Đọc những trang thơ Thấp Thoáng Vài Nụ Hoa, tôi thấy bàng bạc trong từng cảm nghĩ. Thấp thoáng ở đâu đó, những sợi mưa quê nhà, mưa Sài Gòn, mưa cao nguyên thủ thỉ. Thấp thoáng ở đâu đó, những khuôn mặt bằng hữu thân quen, nhắc lại một thời đã viết và đã sống. Và, thấp thoáng ở đâu đó, những tình cảm của người lính năm xưa, người tù thuở nào và người lưu lạc bây giờ. Thấp thoáng ở đâu đó, những mơ ước ngày xưa và những chán chường nhọc nhằn trước mặt. Thấp thoáng và thấp thoáng, những cảm giác chia sẻ với thơ, tận tuyệt với thơ... Ở những trang thơ, tôi bỗng thành người trân trọng quá khứ. Và ở Trần Văn Sơn, một thi sĩ mà tôi chưa từng gặp, tôi như đã hàn huyên với từ thuở nào, qua những vần lục bát, những câu bảy chữ, tám chữ … Tôi đọc những dòng cảm khái đầu tiên của bài thơ mà nhan đề chung cho cả tập thơ: Thấp thoáng vài nụ hoa.

Dẫu không cửa không nhà

Vẫn an nhiên mà sống

Dẫu không rượu không trà

Vẫn hằng đêm nuôi mộng

Một ngày. Một ngày qua

Khốn khó vây quanh ta

Cháo rau ngày hai bữa

Chưa đủ ấm thịt da

Ngày thẫn thờ với bóng

Bóng quanh quẩn bên ta

Đêm thẫn thờ đối bóng

Bóng nhìn ta nghẹn ngào

Mộng có khi là thực

Nhưng thực phải thế nào

Ngày. Ngày qua - còn đó

Tia nắng chưa rọi vào

Dáng nay trời thật đẹp

Hoa ngào ngạt quanh nhà.

Vườn ai vừa mở cửa

Thấp thoáng vài nụ hoa.

Vâng, dù đời cô đơn u tịch, dù ngày tháng qua trong đói nghèo, vẫn thấp thoáng vài nụ hoa, trời vẫn đẹp. Thơ buồn nhưng lạc quan vui. Dù là nỗi vui thấp thoáng.

Tôi yêu những cơn mưa nhiệt đới Việt Nam nên cũng thích những câu thơ của mưa Sài Gòn và mưa cao nguyên của thi sĩ họ Trần. Những câu lục bát của âm hưởng thanh xuân ngày nào, của những tình tự ngày xưa. Mưa ở nơi chốn này ở Cali hiếm hoi lại càng làm nhớ thêm những cơn mưa giữa trưa bất chợt của Sài Gòn hay những đêm mưa dầm của phố núi Pleiku. Tự nhiên, dù đang ngồi trong phòng ấm cúng nhưng hình như có giọt mưa nào rơi rớt đâu đây, và thấy lạnh lạnh trong lòng. Những cơn mưa nào trong trí nhớ để dong tay dắt tôi về một nơi chốn ngày nào.

Ru hoài phố vắng người thưa

Rơi trong chăn chiếu giọt mưa đầu mùa

Rơi tôi hạnh phúc ngày xưa

Phất phơ sợi tóc buổi trưa mưa dầm

Bay mưa sầu khắp trăm năm

Đèn lu bấc lạnh mưa đầm đìa rơi

Tôi ôm mưa ngủ ngoài trời

 mưa tôi che kín bóng đời buồn tênh.

Ở Sài Gòn, là những tình cảm mang theo, là giọt mưa và giọt hồn cùng rơi, là tâm tình cứ mãi vấn vương như trời thủ đô chợt mưa chợt nắng :

... Mịt mù ngày cũng như đêm

thèm hôn chút nắng êm đềm buổi trưa

giận trời sao cứ mưa mưa

bóng ai thấp thoáng cuối mùa mưa rơi

Sài Gòn thương quá người ơi

Giọt mưa và giọt hồn tôi rơi đều…

Hay là những cơn mưa phố núi. Những cơn mưa dội vang trong tiềm thức, những mịt mù mưa bay. Mưa như nước mắt của thiên thu vọng về, của giọt lệ người tình trôi đi. Thơ của trời đất cùng chung một nỗi buồn mà người thơ gửi gấm:

Xe lăn qua đó sấm rền

Ngồi đây ngó phố gọi tên một lòng

Mưa hoài ngỡ đã sang đông

Áo dài xanh ngỡ màu hồng thiên thu

Ra sông ngó núi mịt mù

Mưa rơi hay giọt phù du vô cùng

Xưa trôi mấy nẻo thủy chung

Nay trông mưa uống rượu mừng mưa rơi.

Bài thơ viết lúc chiến tranh, khi nghe tin người bạn thân Tô Đình Sự qua đời. Thơ trong một cơn say, nghĩ về cuộc đời, và trong nỗi xít xa của người vừa chợt nhận ra một phần gốc rễ của mình, một kẻ lữ hành xa lạ mộng du trong những ảo tượng thời thế. Thơ viết cho Tô Đình Sự nhưng như để tâm sự với thế hệ chúng ta, những người đang lầm lũi trong chiến tranh. Bài thơ Ôm Một Mặt Trời Say:

“...Rượu hãy uống ly này mời Tô Đình Sự

Mày về đây cùng cạn một chung đầy

Có gì đâu ba vạn sáu nghìn ngày

Chuyện nhân thế như trò chơi trẻ nhỏ

Mày nằm xuống thảnh thơi cùng cây cỏ

Tao về đây như đã chết lâu rồi

Sống ở dương gian giọt lệ đầy vơi

Chết về âm phủ cười vui hể hả

Bao nhiêu chuyện bao nhiêu người vồn vã

Bao nhiêu thằng hề bao nhiêu kẻ ngô nghê

Bao nhiêu người như lá của mùa thu

Điên rôi tỉnh, tỉnh rồi điên cũng thế

Đời chán vạn thằng nửa người nửa ngợm

Bán bạn bè mua chuộc miếng đỉnh chung

Riêng mình ta mới thật sự anh hùng

Ai nào biết ta điên hay ta tỉnh

Dù ta tỉnh cũng giả đò điên tỉnh

Dù ta điên cũng bày vẽ tỉnh điên…”

Ngày ra tù, từ địa ngục trở về, thi sĩ đã nói với con những điều tâm đắc nhất, và cũng là chính tự nhủ với mình ”làm sao để thật sự là người":

”…thời trai trẻ ba mơ làm khanh tướng

Mê văn chương và mê cả kiếm cung

Khi thất bại quay về ba chợt tỉnh

Rằng mẹ con là tia sáng cuối cùng

Đó là lúc các con ngôi đọc sách

Hay ôn bài hoặc kể chuyện Quang Trung

Ba nhìn thấy tuổi thơ ba trong đó

Kỷ niệm nào cũng đẹp phải không con

Ba không trách các con mê văn nghệ

Cũng không khuyên nên học cách ở đời

Ba chỉ dặn một điều duy nhất

Là làm sao phải thật sự là người!”

Bây giờ, làm thơ trên bàn máy may, bằng lòng với sự hy sinh của mình cho vợ cho con. Thơ của hệ lụy áo cơm, của sinh kế đẩy đưa, để suy tư theo từng mũi kim sợi chỉ. Đó là lúc nhìn lại mình, để thấy rằng cuộc đời ấy không chỉ là nặng nợ sinh tồn mà còn có niềm vui của một đời tìm trong công việc khiêm nhường một ý nghĩa nhân sinh

“Qua Mỹ chín năm

May vá nuôi con ăn học

Bạn đôi lần đến thăm

Tinh thần chén trà chung rượu

Thơ văn vất vào sọt rác

Chán đời ngâm bài cổ thi

Nhịp chân nghe chừng khúc nhạc

Tìm đâu tiếng sáo Trương Chi

Chín năm còng lưng đạp máy

Mắt mờ gối mỏi chân run

Mày mò đường kim mũi chỉ

Giật mình lá rụng đầy sân

Thương vợ ngày càng còm cỏi

Thân tàn nặng nợ áo cơm

 Chín năm hít toàn bụi vải

Nhìn quanh bốn bức tường trơn

Nhà vắng đâu cần điện thoại

Tri âm còn một tấm lòng

Chỉ lo tuổi già sức yếu

Quên dần cái khó cái không

Vui buồn bên ta có vợ

Có hoa có đất có trời

Trăn năm một ngày rất vội

 Chung đầu ngắm bóng trăng trôi.”

Đọc thơ Trần Văn Sơn, như nhìn ngắm lại một chân dung của một người bình thường trong thế hệ chúng ta. Đi lính, đi tù, đi Mỹ, những cái đi ấy hình như hầu hết chúng ta đều chung mang. Những cái đi khởi từ một cuộc chiến tranh tàn khốc. Trải qua những nhọc nhằn bi thương, có lúc cũng hào sảng luận anh hùng, cũng có lúc giở tỉnh giở điên trong cơn say ngậm ngùi nhìn thế sự, thơ như những phác họa của một thực tế mà bất cứ ai cũng có lúc trải qua. Thành ra, thơ lại là những chia sẻ của những người hiện giờ đang sống đời lưu lạc, đang hụt hơi với chuyện cơm áo xứ người. Có mấy ai bằng lòng với hiện tại, với đời mình đã có trong tay. Nhưng rồi cũng phải nhận ra một điều. Cuộc đời dù ở đâu và bất cứ ở nơi chốn nào, cũng cần một tấm lòng. Trong thơ Thấp Thoáng Vài Nụ Hoa, quả tôi đã thấp thoáng thấy mình của đám đông trong thế hệ ấy. Làm thơ, có phải là để trung thực và sòng phẳng với đời, để có lúc còn một chút nắng vui tươi, của một vài sợi mây mơ mộng. Qua bao nhiêu ngã đường đi vượt, trải bấy nhiêu cay đắng ở đời, thì có lúc, thơ đã làm gậy chống để giúp đỡ đôi chân trèo lên dốc đứng nhân sinh…

Nguyễn Mạnh Trinh