hình: Yomiuri Shimbun / Reuters

mấy hôm có trận động đất rồi sóng thần ở Nhật

tôi vẫn giữ sinh hoạt bình thường

nhưng hay ngồi dán mắt vào TV

hoặc vào Internet theo dõi tin tức

khi thấy trên màn ảnh truyền hình những đợt sóng thần

hết lớp này đến lớp kia tiếp nối nhau từ biển

hung bạo tràn vào đất liền

cuốn trôi đi nhà cửa, thuyền bè, xe cộ,

cầu cống, cây rừng, thú vật và người...

san bằng một số thị trấn vùng duyên hải

tôi hiểu thế nào là sự kinh khiếp của thiên tai

hệ thống giao thông các thành phố trong vùng gần như tê liệt

khi tất cả xe điện và xe buýt ngưng chạy

nhiều người Nhật đã phải đi bộ mấy tiếng về nhà

rồi ngày mai lại đi bộ đến sở làm

hàng triệu người sống thiếu thực phẩm, thiếu điện, thiếu nước

nhưng không thiếu nghị lực đương đầu với những khó khăn

thế giới ngoài sự thương cảm còn kính trọng

một dân tộc đoàn kết, tự tin

kỷ luật, giữ phẩm cách, kiên cường

từ người thủ tướng đứng mũi chịu sào

đến cụ già nằm trong trại tạm trú

đang cố gắng bình thường hóa đời sống

khi nghe chuyện chẳng ai nhặt

những triệu đồng yen

rơi vương vãi trên đống gạch vụn

tôi hiểu vì sao trong những lúc hỗn loạn tột cùng

nước Nhật hầu như không có các vụ cướp bóc

không có các vụ đập cửa hàng

tôi nghĩ có lẽ không phải vì thế giới đang nhìn vào họ

nên người Nhật muốn giữ thể diện quốc gia

mà tất cả vì lòng tự trọng

tôi tin ai đó đã nói đúng

bản sắc văn hóa của một dân tộc

chỉ thực sự biểu lộ

khi có những biến cố trọng đại hay thảm họa xảy ra

ngay sau khi thiên tai vừa dứt

người Nhật lập tức bắt đầu công tác khó khăn

truy cứu những người sống sót

khi tìm thấy xác những nạn nhân

nhiều người cứu hộ đã không quên mặc niệm

trước khi hốt xác đem đi

khi nhìn hình ảnh một người lính

cõng một cụ già kiệt sức

đi bộ trên chặng đường bùn đất

với khuôn mặt thản nhiên

ai không cảm động trước tình đồng bào ruột thịt

những người dân sống sót sau thiên tai

đã xếp hàng rồng rắn cả ngày

chờ lãnh gói đồ cứu trợ

không mấy ai cất tiếng than phiền

khi đọc câu chuyện cậu bé  9 tuổi

được một người cảnh sát cho phần lương khô

đã không ăn mà đem đi góp chung

với những phần thực phẩm khác

vì nghĩ nhiều người còn bị đói hơn

nên muốn giữ sự công bằng

tôi thấy xúc động và cảm phục 

lòng tự trọng và đức tính hy sinh của người Nhật

biểu lộ qua cách hành xử của một đứa bé thơ

có bao nhiêu câu chuyện gia đình tan nát

vợ mất chồng, cha mẹ mất con, anh chị em mất nhau...

họ lo lắng và cầu nguyện nhưng kiên nhẫn

dò hỏi tin tức thân nhân thất lạc

ở những trung tâm tạm cư

tôi đọc nhiều câu chuyện thương tâm

như câu chuyện của một người đàn ông

đau khổ vì không giữ được tay vợ mình

đành để dòng cuồng lưu cuốn mất

và câu chuyện hơn 30 đứa trẻ thơ

vẫn chờ mấy ngày ở một trường tiểu học

trong niềm hy vọng mong manh

là cha mẹ mình còn sống

sẽ đến đón con về

nhưng cũng có những câu chuyện làm người nghe phấn khởi

như câu chuyện một cụ bà 83 tuổi

khi nghe báo tin có sóng thần

đã chạy thoát thân trên một chiếc xe đạp

hay chuyện một thanh niên người Mỹ

đi bộ 20 tiếng đồng hồ để tìm cô bạn gái Nhật

tưởng là mất tích nhưng lại thấy được nhau

hay câu chuyện của một con chó

đã chờ chực dắt những người cứu hộ

tìm cứu được bạn mình còn kẹt trong gạch đá

và câu chuyện một bé gái 4 tháng tuổi

sau ba ngày bị vùi dưới căn nhà đổ nát

vẫn sống sót như một phép lạ

những câu chuyện hy hữu này

đã làm nâng cao tinh thần phấn đấu

và tăng thêm năng lực cho một dân tộc hồi sinh

quả đúng thật họa vô đơn chí

sau khi thoát đại nạn động đất và sóng thần

có những người vừa trở về nhà cũ đổ nát

để thu nhặt những gì thân thiết còn lại

thì lại được lệnh phải di tản lần thứ hai

vì chính phủ Nhật muốn phong tỏa

những vùng quanh các lò nguyên tử

đang có nguy cơ rò rỉ chất phóng xạ ra ngoài

họ lại tuần tự lên xe buýt ra đi

có ai không cảm phục tinh thần trách nhiệm

của những người làm việc ở lò nguyên tử bị nổ

đã tình nguyện ở lại đễ cứu vãn

ngăn chận hiểm họa hạt nhân

họ là những người cảm tử

sẵn sàng hy sinh chính mình

vì sự an nguy của hàng trăm nghìn người khác

trong thời đại thông tin toàn cầu

màn ảnh TV, mạng Internet, e-mail...

người ta truyền đi những hình ảnh tang thương

và những lời kêu gọi cứu trợ

hàng trăm quốc gia trên thế giới đáp ứng

ngoài lời chia buồn của những vị nguyên thủ quốc gia

họ còn tuyên bố đóng góp cho ngân khoản tái thiết

với các số tiền hàng triệu dollars

tất cả những cơ quan từ thiện quốc tế

cũng lập tức gây quĩ

và gửi chuyên viên kỹ thuật và xã hội sang cứu trợ

khi xem tin CNN một bé gái 6 tuổi người Mỹ

vẽ tranh đem ra ngoài đường bán

để lấy tiền cứu trợ

tôi cảm động nhiều vì tình đồng loại tương thân

một tháng sau trận động đất

người Nhật vẫn tiếp tục công việc cứu hộ

tìm kiếm xác người

cả trăm nghìn người vẫn sống thiếu thốn

trong các trại tạm cư rải rác khắp nơi

theo bảng sơ kết của chính phủ về con số nạn nhân

hơn hai mươi lăm ngàn người đã thiệt mạng hay mất tích

gần năm nghìn người khác bị thương

một số thị trấn duyên hải đã bị san bằng

thiệt hại lên đến mấy trăm tỷ dollars

lại thêm mức độ phóng xạ gia tăng

trong không khí, dưới đất trồng trọt, trong nước uống

ở những vùng quanh lò nguyên tử bị nổ

không ai có thể đo lường hiểm họa hạt nhân

tối nay sau khi tụng xong hồi kinh Tịnh Độ

nghe tiếng chuông thong thả nhẹ ngân

tôi nghĩ da thịt nước Nhật đang rách sẽ nối liền

dân tộc Nhật sẽ đứng dậy

với sự giúp đỡ của những dân tộc khác

nước Nhật vốn dĩ nghèo tài nguyên

nhưng lại giàu nhân lực

và với tinh thần quốc gia cao độ

với sự phấn đấu quả cảm

với niềm tin, niềm hy vọng và sự kiên cường

họ sẽ vượt qua mọi thách đố khó khăn

tất cả cuối cùng rồi cũng sẽ yên

                                                         Bắc Phong