Nhà khoa học nắm tay nhà
Phật học
Trong
đạo Bụt có hai loại sự thật, đó là thế tục đế (samvrti-satya) và thắng
nghĩa đế (paramàrtha satya). Trong khuôn khổ của thế tục đế, người
Phật tử nói tới cái có và cái không, cái sinh và cái tử, cái tới và
cái đi, cái chủ thể và cái đối tượng, cái một và cái nhiều,… và giáo
lý cũng như những phương pháp hành trì đưa ra có khả năng làm lắng dịu
khổ đau và tăng trưởng hạnh phúc. Nhưng trong khuôn khổ của thắng
nghĩa đế, thì giáo lý vượt thoát mọi ý niệm như có và không, sinh và
tử, tới và đi, năng và sở, một và nhiều… và sự thực tập dựa trên tuệ
giác trung đạo ấy giúp hành giả vượt thoát mọi kỳ thị, sợ hãi, cố chấp
và tiếp xúc với Niết Bàn tức là thực tại chân thực và mầu nhiệm của
vạn hữu. Trong đạo Bụt, hai sự thật này đi đôi với nhau không hề có
kình chống và người Phật tử có thể sử dụng cả hai loại sự thực một
cách thoải mái mà không hề bị kẹt vào sự cố chấp.
Khoa học cổ điển đại diện bởi những phát kiến của Newton được dựng
trong khuôn khổ phản chiếu kinh nghiệm thường nhật, trong đó các vật
thể tồn tại riêng biệt, ngoài nhau trong không gian và thời gian. Cơ
học lượng tử bây giờ đã dựng lên một khuôn khổ mới để tìm hiểu thiên
nhiên trong lĩnh vực cực tiểu và những cái thấy của nền khoa học này
khác xa với cái thấy của khoa học cổ điển. Bởi vì trong khuôn khổ của
vật lý lượng tử, hư không (empty space) không còn là một thực tại
riêng biệt nữa, và vị trí cùng tốc độ của một cực vi không thể nào còn
có thể được xác quyết cùng một lần. Các lượng tử, các cực vi cứ có rồi
không, không rồi có, không thật sự hiện hữu, mà chỉ có “khuynh hướng
hiện hữu”.
Khoa học cổ điển có vẻ như đại diện cho thế tục đế, và khoa học lượng
tử đại diện cho thắng nghĩa đế, và đang nỗ lực buông bỏ từ từ những
khái niệm như có và không, trong và ngoài, trước và sau, năng và sở,
một và tất cả,… và các nhà khoa học đang tìm cách phát hiện liên hệ
giữa hai loại sự thực mà hai loại khoa học đang trực diện, bởi vì
những phát kiến của cả hai loại khoa học đều có thể được kiểm chứng và
ứng dụng vào đời sống hằng ngày. Những gì các nhà khoa học tìm ra cần
phải được đem ra thử nghiệm nhiều lần và nhiều cách trước khi được
cộng đồng các nhà Khoa học chấp nhận. Đức Thế Tôn trong kinh Kalama
cũng đã căn dặn các chàng thanh niên trong bộ tộc Kalama rằng bất cứ
một giáo nghĩa hay một chủ trương do bất cứ một vị đạo sư nào đưa ra
cũng cần phải đem ra thử nghiệm áp dụng bằng kinh nghiệm sống của mình
trước khi mình công nhận đó là sự thật. Tuệ giác hay nói khác hơn là
chánh kiến, luôn luôn có khả năng giải phóng và đem lại an bình, hạnh
phúc. Những khám phá đích thực của khoa học cũng là tuệ giác, cũng là
chánh kiến; không những chúng có thể áp dụng trong công nghệ mà cũng
có thể được áp dụng trong đời sống hằng ngày để nâng cao phẩm chất và
hạnh phúc của cuộc đời, và của chính các nhà khoa học. Nhà khoa học
cũng như nhà Phật học có thể chia sẻ với nhau cách học hỏi, làm việc
và khám phá để cả hai bên có thể thừa hưởng đươc kinh nghiệm của nhau.
Thực tập chánh niệm và chánh định luôn luôn đem tới tuệ giác, những
cái thấy sâu sắc về thực tại. Công phu chế tác năng lượng niệm và tuệ
giúp cho cả hai bên Khoa học và Phật học. Những tuệ giác mà các bậc
Như Lai và BồTát đã phát kiến có thể trở thành một nguồn cảm hứng và
yểm trợ cho cả nhà Phật học lẫn nhà Khoa học. Và những thử nghiệm của
Khoa học có thể giúp cho nhà Phật học hiểu được và chấp nhận được mau
chóng và dễ dàng hơn những gì mà các bậc Tổ sư đắc đạo đã trao truyền.
Chúng tôi tin tưởng rằng trong thế kỷ 21 này Khoa học và Phật học có
thể nắm tay nhau cùng đi để đem lại cho nhân loại nhiều cởi mở hơn,
nhiều thảnh thơi hơn, nhiều hòa điệu hơn và giúp cho xã hội vượt thắng
hận thù, kỳ thị, sợ hãi và tuyệt vọng một cách dễ dàng hơn.
Trong khung cảnh tuyệt vời của các xóm Làng Mai với Thiền Sư Nhất Hạnh
và tứ chúng Làng Mai, từ ngày 1 đến ngày 21 tháng 6 năm 2012, các nhà
Khoa học và Phật học, và các bạn của họ sẽ vân tập về để cùng thực tập
thiền hành, thiền tọa và chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Sự thực tập
chánh niệm và chánh định sẽ nâng cao phẩm chất nghiên cứu và khám phá
của các nhà Khoa học cũng như của các nhà Phật học.
Đạo Bụt có thể được xem như là một nguồn cảm hứng, có thể đưa ra những
đề nghị về phương hướng tìm tòi và khám phá. Chúng ta sẽ tìm hiểu cách
thức làm thế nào để những khám phá khoa học không những chỉ có thể
được áp dụng trong công nghiệp, đem thêm tiện nghi vật chất cho đời
sống hằng ngày mà còn có khả năng giúp con người chuyển hóa khổ đau
trong đời sống cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội. Khóa tu 21 ngày
này sẽ mang lại cho chúng ta rất nhiều niềm vui của tình huynh đệ
trong cả hai truyền thống Phật học và Khoa học, bởi vì chúng ta biết
rằng một nhà khoa học chân chính cũng như một nhà Phật học chân chính
có thể cống hiến rất nhiều cho an bình và hạnh phúc nhân loại bằng sự
có mặt và bằng công phu khảo sát và tu tập của mình.
Làng Mai
Bài cùng chủ đề:
Từng bước thảnh thơi, từng bước nở hoa sen |
|

ĐẠO BỤT
TRONG
DÒNG
VĂN
HÓA
VIỆT
PHẬT SỰ
VU LAN 2551
VẤN ĐỀ GIÁO HỘI TN
ĐẠO BỤT HIỆN ĐẠI HÓA
PHÁP NẠN CHÙA BÁT NHÃ III -
II
THEO DẤU THIỀN SƯ
3
|
4
|
5 |
6 |
7
LIÊN MẠNG PHẬT GIÁO
VIỆT NAM : |
|