31.3.2010 |
Thương
Nguyên:
Giáo dục
sinh lý
Giáo dục con cái về sinh lý là một đề tài tế nhị đối với đại đa số các
gia đình Á châu. Theo các chuyên gia nghiên cứu về giáo dục thì vấn đề
hướng dẫn con cái về sinh lý trong gia đình là điều rất quan trọng.
Tuy nhiên, trên thực tế kết quả của các cuộc khảo sát cho thấy thì chỉ
có 3% các gia đình Á châu cho biết kiến thức về sinh lý là do cha mẹ
chỉ dẫn...
14.11.2009 |
Lê Minh Thịnh:
Giáo
dục phải bắt đầu bằng cái Tâm hướng thiện
Trong lịch sử Đông Nam Á, Quốc Tử Giám – được xây dựng vào triều Lý
(1010 -1225) – là một trong những đại học đầu tiên đào tạo nhân tài
cho đất nước Việt Nam. Ngoài ra, bộ luật Hồng Đức dưới triều Lê
(1428-1788) đã được cố Gs. Oliver Oldman (1920–2008) – cựu Giám đốc
Chương trình Luật học Đông Nam Á của Đại học Harvard, qua phần giới
thiệu quyển sách The Lê Code, Law
in Traditional Vietnam của các tác giả Nguyễn Ngọc Huy, Tạ
Văn Tài, và Trần Tử Bình – đánh giá rằng có “nhiều điểm canh tân mà
được coi là vô cùng hiện đại so với nhiều tiêu chuẩn Tây Phương”...
14.11.2009 |
Hoài Nam:
Thư
đến GS Hoàng Tụy: Không thể im lặng được, thưa thầy!
...Thưa thầy, có lẽ những ngày này, thầy đang rất phiền muộn
vì đang có những vụ việc xảy ra liên tiếp ngoài ý muốn của
thầy. Trong đó, bài viết về giáo dục của thầy đăng trên trang
mạng Tia sáng
đã khiến cho trang mạng này bị đình bản, bị xóa cả tên miền
như phỏng đoán của thầy trong lá thư gửi đến bạn bè cách đây
vài hôm. Đúng là chuyện đáng buồn thật! Bởi một tờ báo đầy uy
tín như Tia sáng đã… vụt tắt và không ít bạn bè của thầy bị
liên lụy....
31.10.2009 |
Gs. Hoàng Tụy:
Giáo dục, xin cho tôi nói thẳng
Sau một mùa thi THPT và ĐH-CĐ nặng nề, căng thẳng giả tạo và
lãng phí vô lối, không có ở đâu ngoài Việt Nam trong thập niên
đầu thế kỷ 21, trường học chưa kịp nghỉ ngơi cho lại sức đã
bước vào khai giảng năm học mới, khởi động một chu kỳ khổ dịch
đầy lo âu cho cả thầy lẫn trò...
26.09.2009 |
Dr Nguyễn
Văn Tuấn:
Những ngộ nhận về học vị tiến sĩ Hôm
nọ, đọc một tin rất lạ mà thoạt đầu tôi mỉm cười một mình vì nghĩ
rằng phóng viên có trí tưởng tượng phong phú quá: đó là bản tin cho
biết “Hà Nội mong 100% cán bộ Thành ủy ‘quản’ là tiến sĩ”.
Nhưng tôi nghĩ sai: phóng viên tường thật hoàn toàn chính xác về chủ
trương của chính quyền và đảng ủy Hà Nội, vì hôm sau có một quan
chức của Sở nội vụ Hà Nội lí giải rằng cần phải “Có bằng tiến sĩ
mới đột phá tư duy”. Vị quan chức này, với danh xưng tiến sĩ,
chính là tác giả của “Chiến lược cán bộ, công chức khối chính
quyền thành phố”...
6.09.2009 |
Sinh viên Trần Thùy Dung:
Góp ý của một sinh viên về hai môn Văn và Sử với Bộ trưởng
Nguyễn Thiện Nhân
...Cách học có thể ảnh hưởng sâu sắc đến học sinh vì trong
tương lai, khi các em lên Đại học và đi làm, khả năng phân
tích tình huống mới là quan trọng. Em mong rằng thế hệ tương
lai của chúng ta sẽ năng động, có tác phong làm việc không thụ
động. Có thế, các em mới đóng góp được nhiều cho đất nước.
Những điều này chỉ có thể được chuẩn bị từ bậc phổ thông, từ
cách học và hiểu bài của các em...
8.03.2009 |
Bàn
tròn cùng Gs. Hồ Ngọc Đại - Tuần Việt Nam Online:
Dạy
sai có thể khiến cả dân tộc sai lầm
...Với những người làm thầy cần nhất là sự lương thiện. Đó là
cách để làm ra sản phẩm thật cho xã hội. Khi mà 5% dân cư đi
học, và thất bại cả 5% thì không sao. Nhưng với một nền giáo
dục mà tất cả trẻ em đều đến trường mà lại được dạy bảo sai
thì điều đó sẽ khiến cho cả một thế hệ sai lầm, cả một cả dân
tộc sai lầm. Dân tộc đó là dân tộc của một trăm năm nữa, chứ
không phải dân tộc của ngày hôm nay. Đây là nỗi đau của cả dân
tộc...
31.01.2009 |
Gs. Hoàng Tụy:
Cải thiện chính sách đối với người thầy
...Bản chiến lược có tới 74 chỉ tiêu, sau này khi tiếp thu góp ý, giảm
bớt đi 24 chỉ tiêu, nhưng vẫn còn quá nhiều. Tôi cảm giác là các chỉ
tiêu này đều được xây dựng dựa trên phương pháp làm kế hoạch quá cổ
lỗ. 50 chỉ tiêu, mỗi chỉ tiêu đều đòi hỏi phải có nguồn lực đầu tư,
nhưng tổng đầu tư nguồn lực của ta có giới hạn, làm sao làm cho hết
được. Theo tôi, chỉ cần tập trung vào một số mục tiêu quan trọng và
phải tính đến sự tương quan giữa các mục tiêu chứ không phải là cứ làm
rời ra như thế. Cách làm chiến lược thế này không khả thi. Không khả
thi không phải vì không có đủ nhân tài, vật lực mà là cách làm không
đúng...
7.12.2008 |
Gs. Hoàng Tụy:
Để
có lớp trí thức xứng đáng
...Sau nhiều năm Phần Lan nổi lên với những thành tựu kinh tế,
khoa học, công nghệ làm cả thế giới khâm phục, người ta phát
hiện ra cái gốc của sự thịnh vượng ấy là giáo dục. Ba phần tư
thế kỷ qua, nước Mỹ đã chiếm vị trí số một trên hầu hết mọi
lĩnh vực khoa học, công nghệ then chốt. Nếu nói trí thức là
nói tài năng thì không đâu tài năng nở rộ nhiều như ở Mỹ.
Nhiều người chúng ta bất bình, phẫn nộ chính đáng với một sô
chính sách nước lớn có khi quá tàn bạo của giới cầm quyền Mỹ,
song vẫn chưa bao giờ hết ngưỡng mộ trí tuệ và tài năng của
trí thức Mỹ mà những mầm mống thịnh vượng đã nảy nở từ những
đại học đầu tiên khi Mỹ mới lập quốc. Đọc thư của Tổng thống
Pháp gửi các nhà giáo Pháp, đọc bài diễn văn nhậm chức của bà
Chủ Tịch ĐH Harvard, càng thấy rõ vấn đề trí thức nói cho cùng
là vấn đề giáo dục...
29.11.2008 | Nguyễn Xuân Xanh :
Sứ mệnh
của nhà giáo
Nhà giáo bao đời, và ở bất cứ nơi đâu trên thế giới, đều có sứ
mệnh thiêng liêng là dạy dỗ các thế hệ trẻ để truyền đạt kiến
thức xã hội từ đời này sang đời khác, giúp xã hội tồn tại và
không ngừng phát triển. Nhưng “dạy dỗ” bao hàm nhiều ý nghĩa.
Có những nhà giáo đã dạy dỗ bằng tấm gương cao quý để học sinh
học hỏi và noi theo. Hay bằng cách gây ấn tượng mạnh sâu sắc
và gieo những hạt giống tốt trong học sinh, đánh thức và làm
nẩy nở các tài năng một cách âm thầm...
Phạm Văn Nga :
"Suy dinh dưỡng tâm hồn"
...Chuyện
kể ngày xưa Hải Thượng Lãn Ông có lần khám cho một vị hoàng tử
về chứng gầy yếu biếng ăn đã phán rằng: “Hoàng tử bị suy dinh
dưỡng”. Cả triều đình cảm thấy ngạc nhiên vì cậu ta đâu có
thiếu sơn hào hải vị, cao lương mỹ vị. Nhưng không ai hiểu lý
do “suy dinh dưỡng” là cậu ta không thể hấp thụ mọi thứ trên
đời nếu nó không phù hợp với thể tạng, với cơ địa của chính
mình. Suy rộng ra
cái được
ăn
và
cái ăn được
không phải lúc nào cũng tương thích, đem
lại kết quả như ý...
Trần
Sĩ Chương :
Thành
nhân trước khi thành tài
Nhiều năm nay, ngành giáo dục nước ta đã lâm vào tình trạng
khủng hoảng triền miên ở mọi cấp. Những vấn đề tiêu cực trong
ngành đang là nỗi bức xúc lớn của xã hội. Bộ trưởng Nguyễn
Thiện Nhân đã đặt mục tiêu phòng chống tiêu cực lên hàng đầu
như chống gian lận trong thi cử là bệnh thành tích của bộ giáo
dục. Nhưng những hiện tượng tiêu cực chỉ là triệu chứng của
những vấn đề lớn hơn. Giáo dục ở nước ta đã lâm vào tình trạng
khủng hoảng thì phải có cái nhìn hệ thống để tìm ra cả những
nguyên nhân gián tiếp dính dáng tới giáo dục.
Vũ Quang Việt :
Học
phí giáo dục:
một câu hỏi cuối cùng
“Đề án học phí mới đã được
Chính phủ thông qua, đang chờ trình Bộ Chính trị quyết định. Nếu
được đồng ý, học phí mới sẽ áp dụng từ học kỳ 2 năm nay hoặc đầu năm
học 2009-2010.”
Bài phỏng vấn Bộ
trưởng giáo dục trên báo Tiền Phong (8/9/2008) vào đầu một câu như
thế về một vấn đề đã tốn rất nhiều giấy mực của rất nhiều người
trong nhiều năm qua. Và để làm việc này là một vài lời
hứa “ba công khai”: thứ nhất công khai “việc sử dụng nguồn
học phí”, thứ hai “công khai các điều kiện để thực hiện đào
tạo, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất để đảm bảo đào tạo”, và
thứ ba “công khai chất lượng đào tạo.” ...
Gs.
Trần Hữu Dũng:
Giáo dục VN
Loay hoay tìm cách phát minh lại... cái bánh xe
...Được biết, GS cùng một nhóm cộng sự đã có một bản "Đề án
cải cách giáo dục Việt Nam"?
Đúng vậy. Chúng tôi đã cùng nhau tính toán, và ước tính chỉ
cần mất 20 triệu USD là xây dựng được một trường đại học chất
lượng cao, đạt đẳng cấp quốc tế. Chúng tôi sẽ hỗ trợ hết mình
mà không cần bất cứ sự đền đáp nào. Nhưng cho đến nay bản đề
án này vẫn chưa nhận được tín hiệu nào từ ngành giáo dục. Thật
bi hài, khi người ta bỏ ra hàng chục triệu USD để tổ chức hoa
hậu, trong khi đó chưa ai dám bỏ ra 20 triệu USD để xây dựng
một trường đại học tầm cấp quốc tế theo đúng nghĩa chuẩn của
nó...
Gs.
Cao Huy Thuần :
Trách nhiệm xã hội của đại học
...tinh hoa nằm ở chỗ đại học chỉ chịu trách nhiệm với quá khứ
và tương lai của dân tộc, chứ không phải chỉ nhắm ở cái mức
kết quả thực tiễn trong vòng mươi lăm năm trước mắt. Cái học ở
trong đại học là “cái học đúc khuôn cho cả đời người, cái học
chuyển đạt gia tài của ngàn năm trước, cái học tạo ra vóc dáng
cho tương lai”. Cam kết của đại học là vô thời hạn, thành tựu
không tiên đoán được, không đo lường được, nỗ lực làm việc
không phải để tăng sức cạnh tranh mà là để “định nghĩa cái gì
đã làm chúng ta là người qua bao nhiêu thế kỷ“, cái gì giúp ta
“hiểu ta là ai, từ đâu đến, đi về đâu và tại sao”. Đi tìm ý
nghĩa như vậy là một hành trình bất tận, luôn luôn đặt lại vấn
đề, luôn luôn gặp giải thích mới, không bao giờ bằng lòng với
những khám phá đã có, câu trả lời này chỉ gợi lên câu hỏi tiếp
theo. Đó là học. Học như vậy trong mọi ngành, “trong khoa học
tự nhiên cũng như trong khoa học xã hội, nhân văn, và đó là
cốt lõi đại học nhắm đến”...ồ
John
Dewey, giáo dục chính là cuộc sống
Các nhà Thực dụng luận cho rằng tri thức của chúng ta không hề
có một nền tảng khách quan tuyệt đối nào, vì thế, thay vì đánh
giá tri thức qua sự tương ứng của nó với chân lý khách quan,
chúng ta chỉ có thể đánh giá tri thức qua khả năng ứng dụng để
lý giải và dự báo thực tại trong những hoàn cảnh cụ thể. Nói
theo cách của Công cụ luận, chân lý chỉ là một thứ công cụ để
chúng ta giải quyết các vấn đề của thực tại. Khi thực tại thay
đổi, các vấn đề cũng thay đổi, các công cụ bắt buộc cũng phải
thay đổi theo. Về điểm này, họ chính là những tiền bối của chủ
nghĩa Hậu hiện đại...
GS.
Hoàng Tụy :
Nhìn thẳng vào khủng hoảng giáo dục VN
...Thực
tế, đất nước nghìn năm văn hiến này đang trả giá nặng nề cho
sự suy thoái trầm trọng của giáo dục kéo dài suốt ba mươi năm
qua.
Giáo dục là một hệ thống phức tạp được đặc trưng bởi mục tiêu,
cấu trúc, tổ chức (bao gồm các phần tử và các hệ thống con),
phương thức vận hành và hiệu quả hoạt động. Nếu mỗi yếu tố ấy
đều có quá nhiều trục trặc nghiêm trọng kéo dài hàng thập kỷ
mà không khắc phục được, khiến mọi sự điều chỉnh cục bộ theo
cơ chế phản hồi đều không cứu vãn nổi, thì tình trạng ấy phải
được xem là sự khủng hoảng toàn diện.
GS.
Trần Hữu Dũng :
Nghĩ về chúng ta: Hiện đại và Dân tộc tính
Phát triển kinh tế và uy tín quốc tế trong những năm qua của
nước ta, cộng với tiện nghi trong đời sống do công nghệ tiên
tiến đem lại, đã gây ra những biến chuyển chóng mặt trong sinh
hoạt và nhận thức của hầu hết mọi người Việt Nam. Mặt khác,
chúng ta cũng bị bao phủ bởi bao nhiêu chuyện hàng ngày: từ
những vụ tham nhũng khủng khiếp, những vấn đề bức xúc trong
giáo dục, y tế, giao thông, những tệ nạn xã hội, cho đến những
sự cố trọng đại về chủ quyền, về lãnh thổ... làm tâm thức
chúng ta khó thể không chao đảo. Phải nghĩ sao? Bắt đầu từ
đâu? Nhìn từ một góc cạnh căn bản thì dường như có sự căng
thẳng giữa “cái bây giờ” – tạm gọi là tính hiện đại – và “cái
của ta”, nói gọn là dân tộc tính. Phải nghĩ về liên hệ giữa
hai phạm trù này như thế nào? Có thể chăng một sự hòa hợp giữa
hai phạm trù ấy?
GS.
Bùi Trọng Liễu :
Trồng người
...Chiều ngày chủ nhật 30/9/2007, nhân chuyến công du tại
Pháp, có buổi gặp gỡ của ông Thủ tướng với Việt kiều tại Sứ
quán Việt Nam tại Paris. Trả lời một câu hỏi về học phí, ông
Thủ tướng nói : « Tiểu học và Trung học Cơ sở không phải đóng
học phí ». Tôi không phải là người duy nhất nghe thấy lời này.
Nhưng tôi lại thấy có người giải thích : phải biết phân biệt
« học phí » với các « phí » khác như chi phí học tập, chi phí
cho việc tu sửa trường học, bàn ghế, dụng cụ, sinh hoạt này nọ
mà các gia đình « phải tự nguyện » đóng góp, ngay cả trong hệ
công lập. Và trong cả các cấp học cao hơn nữa, cũng thấy
đang có đề án tăng học phí từ phía Bộ, thậm chí còn nghe có
người dùng một cụm từ « tiền nào của nấy » làm như trí tuệ có
thể là một thứ hàng hóa thuận mua vừa bán, cứ có tiền là mua
được...
GS.
Bùi Trọng Liễu :
Giáo dục đại học : nên biết phân biệt
hai năm đầu của hai hệ thống đại học ở Pháp
Từ một số thời gian nay, có một số người, trong hay ngoài
nước, khi luận vấn đề giáo dục đại học, có dẫn trường hợp của
Pháp, so sánh cao thấp, nhưng vô tình hay chủ ý, không đề cập
đến sự khác biệt của hai hệ thống trong giáo dục đại học của
Pháp. Ở đây, tôi không nói chuyện hệ công lập hay hệ tư lập,
mà muốn nói tới hệ thống Universités và hệ thống Grandes
Ecoles (nghĩa đen là « Trường lớn »), liên quan mật thiết tới
hai năm đầu giáo dục đại học. Tôi nghĩ cần nêu vấn đề này,
không phải để nói chi tiết vặt vãnh, mà để người đọc có thể
phân biệt, nhất là khi từ ngữ Việt Nam không có tương đương để
dịch chính xác, thường thì cứ gọi « đại » là « đại học », và
do đó có thể gây ra sự hiểu lầm rất đáng tiếc. Dưới đây, tôi
dùng tên gọi trực tiếp tiếng Pháp để thật rõ ràng. Nhưng để
ngắn gọn , kỳ này tôi chỉ đề cập đến hai năm đầu đại học. Tôi
cũng chỉ nói tình hình hiện tại, hiện đang ngấp nghé thay đổi,
chứ không đi vào chi tiết trong một cuộc cải cách hiện hành ở
Pháp. Hai hệ thống đó là : ...
Gs. Võ Tòng
Xuân :
Việt Nam: Giáo dục đại học và Kỹ năng cho tăng trưởng
Từ nhiều
năm nay, Ngân hàng thế giới (NHTG) đã đầu tư cho giáo dục Việt
nam qua nhiều dự án lên đến hàng trăm triệu đôla. Nhưng tình
trạng giáo dục của Việt nam vẫn còn nhiều bất cập khiến cho xã
hội tiếp tục phê phán. Vừa qua một số chuyên gia giáo dục của
Phòng Phát triển con người Khu vực Đông Nam Á và Thái bình
dương thuộc Ngân Hàng Quốc Tế đã cùng Viện Khoa học Lao động
và Xã hội Việt nam điều tra nghiên cứu sâu rộng tình trạng
giáo dục đại học của Việt nam để tìm hiểu những mặt mạnh và
mặt yếu so với những tiêu chuẩn quốc tế, từ đó có thể đề xuất
những hướng cần chỉnh sửa. Báo cáo “Việt Nam: Giáo dục đại
học và Kỹ năng cho tăng trưởng” đã được xuất bản vào tháng
12-2007...
Vũ Quang Việt
:
Giáo dục Việt Nam: nguyên nhân của sự xuống cấp và các cải
cách cần thiết
Bài viết này nằm trong dự án
nghiên cứu chung nhằm đánh giá và đề xuất hướng phát triển
giáo dục ở Việt Nam. Bài này đưa ra một nhận xét ai cũng biết
nhưng ít ai để ý đến tầm quan trọng của nó: sự xuống cấp của
đại học Việt Nam là do các “cải cách” của hệ thống đại học
Việt Nam từ khi đổi mới kinh tế bắt đầu cuối năm 1989 chỉ nhằm
mục đích tăng thu nhập cho cho giáo chức; không phải là tăng
mức lương chính thức đối với các lớp chính qui, mà là tăng số
lượng sinh viên thông qua các lớp tại chức, chuyên tu, từ
xa... với chiêu bài phổ cập giáo dục đại học. Nói cách khác,
việc “cải thiện thu nhập” này gần như y hệt con đường mà các
xí nghiệp vào thập niên 1980 buộc phải lập ra những “xí nghiệp
đời sống”, rồi “ba lợi ích”... để bươn chải hòng thoát ra khỏi
những sự kềm chế của cơ chế bao cấp! Đến nay đổi mới trong
lãnh vực giáo dục vẫn chưa vượt qua khỏi cái ngưỡng mà xí
nghiệp đã thực hiện vào thập niên 1980-1990! Mục tiêu của quá
trình phát triển đại học Việt Nam từ khi đổi mới kinh tế đến
nay chưa bao giờ là chất lượng, trong đó có việc thiết lập lại
kỷ cương và tính tự chủ trong việc bổ nhiệm giáo sư, quyết
định chương tình và nội dung chương trình của truyền thống đại
học đã được hầu hết các nước trên thế giới chấp nhận. Từ những
nhận định mang tính so sánh trong bài, có thể rút ra những
khuyến nghị sau: ...
Ngô
Nhân Dụng :
Thương cho ông Nguyễn Thiện Nhân...Sự
thật mà ông Nguyễn Thiện Nhân đã nêu lên là tình trạng năm học
2007 chỉ có 114,000 học sinh bỏ học là “tốt hơn trước.” Vì báo
chí trong nước cho biết niên khóa 2003-2004 trên toàn quốc đã
có tới 580,000 học sinh bỏ học. Trong niên khóa 2005-2006 con
số trò bỏ học đã lên tới hơn 600,000 em. Số học trò bỏ học
đang thừa thắng xông lên như vậy, đến năm ngoái nó tụt xuống
chỉ còn 100 ngàn, ông Nguyễn Thiện Nhân nói như vậy là tốt
hơn; đó là một sự thật! Giống như một nhà thương năm trước làm
chết 200 bệnh nhân vì cho uống nhầm thuốc, năm nay chỉ gây tai
nạn cho 180 người, theo lối ông Nguyễn Thiện Nhân cũng phải
nói là “về tổng thể là tốt hơn!” Ai dám bảo là nó xấu hơn
những năm trước nào? Cứ tình trạng hàng trăm ngàn học sinh bỏ
học mỗi năm như vầy, nếu còn tiếp tục sẽ tới lúc không còn trẻ
em nào đi học nữa. Cuối năm, có thể kết toán là số học sinh bỏ
học đã xuống số không, zero! Lúc đó, về tổng thể, có thể coi
là tình trạng tốt nhất!
|