Thủ
phạm dấu mặt gây ra lạm pháp
Ngày 30 tháng Ba vừa qua,
truyền thông của nhà nước Việt Nam công bố một văn kiện của
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về yêu cầu "phấn đấu kiềm chế lạm
phát" với một loạt bảy giải pháp được liệt kê. Photo AFP |
Cho dù do nhiều nguyên nhân, nhưng lạm phát luôn có nguyên nhân tiền
tệ. Đó là xét về mặt quản lý kinh tế, còn xét về khía cạnh chính trị
thì lạm phát còn có nguyên nhân từ thể chế, do sự chi phối của những
người có quyền.
Các học giả ở Việt Nam gọi những người có quyền đó là "nhóm lợi ích",
từ này chưa hoàn toàn chính xác, vì nó chưa phản ánh đầy đủ thực trạng
kinh tế - chính trị Việt Nam, khi mà những người có quyền từ trung
ương đến địa phương ở mọi lĩnh vực xã hội, đã câu kết, móc nối, dây mơ
rễ má thành một "tập đoàn lợi ích cơ hội", thao túng lũng đoạn nền
kinh tế - chính trị Việt Nam.
Bọn chúng có thể tạm phân ra thành 2 loại: Bọn lợi ích kinh tế và bọn
lợi ích chính trị. Nói đến bọn lợi ích kinh tế thì tiêu biểu nhất là
các Tổng công ty nhà nước, các Tập đoàn kinh tế nhà nước sử dụng vốn
"toàn dân" để đầu cơ, làm giàu. Hiện nay rất nhiều doanh nghiệp nhà
nước "nhảy" vào kinh doanh chứng khoán, ngân hàng, địa ốc… Nhiều doanh
nghiệp đã đánh mất vai trò "chủ đạo" khi tập trung rất ít cho ngành
kinh doanh chính.
Các doanh nghiệp nhà nước đang chiếm giữ 80% lượng vốn tín dụng của
các ngân hàng trong nước; 70% vốn vay nước ngoài, trong khi chỉ tạo ra
40% GDP, chưa kể trong 40% GDP ấy, chủ yếu có được nhờ đặc quyền khai
thác tài nguyên quốc gia. Nghĩa là tiền vốn của toàn dân đã bị các
doanh nghiệp ấy mang đi kinh doanh kém hiệu quả. Tuy nhiên, các quan
chức doanh nghiệp nhà nước vẫn ngày một giàu lên, cùng với nó là sự
giàu có xa hoa của các quan chức chính quyền.
Bọn lợi ích chính trị, đó là các "quan tham" từ trung ương đến địa
phương và con em, người nhà của chúng, bọn này là lũ sâu mọt hại dân.
Đâu phải cứ gắn lên mình cái mác Cộng sản thì là người Cộng sản, bọn
chúng đội lốt Cộng sản để làm việc xấu, ra sức bóc lột, vơ vét, làm
giàu bất chính. Bọn chúng thối nát đến mức nào, thì người dân hiểu rõ
nhất, đặc biệt là những người dân nghèo.
Việt Nam luôn đi sau Trung Quốc hàng thập kỷ, những thứ mà Trung Quốc
đã trải qua, thì bây giờ Việt Nam đang phải trải qua. Cách đây hơn 10
năm, nền kinh tế Trung Quốc bước vào giai đoạn khủng hoảng. Khi xem
lại những gì mà nước láng giềng cùng cộng sản với ta đã làm, chúng ta
thấy như việc của mình ngày hôm nay. Xin được trích dẫn cuốn sách "Chu
Dung Cơ ngọn hùng phong cải cách" - Nhà xuất bản trẻ năm 2001, nguyên
tác Trung văn "Chu Dung Cơ Truyện Ký" của Hà Trung Thạch, Nhà xuất bản
Viễn Phương, để liên hệ với tình hình của Việt Nam hiện nay:
"Diễn biến căng thẳng trong nền kinh tế Trung Quốc ngày một nghiêm
trọng, Đến tháng 6 - 1993, tỷ lệ lạm phát lên tới gần 20%, các khoản
vay ngân hàng cao hơn quy định là 160 tỷ NDT, dự trữ ngân hàng giảm
mạnh và đứng trước nguy cơ vượt quá giới hạn cho phép.
Năm 1992, Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 13,2%, tuy nhiên sự tăng
trưởng này đi kèm với tình trạng kinh tế hỗn loạn. Cuối năm 1992, kinh
tế Trung Quốc xuất hiện xu hướng phát triển "quá nóng" và mất cân
bằng.
Các lãnh đạo địa phương vừa thiếu kinh nghiệm vừa hám lợi nên dốc toàn
bộ nguồn vốn ở các tỉnh phía Bắc và cả Trung Quốc vào kinh doanh bất
động sản ở các tỉnh phía Nam và các tỉnh duyên hải. Các địa phương đua
nhau cắt đất để xây dựng khu công nghiệp. Tình trạng các quan chức địa
phương câu kết với giới thương gia làm giàu bất chính rất phổ biến.
Việc xuất hiện những cơn sốt kinh tế cục bộ, nguyên nhân chủ yếu là do
cơ chế tài chính lỏng lẻo, mất trật tự, tiền mặt thất thoát do cho vay
bừa bãi. Trong khi đó ngân hàng trung ương Trung Quốc đã không phát
hiện sớm tình trạng này, số vốn này đều đầu tư vào bất động sản, nhằm
thu lợi nhuận cao.
Tình trạng hỗn loạn trong tài chính thời kỳ này được thể hiện ở 8 khía
cạnh sau: Lượng tiền xuất ra quá lớn. Trật tự tài chính tiền tệ rối
loạn. Nhu cầu xã hội tăng mạnh. Tài chính quốc gia khó khăn. Cơ cấu
ngành sản xuất mất cân bằng nghiêm trọng. Cán cân thương mại lệch
nhiều về nhập siêu. Thu chi quốc tế mất cân đối. Lạm phát ngày một
nghiêm trọng.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trật tự tài chính hỗn loạn là
do một lượng lớn vốn ngân hàng đã xuất ra cho vay để đầu tư vào
nhà đất. Các dự án mới đua nhau mọc lên, nhiều khu đất cho thuê
với giá thấp nhưng lại không được sử dụng, giá nhà đất tăng cao so
với giá trị thực khiến dân nghèo không thể mua nổi. Trước tình
trạng này, chỉ có "bàn tay thép" mới có thể thu hồi được các khoản
cho vay sai nguyên tắc, mới có thể chỉnh đốn một cách căn bản trật
tự tài chính tiền tệ.
Biện pháp cứng rắn của Chu Dung Cơ gây ra làn sóng phản ứng mạnh mẽ
của giới đặc quyền. Một số người phụ trách các ngân hàng, phụ trách
thẩm định dự án, con em cán bộ cao cấp, các cán bộ quyền thế của các
ngân hàng trung ương hay địa phương lợi dụng việc cho vay để ăn hoa
hồng 5 – 10%. Những kẻ này lợi dụng công quỹ mua nhà đất, mua cổ
phiếu, coi thường pháp luật, ăn chơi phè phỡn xa hoa. Nay Chu Dung Cơ
ra thời hạn thu hồi vốn vay, ngừng cấp vốn, tăng lãi suất, không chỉ
cắt đứt con đường làm ăn của bọn chúng, có kẻ còn phải bồi thường tiền
của, mất cả danh chức. Những kẻ này lúc thường ra vẻ thần thông quảng
đại, trên dưới câu kết tư lợi, nay căm hận Chu Dung Cơ vô cùng, ra sức
chống đối, thậm chí rêu rao đe dọa: "Không thấy quan tài không rơi
lệ".
Các quy định của Chu Dung Cơ triển khai được một thời gian ngắn đã cho
hiệu quả rõ rệt, đặc biệt đã thanh lý một loạt công ty phát triển nhà
đất, giải tán một loạt các công ty bất động sản của ngành tài chính
cũng như của các cơ quan chính phủ, giải tán các công ty bất động sản
làm ăn phi pháp của con em cán bộ cấp cao và của các phần tử đặc
quyền." (Hết trích)
Trung Quốc thật may mắn vì có một vị Thủ tướng "Thanh chính liêm minh"
như Chu Dung Cơ, ông đã sử dụng "bàn tay thép" để chống bọn tập đoàn
lợi ích cơ hội rất có hiệu quả. Còn Việt Nam thì sao, chúng ta chỉ có
những vị Thủ tướng "giấy", nghĩa là ngồi bàn giấy và đọc diễn văn.
Ngay như ông Nguyễn Tấn Dũng cũng nói nhiều, hứa hẹn nhiều, nhưng từ
lúc ông lên nắm quyền thì đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế, lạm
phát tăng cao kỷ lục, đời sống người dân, đặc biệt là công nhân và
nông dân, xuống thấp nghiêm trọng, trong nước liên tục
xảy ra thiên
tai, dịch bệnh, tai nạn…
Trong bài viết "Phấn đấu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo
đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững", ông Nguyễn Tấn Dũng đã
lẩn tránh khi bàn về "Bọn tập đoàn lợi ích cơ hội", trong khi chính
bọn chúng mới là nguyên nhân gây ra lạm phát cao như hiện nay. Nếu bọn
tập đoàn lợi ích lan vào cả trung ương, thì chống lạm phát phải chống
từ trung ương, việc này sao không thấy ông Nguyễn Tấn Dũng nói đến?
Không loại trừ khả năng, nhiều quan chức trong trung ương, trong
bộ
chính trị đã đỡ đầu cho bọn tập đoàn lợi ích cơ hội, thậm chí chính họ
là những nhân vật chủ chốt của tập đoàn lợi ích cơ hội. Họ có quyền
trong tay thì chả ai làm gì được họ, luật pháp cũng chịu thua, còn
người dân chỉ biết kêu trời. Mới 3 tháng đầu năm 2008, lạm phát đã lên
9,19%, và sẽ tiếp tục tăng cao…
Nếu tính theo cách mới (bình quân 3 tháng năm nay so với bình quân
cùng kỳ năm trước) thì lạm phát 3 tháng đã lên tới 16,37%. Năm 2007,
lạm phát đã "lồng lên" hai chữ số (12,63%). Bước sang năm 2008, lạm
phát tiếp tục "lồng lên": tháng 1 là 2,38%, tháng 2 là 3,56%. Nếu tính
theo năm (so với cùng kỳ năm trước) tháng 1 tăng 14,11%, tháng 2 tăng
15,67%. Đó là những con số mà các chuyên gia đưa ra, phần nào khó hiểu
với người dân, nhưng có thể giải thích đơn giản là thời điểm tháng 3
năm nay giá cả đã tăng cao gấp rưỡi thời điểm tháng 3 năm 2007, trong
khi năm 2007 lạm phát đã lên 12,63% so với năm 2006, đó là tăng theo
cấp số nhân.
Lạm phát tăng cao làm cho dân nghèo, đặc biệt là công nhân và nông dân
trở nên bần cùng, nhưng lại giúp bọn tham quan, bọn đầu cơ sung sướng
vơ vét. Có lẽ đến bây giờ nhóm lãnh đạo chóp bu trong đảng mới hiểu rõ
hậu quả của một xã hội thiếu dân chủ, thiếu tự do và thiếu minh bạch.
Vấn đề nông nghiệp nông thôn sẽ là vấn đề nhức nhối nhất trong năm
2008, việc các địa phương làm công nghiệp tràn lan, thiếu quy hoạch
tổng thể vùng công nghiệp và nông nghiệp đã và đang gây ra hậu quả
nghiêm trọng, đáng báo động về dân sinh, môi trường sinh thái và an
ninh lương thực quốc gia.
"Công nghiệp hóa kiểu xẻo đất màu nông nghiệp" có lẽ chỉ có ở Việt Nam
, nó đi ngược lại cách làm của các nước tiên tiến trên thế giới, đã
dẫn đến công nghiệp lộn xộn, còn nông nghiệp thì khốn đốn. Nguyên nhân
do đâu, như đã phân tích ở trên, đó là do các quan chức địa phương kém
về tri thức, lại hám lợi, cậy thế quan to trên trung ương nâng đỡ, móc
nối, câu kết với giới doanh nhân, tha hồ vơ vét, làm giàu từ các dự án
công nghiệp, du lịch và đầu cơ bất động sản… Bọn chúng coi trời bằng
vung, nếu không chống bọn tập đoàn lợi ích cơ hội, thì mọi chủ trương,
chính sánh dù đúng đắn cũng không được thực hiện, chỉ là chính sách
"treo", hô hào mà chả ai theo.
Chống lạm phát trước tiên phải từ cải cách thể chế, phải đấu tranh
quyết liệt, có biện pháp cứng rắn đối với bọn tập đoàn lợi ích cơ hội.
Bọn chúng vì quyền lợi bị đe dọa sẽ ra sức ngăn cản, tạo ra không ít
khó khăn. Nhưng nếu không có cải cách thể chế, không chống bọn tập
đoàn lợi ích cơ hội, thì nói chống lạm phát chỉ là nói vui, nói để mị
dân, chứ không thể thực hiện được.
Chở thuyền là dân, lật thuyền cũng là dân, thiết nghĩ đây là lời cảnh
báo dành cho đảng cộng sản Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay,
khi nền kinh tế Việt Nam đang khủng hoảng, tiềm ẩn nhiều yếu tố động
loạn.
Trần Quốc Hiên
Việt Nam, tháng 5 năm 2008
