựng hạnh phúc, xây dựng tình thương và xây dựng sự hiểu biết. Chúng tôi có một con đường, nếu các bạn muốn thì chúng tôi chia sẻ sự thực tập của chúng tôi để các bạn cũng có khả năng tiếp xúc với những mầu nhiệm của đời sống hiện tại, để các bạn cũng xây dựng cho các bạn thật sự một quá khứ và để các bạn xây dựng cho các bạn được một tương lai.

Nhất Hạnh
31.01.2003 Làng Mai – Pháp

---------------------------------

Hoa với rượu

Thấy rét u tôi bọc lại mền
Cô hàng cất rượu ủ thêm men
Mẹ cha mất sớm còn em nhỏ
Say cả tứ mùa cho khách quen

Em nhỏ là Nhi, bạn nhỏ tôi
Suốt ngày hai đứa nhẩn nha chơi
Chị Nhi bán rượu đôi chiều chợ
Vẫn nhớ mua quà cho cả đôi 

Hai đứa thường nhân buổi vắng nhà
Người ta bắt chước chị người ta!
Ra vườn nhặt những hoa cam rụng
Về bỏ đầy nồi cất nước hoa 

Nước hoa tuy chẳng thơm là mấy
Hai đứa bôi đầy cả tóc nhau
Hí hửng bảo nhau: ‘Thơm đấy chứ
Nước hoa ngoài tỉnh thấm vào đâu’

Một tối nhà Nhi có giỗ thầy
Chị Nhi cho uống rượu cay cay
Chừng đâu chén nhỏ làm hai đứa
Mặt đỏ lên rồi chếnh choáng say

Hai đứa ôm nhau đánh giấc dài
Bất đồ ngủ đến sáng ngày mai
Chị Nhi cứ chế làm sao ấy.
Hai đứa nhìn nhau ngớ ngẩn cười 

Chị Nhi thường bảo với u tôi:
- ‘Hai đứa, thưa bà, đến đẹp đôi !’ 
U tôi cười đáp ngay như thật:
- ‘Tôi có nàng dâu giúp đỡ rồi !’

Thuở ấy làm sao thật thái bình
Trai hiền bạn với gái đồng trinh
Đời say men rượu thơm hoa rụng
Tràn những thơ ngây ngập cảm tình…..

Ấy thế mà rồi cách biệt nhau
Nhà Nhi không biết dọn đi đâu
Mình tôi giời bắt làm thi sĩ
Mẹ mất khi chưa kịp bạc đầu

Bỏ lại vườn cam, bỏ mái tranh
Tôi đi dan díu với kinh thành
Hoa thơm mơ mãi vườn tiên giới
Chuốc mãi men cay rượu ái tình

Rượu ái tình kia thành thuốc độc
Vườn trần theo bướm phấn hương bay
Đời tôi sa mạc, ôi sa mạc
Hoa hết thơm rồi, rượu hết cay 

Trăm sầu nghìn tủi mình tôi chịu
Ba bốn năm rồi năm sáu năm
Khóc vụng mỗi lần tôi nhớ lại
Men nồng gạo nếp nước hoa cam

Xa lắm rồi Nhi ! Muộn lắm rồi
Bẽ bàng lắm lắm nữa Nhi ơi !
Từ ngày Nhi bỏ nơi làng cũ
Mộng ngát duyên lành cũng bỏ tôi

Chắc ở nơi nào dưới mái tranh
Chị em Nhi vẫn sống yên lành
Chị Nhi cất rượu cho Nhi bán
Hồn vẫn trong và mộng vẫn xinh

Ngày xưa còn bé Nhi còn đẹp
Huống nữa giờ Nhi đã đến thì
Tháng tháng mươi mười lăm buổi chợ
Cho người thiên hạ phải say mê

Xóm chị em Nhi ở mấy nhà?
Bến đò đông vắng? Chợ gần xa?
Nhà Nhi thuê có vườn không nhỉ?
Vườn có trồng cam có nở hoa?

Mơ tưởng vu vơ lòng dối lòng
Thực ra có phải thế này không?
Chị Nhi đã lấy chồng năm trước
Nhi đến năm sau lại lấy chồng

Ước gì trên bước đường lưu lạc
Một buổi chiều nào gặp gió mưa
Gõ cửa nhà ai xin ngủ trọ
Giật mình tôi thấy tiếng Nhi thưa

Ngồi trên lò rượu đêm hôm đó
Nhi rót đưa tôi nước rượu đầu
Nhắc chuyện ngày xưa mà thẹn lại
E dè hai đứa uống chung nhau

Tôi kể: "U tôi đã mất rồi,
Cửa nhà còn có một mình tôi ..."
Ngậm ngùi Nhi bảo:‘Không anh ạ
Anh chẳng lo gì thiếu lứa đôi…’

"Chị em mới lấy chồng năm trước,
Chồng chị trồng cam ở mé sông .
Em ở mình đây nhà trống trải,
Trăng vàng đầy ngõ gió mênh mông ..."

Như truyện Tương Như và Trác Thị
Đưa nhau trở lại đất Lâm Cùng
Vườn xuân trăng sáng hoa cam rụng
Tôi với em Nhi kết vợ chồng

Rượu cất kỳ ngon men ủ khéo
Say người thiên hạ lại say nhau
Chiều chiều hai đứa sang thăm chị
Chồng hái hoa cho vợ giắt đầu

Chao ôi! Là mộng hay là thực?
Là thực hay là mộng bấy lâu?
Hai đứa sống bằng hoa với rượu
Sống vào trời đất, sống vào nhau

Nhưng mộng mà thôi, mộng mất thôi
Hoa thừa rượu ế, đấy tình tôi
Chiều nay tôi chắp tay tôi lạy
Đừng gặp người xưa nữa, lạy trời.

                        Nguyễn Bính ( 1941 )

Xuân tha hương

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Ôi, chị một em, em một chị
Trời làm xa cách mấy con sông
Em đi trăng gió đời sương gió
Chị ở vuông tròn phận lãnh cung
Chén rượu tha hương, trời : đắng lắm
Trăm hờn nghìn giận một mùa đông

Chiều nay ngồi ngắm hoàng hôn xuống
Nhớ chị làm sao, nhớ lạ lùng...
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng

Vườn ai thấp thoáng hoa đào nở
Chị vẫn môi son vẫn má hồng?
Áo rét ai đen mà ngóng đợi
Còn vài hôm nữa hết mùa đông!

Cột nhà hàng xóm lên câu đối
Em đọc tương tư giữa giấy hồng
Gạo nếp nơi đây sao trắng quá
Mỗi ngày phiên chợ lại thêm đông

Thiên hạ đua nhau mà sắm Tết
Một mình em vẫn cứ tay không
Vườn nhà Tết đến hoa còn nở
Chị gửi cho em một cánh hồng

Tha hương chẳng gặp người tri kỷ
Một cánh hoa tươi đủ ấm lòng
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng...

Chao ơi, Tết đến em không được
Trông thấy quê hương thật não nùng
Ai bảo mắc duyên vào bút mực
Sòng đời mang lấy số long đong

Người ta đi kiếm giàu sang cả
Mình chỉ mơ hoài chuyện viễn vông
Em biết giàu sang đâu đến lượt
Nợ đời nặng quá gỡ sao xong?

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Tết này, ô thế mà vui chán
Nhưng một mình em uống rượu nồng

Rượu cay nhớ chị hồi con gái
Thương chị từ khi chị lấy chồng
Cố nhân chẳng biết làm sao ấy
Rặt những tin đồn chuyện bướm ong

Thôi, em chẳng dám đa mang nữa
Chẳng buộc vào chân sợi chỉ hồng
Nàng bèo bọt quá, em lăn lóc
Chấp nối nhau hoài cũng uổng công!

(Một trăm con gái đời nay ấy
Đừng nói ân tình với thủy chung!)
Người ấy xuân già chê gối lẻ
Nên càng nôn nả chuyện sang sông

Đò ngang bến dọc tha hồ đấy
Quý hoá gì đâu một chữ đồng!
Vâng, em trẻ dại, em đâu dám
Thôi, để người ta được kén chồng

Thiếu nữ hoài xuân mơ cát sĩ
Chịu làm sao được những đêm đông
Khốn nạn, tưởng yêu thì khó chứ
Không yêu thì thực dễ như không!

Chị ơi, Tết đến em mua rượu
Em uống cho say đến não lòng
Uống say cười vỡ ba gian gác
Ném cái chung tình xuống đáy sông

Thiên hạ "chi nghinh Nam Bắc điểu"
Tình đời "Diệp tống lãng lai phong"
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một chút lòng

Sương muối gió may rầu rĩ lắm
Còn vài hôm nữa hết mùa đông
Xuân đến cho em thêm một tuổi
Thế nào em cũng phải thành công

Em không khóc nữa, không than nữa
Đây một bài thơ hận cuối cùng
Không than chắc hẳn hồn tươi lại
Không khóc tha hồ đôi mắt trong

Chị ơi, Em Cưới Mùa Xuân nhé?
Đốt pháo cho thơm với rượu hồng
Xa nhà xa chị tuy buồn thật
Cũng cố vui ngang gái được chồng

Em sẽ uống say hơn mọi bận
Cho hồn về tận xứ Hà Đông
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng

Với lá thư này là tất cả
Những lời tâm sự một đêm đông
Thôn gà eo óc ngoài xa vắng
Trời đất tàn canh tối mịt mùng

Đêm nay em thức thi cùng nến
Ai biết tình em với núi sông
Mấy sông mấy núi mà xa được
Lòng chị em ta vẫn một lòng

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Cầu mong cho chị vui như Tết
Tóc chị bền xanh, má chị hồng

Trong mùa nắng mới sầu không đến
Giữa hội hoa tươi ấm lại lòng
Chắc chị đời nào quên nhắc nhở:
- Xa nhà, rượu uống có say không ?

                                Nguyễn Bính

NHẤT HẠNH