|
Mùa
Khánh Đản 2556
Bóng mát cây hồng
táo
Hồi còn chín tuổi, Siddhatta đã nghe kể lại rằng ngày có mang
Siddhatta, mẹ của Siddhatta đã nằm mông thấy một con voi trắng
sáu ngà từ trên trời đi xuống. Trên không nhã nhạc vang lừng và
tiếng ca hát chúc tụng của chư thiên vọng lên không ngớt. Con
voi trắng đi xuống càng lúc càng gần, da của nó trắng như tuyết
trên đỉnh núi và vòi của nó quấn một đóa sen hồng. Con voi tới
gần bà, đưa đóa hoa chạm vào người bà. Rồi con voi ấy đi vào
trong bà. Tự nhiên bà thấy trong người sảng khoái lạ thường. Bà
có cảm tưởng rằng từ nay bà sẽ không bao giờ còn khổ đau, lo
lắng, giận dữ và phiền muộn nữa. Bà thức giấc. Chưa bao giờ bà
cảm thấy hạnh phúc như thế. Bà trỗi dậy. Những tiếng hát ca của
chư thiên và nhạc trời êm ái còn như văng vẳng bên tai bà. Bà đi
tìm vua Suddhodana và kể cho vua nghe về giấc mộng. Vua chia sẻ
niềm vui với bà. Sáng hôm ấy, vua với những đạo sĩ và những thầy
Bà La Môn nổi tiếng ở kinh đô vào cung để nhờ đoán mộng. Sau khi
đã nghe kể về giấc mộng của hoàng hậu, các vị đều nói:
- Tâu bệ hạ, hoàng hậu sẽ hạ sinh một hoàng nam. Thái tử sau này
sẽ là một người xuất chúng. Thái tử có thể sẽ là một vị chuyển
luân thánh vương trị vì cả bốn cõi; thái tử cũng có thể sẽ đi tu
và trở thành vị lãnh đạo tinh thần cho cả cõi người và cõi trời.
Cõi đất của chúng ta, tâu bệ hạ, đã chờ đợi từ lâu rồi một người
như thái tử.
Vua Suddhodana rất vui mừng. Sau khi hội ý với hoàng hậu, vua
cho lệnh lấy bớt tài vật trong kho ban phát cho những người ốm
đau và bệnh tật trong xứ. Thần dân ở vương quốc Sakya đều được
thấm nhuần ơn đức của vua và hoàng hậu.
Mẹ của Siddhatta tên là Maha Maya người nước Koliya. Hoàng hậu
Maya là một người đức hạnh. Bà thương yêu con người, nhưng bà
cũng biết thương yêu các loài cầm thú và cỏ cây. Mùa xuân năm
sau, đúng vào ngày trăng tròn tháng Tư, hoàng hậu hạ sinh thái
tử trên đường từ Kapilavatthu về thủ đô Ramagama của vương quốc
Koliya quê hương của bà. Tục lệ của nước bà là người con gái có
chồng phải về sinh con tại nhà cha mẹ. Trên đường đi, bà đã ghé
vào nghỉ tại vườn Lumbini. Trong vườn muôn hoa đang nở rộ, chim
chóc đang ca hát vang lừng. Những con công xòe đuôi rực rỡ trong
nắng mai. Thấy một cây vô ưu hoa nở rực đầy cành, bà bước tới.
Khi tới gần cây này, bà thấy hơi lảo đảo. Bà vội đưa tay nắm
chặt một cành cây vô ưu. Một giây sau đó, bà sinh em bé. Thái tử
Siddhatta được các thị nữ nâng lên và bọc lại trong một tấm khăn
choàng bằng lụa màu vàng. Các thị nữ biết rằng chuyến đi
Ramagama không cần thiết nữa cho nên dìu hoàng hậu ra xe bốn
ngựa đi trở về Kapilavatthu. Thái tử được đem tắm bằng nước ấm
rồi được đặt lên giường bên cạnh hoàng hậu.
Được tin, vua Suddhodana lập tức vào thăm hai mẹ con. Vua vui
mừng khôn xiết. Mặt vua sáng rỡ. Vua đặt tên cho thái tử là
Siddhatta.
Hôm đó tất cả quần thần đều được nghe tin, mọi người đều đến
chúc mừng vua và hoàng hậu. Vua Suddhodana truyền mời các ông
thầy tướng giỏi đến coi tướng cho Siddhatta. Ông thầy nào cũng
nói rằng Siddhatta có tướng của một vị chuyển luân thánh vương,
và cũng đều tiên đoán rằng thái tử sẽ là một vì vua trị vì không
phải một phương mà cả bốn biển.
Một tuần lễ sau đó, có một ông đạo sĩ bà la môn tên là Asita
Kaladevala đến thăm. Đạo sĩ Asita là một ẩn sĩ trên núi. Vị đạo
sĩ này đã già lắm, lưng ông đã còm. Ông phải chống gậy đi từ
trên núi xuống.
Khi được quân hầu báo tin, vua Suddhodana đích thân ra khách
đường chào ông và đưa ông vào cung thăm thái tử. Ông nhìn thái
tử một hồi mà không nói năng gì. Bỗng nhiên ông nấc lên khóc.
Thân hình ông rung rung trên chiếc gậy. Vua hoảng kinh, hỏi:
- Tại sao, tại sao thầy khóc như thế? Có điều gì không hay sẽ
xảy ra cho trẫm hoặc cho thái tử đây không?
Đạo sĩ Asita lấy tay quệt nước mắt. Ông lắc đầu:
- Tâu bệ hạ không có chuyện gì xấu cả. Tôi khóc là khóc cho số
phận tôi. Tôi biết thái tử sau này sẽ thành một bậc vĩ nhân,
thấu suốt được mọi lẽ huyền vi trong vũ trụ. Thái tử sẽ không
làm vua đâu: thái tử sẽ làm một vị đạo sĩ lấy trời đất làm quê
hương, lấy muôn loài làm thân tộc. Tôi khóc là vì tôi sẽ chết
trong nay mai, và chẳng có diễm phúc được nghe tiếng nói chân
thốt ra từ miệng Người. Bệ hạ có phúc lớn lắm, nước nhà có phúc
lớn lắm mới có được thái tử.
Tâu xong đạo sĩ Asita lập tức rời bỏ hoàng cung để về núi: vua
Suddhodana tìm đủ mọi cách để lưu ông lại, nhưng vua không thành
công.
Cuộc viếng thăm của đạo sĩ Asit làm vua buâng khuâng. Vua không
muốn rằng sau này Siddhatta đi tu. Vua chỉ muốn sau này
Siddhatta nối nghiệp vua để làm vua, và mở rộng bờ cõi. Vua nghĩ
rằng vị đạo sĩ Asita chỉ là một đạo sĩ trong hàng trăm hàng ngàn
vị đạo sĩ khác. Có thể là ông nói sai. Và có thể những vị đạo sĩ
khác đã nói đúng. Nghĩ như thế, vua thấy yên dạ.
Hoàng hậu Maya sinh thái tử được tám ngày thì mất. Cả nước
thương tiếc bà. Vua Suddhodana tuyển ngay em ruột của bà là bà
Mahapajapati vào cung và đưa lên ngôi hoàng hậu. Phu nhân
Pajapati cũng được gọi là Gotami. Bà thay thế chị để chăm sóc
Siddhatta. Siddhatta là cháu gọi bà bằng dì, nhưng bà thật sự
xem Siddhatta như con ruột của chính bà. Lớn lên, Siddhatta đã
nhiều lần hỏi bà về mẹ. Siddhatta biết rằng dì Gotami thương mẹ
lắm và cũng biết rằng trong trời đất có lẽ ngoài dì Gotami không
ai có thể thương mình bằng mẹ của mình. Được săn sóc và thương
yêu, Siddhatta lớn lên rất mau.
Một hôm đang ngắm Siddhatta chơi ngoài vườn ngự, bà Mahapajapati
nghĩ:
- Đã đến lúc mình có thể dạy cho con trai đeo vòng và đeo ngọc.
Bà truyền thị nữ đem đủ các thứ vòng và chuỗi đến để bà đeo thử
cho Siddhatta. Bà thử hết mọi loại vòng vàng và mọi loại chuỗi
ngọc, nhưng không thứ nào đeo vào mà có thể làm cho Siddhatta
đẹp hơn và dễ thương hơn, Siddhatta cũng tỏ ý không thích các
loại trang sức này. Cuối cùng Gotami nhận thấy rằng cứ để cho
Siddhatta tự nhiên thì Siddhatta lại đẹp hơn và dễ thương hơn,
và bà truyền lệnh cất hết các thứ vòng vàng và chuỗi ngọc.
Đến tuổi đi học, Siddhatta được học đọc, học viết, học vẽ, học
âm nhạc và học thể thao. Siddhatta được học chung với các vương
tử khác trong dòng họ Sakya. Tất ca đều là con trai. Trong số
các bạn học của Siddhatta, có Devadatta, Kaludayu và Kimbila.
Devadatta là em chú bác của Siddhatta. Kaludayi là con của một
vị đại thần trong triều, Kimbila là một người em cô cậu của
Siddhatta. Vì tư chất thông minhh, Siddhatta học rất mau chóng.
Thầy dạy chữ của Siddhatta là giáo sư Visvamitra. Devadatta đã
là một đứa trẻ thông minh đối với ông, nhưng Siddhatta mới là
đứa trẻ làm cho ông kinh ngạc. Ông chưa bao giờ dạy một đứa trẻ
thông minh đến như thế.
Năm lên chín, Siddhatta được cùng các bạn đi dự lễ cày ruộng đầu
năm. Bà Gotami đã tự tay mặc áo và mang giày cho Siddhatta. Các
bạn cùng lớp học đều được đi theo Siddhatta. Chính vua
Suddhodana sẽ đứng ra chủ tọa buổi lễ này. Các vị đạo sĩ và tu
sĩ Bà la môn ở những cấp cao đều được mời tới tham dự. Các thầy
mặc áo và đội mũ rất sặc sỡ. Buổi lễ được cử hành ở những thửa
ruộng tốt nhất của vương quốc không xa vòng ngoài hoàng thành là
mấy. Đây là mùa xuân. Cờ xí treo đầy đường đầy ngõ. Thức ăn thức
uống và rượu được bày la liệt trên các đài cúng thần. Các đội âm
nhạc và ca vũ chia nhau đi các ngã đường để giúp vui cho ngày
hội. Không khí tưng bừng náo nức. Các thầy Bà la môn xướng tụng
rất uy nghiêm. Phụ vương của Siddhatta mặc áo hoàng bào và các
vị đại thần trong triều phục lớn đều đang đứng xoay mặt về phía
lễ đài. Siddhatta đứng với các bạn phía sau, một bên là
Devadatta, một bên là Kaludayi. Các thị nữ nói rằng sau buổi lễ
thì sẽ có ăn cỗ, và cỗ sẽ được bày ngay trên các bãi cỏ.
Siddhatta thích lắm, vì ít khi Siddhatta có dịp được ngồi trên
bãi cỏ mà ăn cơm, nhưng các thầy tụng kinh lâu quá, bọn trẻ nóng
ruột chờ không nổi. Chúng rủ nhau đi chơi. Kaludayi kéo tay
Siddhatta. Bọn trẻ kéo nhau về phía có ca vũ và âm nhạc. Trời đã
bắt đầu nắng gắt. Áo quần các nhạc công đều đã ướt đẫm mồ hôi.
Trán các nàng vũ nữ cũng lấm tấm mồ hôi. Chạy chơi một hồi lâu,
Siddhatta cũng thấy nóng bức. Siddhatta bỏ các bạn đến núp nắng
dưới một cây táo đỏ bên đường. Dưới bóng cây im mát, Siddhatta
cảm thấy dễ chịu. Vừa lúc ấy bà Gotami đi đến. Bà nhìn
Siddhatta:
- Mẹ đi tìm con từ hồi nãy. Con đi đâu lâu thế? Có lẽ con nên
trở về dự cho xong buổi lễ để cho phụ vương vui lòng.
- Thưa mẹ, buổi lễ kéo dài quá. Các thầy đọc kinh gì mà lâu vậy
hả mẹ?
- Họ đọc kinh Vệ Đà đó con, Kinh đó nghĩa lý huyền diệu lắm. Mai
này con sẽ được học. Kinh này do chính Thiên chúa Brahma mặc
khải cho các thầy Bà la môn tự không biết bao nhiêu đời rồi.
- Thế sao phụ vương không đọc kinh mà lại phải mời các thầy ấy
đọc thưa mẹ?
- Chỉ những người sinh ra trong dòng họ Bà la môn mới có quyền
xướng tán và đọc tụng kinh này thôi con ạ. Họ thuộc giai cấp
tăng lữ. Vì vậy các nhà chính trị như phụ vương con uy quyền
nhiều như thế mà cũng cần phải nhờ tới họ.
Siddhatta suy nghĩ về những điều mà bà Gotami vừa nói. Cậu lặng
yên hồi lâu rồi chắp tay hai tay lại:
- Xin mẹ trở lại với phụ vương con đi. Mẹ xin phép cho con được
ở lại đây chơi. Ngồi dưới cây hồng táo này con thấy vui và khỏe
quá thưa mẹ.
Chiều con, bà Gotami gật đầu bà lấy bàn tay vuốt lại tóc trên
đầu Siddhatta, mỉm cười rồi trở lại lối cũ.
Các thầy Bà la môn đã kết thúc việc đọc kinh. Vua Suddhodana đã
bước xuống ruộng, nắm lấy cán cày, và với sự phụ tá của hai vị
võ quan, đi luống cày đầu tiên của mùa làm ruộng mới. Quần chúng
hoan hô vang dội. Các nông dân trong vùng bắt đầu xuống ruộng
làm theo vua, cày những luống đầu tiên trên ruộng họ. Nghe tiếng
hò reo, Siddhatta cũng chạy ra đứng ở bờ ruộng. Cậu thấy một con
trâu đang nặng nhọc kéo cày, theo sau là một bác nông dân thân
hình lực lưỡng, nước da như đồng đen. Tay trái bác cầm cày, tay
phải bác cầm roi quất vào lưng trâu. Trời nắng gắt và mồ hôi ông
ta chảy ra nhễ nhại. Đất lật ngửa rẽ ra thành luống hai bên lưỡi
cày, thật đẹp. Có những con giun bị lưỡi cày xắn làm hai khúc,
quằn quại trên luống đất mới cày. Có những con chim bay sà xuống
xuống thấp, mổ những con giun và đứng ăn giun trên luống đất
mới. Rồi cậu thấy một con chim lớn sà xuống, cặp một con chim
nhỏ bay lên.
Siddhatta đứng xem mải mê một hồi ngoài nắng, và đến lượt cậu,
cậu cũng thấy mồ hôi chảy ướt trong người. Trời nóng quá,
Siddhatta chạy về núp ở dưới cây hồng táo. Những hình ảnh mà cậu
vừa chứng kiến đối với cậu thật là mới lạ. Những hình ảnh ấy
kích thích cậu. Siddhatta tới dưới cây hồng táo, ngồi xếp bằng
và nhắm mắt lại để chiêm nghiệm về những gì đã thấy. Cậu ngồi
rất thẳng, rất đẹp và khá lâu. Khắp nơi quần chúng đã bắt đầu
tập họp ca hát, đàn địch, nhảy múa. Có những người đã bắt đầu
dọn cỗ bàn trên những bờ ruộng hay dưới những bóng cây. Nhưng
Siddhatta vẫn ngồi yên chăm chú vào những hình ảnh trong nội
tâm, không nghe thấy gì. Một lát sau, khi vua và hoàng hậu tới
cây hồng táo để tìm con thì Siddhatta vẫn còn ngồi đó. Hoàng hậu
Gotami cảm động đến muốn khóc khi thấy Siddhatta ngồi đẹp như
bức tượng nhỏ dưới gốc cây, nhưng vua Suddhodana thì khác. Vua
cảm thấy lo ngại, chín tuổi mà con mình đã biết ngồi trầm tư như
thế thì lời ông đạo sĩ Asita có thể thành sự thực. Phiền muộn,
vua truyền lấy xa giá về cung trước, không ở lại dự tiệc trên
bãi cỏ với quần thần.
Một đám trẻ con dân dã đi ngang qua đùa giỡn lớn tiếng. Bà
Gotami đưa tay ra hiệu cho bọn trẻ im lặng. Bà chỉ cho bọn trẻ
thấy Siddhatta đang ngồi dưới gốc hồng táo. Bọn trẻ đứng lại im
lặng nhìn, bỗng nhiên Siddhatta mở mắt. Thấy hoàng hậu, thái tử
mỉm cười:
- Mẹ ơi, đọc kinh cũng không giúp được những con chim và những
con giun, mẹ ạ.
Siddhatta đứng dậy chạy đến cầm tay bà Gotami. Cậu nhìn bọn trẻ
con nhà dân dã đang đứng yên nhìn cậu. Các em bé này cũng trạc
tuổi với Siddhatta nhưng ăn mặc rách rưới, mặt mày lấm láp và
tay chân gầy ốm. Nhìn lại sắc phục của mình, Siddhatta thấy
ngượng. Tuy nhiên cậu rất ưa chơi với bọn này. Siddhatta cười và
đưa tay vẫy bọn trẻ. May cho Siddhatta là có một đứa con trai
cười đáp lại. Được khuyến khích bằng nụ cười đó, Siddhatta quay
lại xin phép mẹ cho bọn trẻ con được tới tham dự cuộc vui trên
bãi cỏ với mình. Bà Gotami lưỡng lực một chút rồi gật đầu chiều
ý thái tử.
Rút trong sách Đường Xưa Mây Trắng của Hòa thượng Nhất Hạnh
Bạn có thể nghe toàn tác phẩm
tại đây.
|
