|
DÂN CHỦ :
Vài chuyện nhỏ
chung quanh một vấn đề lớn
Tôi rất tâm đắc với bài viết của ông Lê
Hiếu Đằng đăng trên mạng BVN ngày 15 tháng 11. Phải nói là,
ngoại trừ một vài điều tiểu dị, từ lâu tôi đã chia sẻ quan
điểm của bài viết.
Vụ Cù Huy Hà Vũ, đáng buồn thay, chứng tỏ
các cơ quan an ninh theo dõi rất kỹ các trang mạng Bauxite
Việt Nam và sử dụng những trang mạng để quy chụp nhân danh
điều thứ 88 Bộ luật hình sự. Vì thế, trước khi vào đề, tôi
xin nói rõ vài điều. Tôi không có ý khiêu khích các thế lực
đáng ngại của « lề phải » chính trị - xã hội, song tôi cũng
không muốn các vị ấy không biết tôi nhận định ra sao về tình
hình Việt Nam như tôi đang trải nghiệm. Nói lên những lo âu
của mình, tôi nghĩ đó là một bổn phận. Tôi xin làm điều đó,
một cách an nhiên, trong tư thế độc lập về chính trị, tinh
thần và tài chính. Tôi không nằm trong một mạng lưới quan hệ
nào, cũng không nuôi dưỡng tham vọng gì trong một việc làm
chỉ có thể gây ra phiền nhiễu, làm sứt mẻ tình cảm của những
nhà lãnh đạo mà riêng tôi rất quý mến, thậm chí có thể nguy
hại cho tôi và bạn bè của tôi. Giữ im lặng, tôi có thể giữ
được sự đánh giá tốt của giới quan phương, có lẽ cả những
tiện nghi vật chất nữa. Nhưng nhìn lại quá khứ, tôi không
thể không lên tiếng.
Một điều bức thiết
Tôi xin nói thẳng : ở thời điểm hiện nay,
đất nước Việt Nam không thể phát triển mà vẫn đóng cửa đối
với dân chủ, khóa chặt các quyền tự do tập thể và cá nhân.
Làm sao có thể đổi mới một xã hội nếu ta bóp nghẹt mọi động
thái, mọi sáng kiến chủ động không xuất phát từ nhóm lãnh
đạo, nếu ta trấn áp mọi phê bình, làm như đó là âm mưu của
kẻ địch (một kẻ địch hơi khó xác định) ? Đi theo định hướng
đó là tự dành cho riêng mình quyền quyết định mà không có sự
kiểm soát của người khác trên những sự chọn lựa quan yếu
nhất, ảnh hưởng tới nhân dân trong hiện tại và các thế hệ
tương lai. Nói không ngoa, điều đó khác nào chiếm đoạt di
sản của toàn dân, biến nhân dân thành một thư con tin. Thậm
chí có thể dẫn tới bán rẻ nền độc lập, hơn thế nữa hủy hoại
cả bản sắc dân tộc. Chắc chắn như vậy sẽ đưa đất nước vào
một tình thế khốn đốn, một thảm họa văn hóa và tinh thần ghê
gớm hơn cả sự cùng khổ vật chất. Vâng, tình hình hiện nay
thật khẩn cấp : sự vận hành của chính thể Việt Nam cần phải
mở cửa cho dân chủ chính trị, xã hội và kinh tế.
Không ngại đi ra ngoài đề, vấn đề dân chủ
cốt tử mà nhiều khía cạnh đã được nêu ra ngày càng thường
xuyên và thẳng thắn ở Quốc hội, cũng như trong giới trí
thức, tại các xí nghiệp cũng như trên đồng ruộng, ngoài
đường phố cũng như trong nội bộ hàng ngũ ĐCSVN làm cho tôi
nghĩ tới một trải nghiệm cá nhân, khiến cho tôi càng tâm đắc
với câu nói của ông Lê Hiếu Đằng : « Dân chủ là giải pháp
cho các vấn đề của đất nước ».
Cái xô nước
Tháng mười năm 1973, vừa mới thoát khỏi
ngục tù của chế độ Mỹ và chính quyền Sài Gòn, tôi được mời
làm đại biểu tham gia Đại hội hòa bình thế giới ở Moskva.
Nhiệm vụ của tôi là làm chứng tại Tiểu ban các quyền con
người về số phận các đồng chí Việt Nam vẫn còn bị cầm tù, vi
phạm Hiệp định Paris về Việt Nam. Đó là thời kỳ mà ở Moskva
cũng như ở mọi nơi trên đất nước Liên Xô rộng lớn mênh mông,
người ta hay phát tán những chuyện tiếu lâm, ngay các đảng
viên cũng ưa kể :
« Một cậu bé trở về nhà sau tiết học
chính trị ở trường. Cậu hỏi cha mình : “ Ba ơi, Tập trung
dân chủ là gì, Ba giải thích giùm con đi Ba.” Người cha bối
rối không biết nói thế nào cho con hiểu, vì thế ông phải nhờ
đến tiết mục giáo dục trực quan. Ông trả lời con trai : “
Con à, tập trung dân chủ có nghiã là Tập trung và Dân chủ.
Trước hết, Ba sẽ giải thích cho con hiểu thế nào là Tập
trung nhé ”. Ông bảo con đi múc một xô nước đầy. “ Nào, con
đứng ngay dưới chân cầu thang và nhìn Ba nhé ”. Rồi ông xách
xô nước bước lên cầu thang. Khi đến tầng một, ông gọi con :
“ Nhìn Ba cho kỹ nè, không được nhúc nhích nghe chưa ! ”. “
Vâng, thưa Ba ”. Rồi ông bố ụp cả xô nước xuống đầu thằng bé
và nói : “ Đó, tập trung là như vậy đó con ! ”. Thằng bé vừa
ướt từ đầu đến chân vừa bị sốc. Vài giây sau hoàn hồn trở
lại, nó hỏi cha : “ Còn Dân chủ thì như thế nào hả Ba? ”.
Cha nó đáp : “ Lấy cái xô xách cho Ba xô nước nữa, rồi đứng
dưới chân cầu thang chờ Ba. Con sẵn sàng chưa ? Đã hứng nước
đầy xô chưa? ”- “ Rồi, thưa Ba ”. “ Nhìn Ba cho kỹ nè. Con
có thấy Ba đứng trên cao không ? ” “ Dạ có, thưa Ba ”.- “
Nào, bây giờ thì con xối nước lên người Ba đi ! ”. Thằng bé
cố hắt nước lên cao bằng mọi cách, nhưng bao nhiêu nước hắt
lên đều rơi ngược xuống người nó. Nó lại ướt như chuột lột,
nhưng giờ thì nó đã hiểu rất thấu suốt bài học chính trị ở
trường. Tập trung dân chủ là như vậy đó : người ở dưới bao
giờ cũng lãnh đủ ! ».
Câu chuyện tiếu lâm ấy, người phiên dịch
hồi ấy đã kể lại cho tôi nghe, nửa cười nửa mếu, một hình
thức mỉa mai đề kháng làm cho tôi nhớ tới thái độ tương tự
của một số nhà báo Sài Gòn đối lập với chế độ độc tài tàn ác
của Nguyễn Văn Thiệu : chế nhạo thân phận hẩm hiu của mình,
lên án chế độ mà không phải gọi tên chỉ mặt ai cả.
Tập trung hóa dân chủ hay dân chủ hóa tập
trung ?
Tất nhiên, tình hình Việt Nam hiện nay
khác lắm. Tôi không có ý so sánh, mặc dầu tôi bắt đầu nghe
kể những chuyện tiếu lâm tương tự. Bởi vì nội dung dân chủ
vẫn là vấn đề đặt ra, và nước « Việt Nam ở dưới » đã « lãnh
đủ » quá nhiều rồi, hất hết xô nước này đến xô nước khác, mà
vẫn « vũ như cẫn », trong khi giếng nước đang cạn dần. Tình
hình bức xúc đến mức mà ông Tố Huy Rứa, ủy viên Bộ chính
trị, bí thư Trung ương, trưởng ban Tuyên giáo đã giải thích
như sau cho một nhà báo SGGP (ngày 03.11.2010) về khái niệm
dân chủ tập trung : « Tập trung dân chủ là nguyên tắc chỉ
đạo toàn bộ công tác tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của
Đảng, là một trong những nguyên tắc cơ bản nhất, có ý nghĩa
sống còn của Đảng, là căn cứ phân biệt Đảng Cộng sản chân
chính với các đảng khác. » Ông còn nói thêm : « Trong hoạt
động tư tưởng - lý luận của Đảng, có lúc, có nơi thực hiện
chưa đúng giữa tự do tư tưởng với nguyên tắc tập trung dân
chủ, vi phạm nguyên tắc này. Những biểu hiện đó trái với bản
chất của Đảng. »
Vai trò lãnh đạo của Đảng
Đôi khi phép biện chứng cũng là một
nguyên lí nhờ đó những con mèo chính trị ở mọi nước khi rơi
từ trên cao xuống, bao giờ cũng chạm chân vào mặt đất. Báo
Quân đội Nhân dân (07.11.2010) giải thích bằng một câu xanh
rờn : «… đảng tiến bộ và cách mạng lãnh đạo thì xã hội ổn
định, đất nước phát triển, trong khó khăn vẫn tìm được lối
thoát cho cả dân tộc ; ngược lại, nếu đảng hỏng, đảng sai
lầm thì đất nước lầm than, tao loạn. » (Có nên xét kỹ cái
tình huống « ngược lại » này không khi ta nghiên cứu những
dự án hoành tráng như bauxite, đường sắt cao tốc, và những
cuộc phá sản hoành tráng không kém như vụ Vinashin, với
những hệ luận không thể trốn tránh về trách nhiệm cá nhân ở
cấp cao nhất ?)
Bất luận thế nào, sơ đồ « tập trung dân
chủ » dựa trên trí tuệ vô cùng và quyền hành vô hạn của một
nhóm nhỏ : nhân dân (như người ta vẫn thường nói, « rất tốt
») đầy tin tưởng hay chưa đủ trưởng thành (« dân trí ta còn
thấp » mà), đặt số phận của mình trong bàn tay của Đảng, với
hi vọng là đảng sẽ là người lãnh đạo anh minh, nếu không thì
mình tiếp tục lãnh đủ xô nước, và lãnh đạo vẫn khô ráo, yên
tâm tiếp tục lãnh đạo. Song gần đây, một hiện tượng mới đã
xuất hiện trong xã hội Việt Nam : những cán bộ cộng sản có
tinh thần trách nhiệm và sáng suốt đến « gõ » vào cánh cửa
bụi bậm của chủ nghĩa tập trung với những phản biện dân chủ
cơ bản và thực chất. Thí dụ như đại biểu quốc hội Vũ Quang
Hải (Hưng Yên) đề nghị nên chăng áp dụng nguyên tắc « dân
chủ tập trung » thay vì « Tập trung dân chủ », và nói thêm :
« …chỉ dựa vào cái tập trung thì không sáng tạo, rất dể dẫn
đến áp đặt, và thực tế đã chứng minh nhiều sự áp đặt thất
bại ». Đại biểu Nguyễn Ngọc Đào (Hà Nội) và đại biểu Nguyễn
Văn Thuận (Quảng Nam) gián tiếp đụng tới điều 4 Hiến pháp về
ưu quyền tuyệt đối của ĐCS trên đời sống của toàn bộ xã hội
: « Đến bao giờ Đảng thôi làm thay Nhà nước ? ». Ông mô tả
cơ chế ấy như sau : « …đã là ý tưởng do bí thư đưa ra thì cứ
thế mà thực hiện, dẫn đến tình trạng lãnh đạo theo kiểu “cầm
tay chỉ việc ». Vai trò lãnh đạo là cái gì phải tạo dựng,
thử thách, xác định qua công việc, từng ngày. Trong suốt
cuộc đấu tranh cam go chống lại chủ nghĩa thực dân và chủ
nghĩa đế quốc, rõ ràng là ĐCS đã tỏ ra xứng đáng với vai trò
lãnh đạo của mình. Thế thì tại sao, ba mươi lăm năm sau ngày
giải phóng và thống nhất đất nước, lại phải sắc dụ vai trò
lãnh đạo ấy như một thứ ưu quyền thừa hưởng từ quá khứ, cho
dù đó là quá khứ vinh quang tới đâu ?
Bóng ma âm mưu kẻ địch bên ngoài
Trong cuộc vận động xã hội đang rõ nét,
xu hướng bảo thủ co cụm thường mang bóng ma âm mưu kẻ địch
bên ngoài lợi dụng dân chủ ra hù dọa. Lời hù dọa ấy ngày
càng mất hiệu quả thuyết phục nếu muốn nói tới các nước tư
bản vì một khi hội nhập vào kinh tế thị trường, Việt Nam
ngày càng gắn kết với các nước ấy. Nhất là khi giới kinh
doanh bản địa đôi khi còn « hăng hái » hơn cả những nước tư
bản. Mặt khác, hàng tỉ đô la viện trợ quốc tế hàng năm được
mời gọi và được đưa tới Việt Nam cho thấy con đường tiền bạc
thường rất lãnh cảm đối với những quan tâm về dân chủ. Đứng
trước lợi nhuận, tư bản không biết phức tâm, bứt rứt là gì.
Lô gic của nó là tích lũy cho nhanh cho nhiều. Mục đích của
nó không phải là lật đổ những chế độ chấp nhận lô gic ấy.
Cũng như mafia, nó cần có sự ổn định, bất luận với giá nào :
« Business, do not disturb » (Chúng tôi đang bận làm ăn, xin
đừng làm rộn).
Nếu có âm mưu từ bên ngoài, phải nói là
nguy cơ thực sự là từ phương bắc, với sức ép chạy đua trong
cuộc đàn áp dân chủ. Những sự việc diễn ra gần đây cho thấy
Bắc Kinh muốn dạy cho lãnh đạo Việt Nam những bài học về
việc kiểm soát chặt chẽ cái mà một nhật báo Trung Quốc gọi
là « đám phản biện ». Đi theo con đường Bắc Kinh thúc ép là
tự cô lập và cách nhanh nhất để tạo ra mất ổn định. Con
đường ấy sẽ gây ra sự phân hóa, chia rẽ, tạo thời cơ thuận
lợi cho những cuộc xâm lược. Không ! Những tiếng nói dân chủ
hiện nay – phần nổi của tảng băng sơn xã hội – không xuất
phát từ bên ngoài, mà chủ yếu từ bên trong. Đó là tiếng nói
dân tộc và yêu nước. Có thể những người lên tiếng đã biết
nắm bắt những mâu thuẫn và tranh đua nhân dịp chuẩn bị Đại
hội XI của Đảng, lợi dụng những kẻ hở mà nhóm này hé mở để
làm suy yếu nhóm kia, nhưng những kiến nghị và quan tâm của
họ là trung thực. Xuất phát từ ngòi bút của giới trí thức,
của những nhà cách mạng lão thành hay những nhân vật quen
biết khác, tiếng nói ấy thực ra là đòi hỏi dân chủ của nhân
dân đã trưởng thành, là khát vọng được thông cảm, thông tin
và tham gia. Của cả một tuổi trẻ đang vươn lên, không gì
ngăn cản được bước tiến.
Khẩu hiệu không che khuất được hiện thực
nghiệm sinh
Đối với đại đa số dân chúng, những diễn
từ xào đi nấu lại và những biểu ngữ phất phới trên đường phố
xen kẽ với bảng quảng cáo om sòm của các ngân hàng và thương
hiệu đã từ lâu trở thành vô nghĩa. Sáng ngày mồng một tháng
11 này, tại thành phố Hồ Chí Minh, tôi còn trong thấy một
băng-rôn quảng cáo xe hơi cao ngạo giăng ngang mặt tiền của
Cung Thống Nhất ! Đối với nhiều người, những từ ngữ cũ rích,
biết rồi khổ lắm nói mãi, đôi khi đã trở thành trò cười vì
nó tương phản với hiện thực nhãn tiền. Chế độ mang tên gọi
là gì, điều đó không mấy quan trọng : người dân đánh giá chế
độ trên thành quả của nó, trên cách hành xử hàng ngày của
nó. Họ đánh giá cụ thể, căn cứ vào cuộc sống hiện thực của
mình. Người nghèo thì ngày càng khó khăn, hố sâu ngăn cách
người nghèo với những người giàu sang cứ giàu sang thêm mãi
ngày càng sâu rộng. Nhu cầu thông thoáng về mặt trí tuệ,
sáng kiến, sáng tạo ngày càng trở nên bức thiết trong một xã
hội dễ thẩm thấu và biến đổi, được mở cửa ra thế giới kinh
doanh, nhưng vẫn bị nhốt trong hộp kín đối với thời đại và
tiến bộ con người.
Đàn áp không thể xóa bỏ nhu cầu về dân chủ
Chọn lá bài bạo lực và khiếp sợ để đẩy
lùi thời hiệu dân chủ chỉ làm tăng cao áp lực, gây thêm đau
khổ và củng cố khát vọng thay đổi bằng mọi giá. Kể cả cái
giá có lợi cho những nhà độc tài ngụy trang thành đấng cứu
tinh. Bắt bớ những người viết blog, dùng tin tặc để phá hoại
trang mạng, ép buộc nhà báo làm văn nô cho Đảng, hà hiếp
những luật sư đòi hỏi Nhà nước pháp quyền, ngăn cản không
cho sinh viên đứng lên phản đối Trung Quốc cưỡng đoạt hải
đảo Biển Đông, tất cả những việc ấy không làm ai quên những
đất đai đã chiếm dụng phi pháp của nông dân và một số thị
dân, những đất đai (đôi khi ở vị trí chiến lược) được cho
thuê liền mấy chục năm cho những người hàng xóm cồng kềnh
sang sinh sôi lập nghiệp trong khi người dân bản địa thì
càng cùng quẫn ; những sân golf xây cho người giàu xây trên
ruộng đồng của người nghèo ; những sinh viên nghèo phải bán
thận để có tiền ăn học ; hàng ngàn cô gái và phụ nữ nghèo bị
mafia đưa ra nước ngoài hay phải bán dâm ở các thành phố
dưới sự bảo kê của một số cán bộ tán tận lương tâm ; những
công dân bình thường bị công an hành hạ, làm tiền hay đánh
đập đến chết trong đồn hay ngoài phố ; những trẻ em sơ sinh
được đem bán ở ngay ngoài cổng bệnh viện ; công nghệ bằng
giả nội-ngoại phục vụ cho việc bổ sung hồ sơ trong cuộc thi
đua « đấu thầu » cán bộ ; những người dân đáng thương đi «
mót » cà phê, làm mồi ngon cho đàn chó dữ của những chủ
trang trại được công an bảo vệ ; sự phung phí những tài
nguyên quốc gia được rao bán không một chút minh bạch ; nạn
ô nhiễm, nguồn gốc của những lợi nhuận kếch sù cho những
doanh chủ côn đồ thường được nhà cầm quyền bênh vực, và cũng
là nguồn cơn những khổ cực vô biên của dân chúng…
Có nhà lãnh đạo nào dám nói thật là mình
không hề biết sự thực ấy ? Đã ký tên vào hai bản kiến nghị
yêu câù ngừng dự án tai hại khai thác bauxite ở Tây Nguyên,
tôi có thể tiếp tục liệt kê dài dài mà nói gì sai sự thật.
Vâng, xã hội này, đất nước này đang cần ánh sáng, khí trời,
đang cần có sự tham gia thực sự của người công dân.
Đàn áp không phải là dấu hiệu của sức mạnh
Cố nhiên xã hội nào cũng có mặt xấu của
mình, và các xã hội gọi là dân chủ đúng là có nhiều tự do
hình thức nhưng nói chung không có đủ tư cách dạy những bài
học cho Việt Nam. Tại những nước ấy, tỉ lệ bần cùng hóa tiếp
tục tăng cao theo các cuộc khủng hoảng trong khi những nhà
tỉ phú trong giới đại nghiệp chủ và ngân hàng vẫn tiếp tục
được vỗ béo. Những vụ tham nhũng được phát hiện ở cấp cao
nhất trong bộ máy Nhà nước, trở thành chuyện bình thường.
Chính quyền ngày càng vô cảm trước cảnh khốn cùng của những
người nghèo khó. Mọi người đều cảm nhận rằng bạo lực tiếp
tục dâng cao. Còn xã hội Trung Quốc thì khác nào là mô hình
của một chế độ phản dân chủ, không cần bàn tới.
Phải nói rằng Việt Nam phải xây dựng trên
những vết thương sâu sắc vẫn chưa lành, những vết thương mà
trách nhiệm không phải của Việt Nam. Đó là một nhiệm vụ vô
cùng phức tạp, đúng thế. Sống sát nách một nước khổng lồ
tham lam vô độ là vị trí địa lý không dễ xử lý, đúng thế.
Nhưng với những người đang muốn dấy lên một làn sóng của chủ
nghĩa MacCarthy ở Việt Nam, tôi xin nói như thế này : xin
quý vị đừng nã đạn vào cái xe cấp cứu ! Quý vị hãy giữ một
chút lương thiện, kính trọng và tinh thần trách nhiệm tối
thiểu. Quý vị hãy chấm dứt việc chụp mũ, hăm dọa, bắt giam,
bôi nhọ danh dự, chà đạp cuộc sống gia đình và đời sống tư
của những người đối lập đang chống lại những tiêu cực, những
người đã gây ra tiêu cực. Đó là những con người đã có gan
bảo vệ đất nước ! Các biện pháp đàn áp không phải là dấu
hiệu của sức mạnh và quyền uy. Ngược lại, chúng biểu lộ sự
sợ hãi. Đó không phải là cái sợ của người dân, nhưng quan
sát những hành động thậm vô lý và tàn nhẫn mà nó gây ra, có
thể nghĩ rằng cái sợ ấy lớn hơn ta tưởng. Nó đi ngược mọi
giải pháp ích nước lợi dân. Như ông Bùi Đức Lại đã viết trên
mạng VietnamNet ngày 04.05.2010 : « …thế lực chống đối chỉ
có thể "lợi dụng dân chủ" nếu thực sự có mất dân chủ. Kiên
quyết đấu tranh khắc phục những biểu hiện mất dân chủ là
biện pháp có hiệu quả nhất chống lại việc "lợi dụng dân chủ"
». Và tôi rất đồng ý với kết luận của bài viết : « Rõ ràng,
không kiên trì thực hành dân chủ thì không tránh khỏi nhiều
tai họa lâu dài. »
Đấu tranh cũng có thể làm nên phép lạ
Để kết thúc bài viết này một cách nhẹ
nhàng, và vẫn để hưởng ứng ông Lê Hiếu Đằng khi ông nói tới
việc cần thiết phải đấu tranh, tôi xin đưa các bạn trở lại
Đại hội hòa bình thế giới năm 1973 tại Moskva. Tại đây, tôi
học thêm được một điều là đôi khi đấu tranh có thể làm rên
phép lạ : nó có thể biến xe hơi thành ô tô buýt. Tôi xin kể
câu chuyện mà tôi chưa hề kể lại cho ai cả.
Với tác phong của một giáo viên cần mẫn,
tôi đã chuẩn bị khá kỹ bài tham luận của tôi về tù nhân
chính trị của chế độ Sài Gòn. Đặc biệt tôi có trong tay
nhiều lá thư, rất cảm động, của tù nhân mà Chính phủ cách
mạng lâm thời đã chuyển tới Paris cho tôi. Tôi đã dịch những
lá thư đó sang tiếng Pháp, tiếng Anh, và muốn nhờ in rô-nê-ô
ra nhiều bản để phân phát cho đại biểu các nước ở Tiểu ban
nhân quyền và cho các nhà báo có mặt ở Đại hội. Tôi nhờ
trưởng đoàn tôi chuyển yêu cầu này tới ban tổ chức Liên Xô.
Lúc đầu không có hồi âm, sau đó là từ chối với lí do : không
có xe đi tới nơi có máy in rô-nê-ô. Cũng nên nhắc lại lúc đó
các nhà lãnh đạo Liên Xô và Hoa Kỳ đang xích lại gần nhau.
Tại Đại hội, cụm từ « chủ nghĩa đế quốc Mỹ » cũng bị loại
trừ khỏi ngôn ngữ chính thức. Chỉ có đại biểu các nước tư
bản mới nói tới đế quốc Mĩ. Tôi có cảm tưởng là sau khi Hiệp
định Paris được ký kết, người Liên Xô đã chuyển sang vấn đề
khác, bỏ mặc những người bạn tù của tôi trong tình trạng
nguy ngập dưới nanh vuốt của chế độ miền Nam Việt Nam đang
bước vào giai đoạn tiêu vong. Tôi không muốn bài tham luận
báo động về tình hình các bạn tù lại bị giảm tác dụng chỉ vì
« lí do tổ chức » như vậy. Tôi bèn yêu cầu trưởng đoàn của
tôi chuyển tới ban tổ chức lời nhắn như thế này : « Nếu tôi
không in được và không phát được thư tù nhân, nếu sau khi
tham luận, không có được một cái bàn và một cái ghế ở cuối
phòng để tôi phát những bản in, thì trong thời gian 10 phút
tham luận, tôi sẽ dành 5 phút để giải thích cho các đại biểu
và cho các nhà báo có mặt ở hội trường là do ban tổ chức
Liên Xô của Đại hội viện dẫn lí do không có máy in rô-nê-ô,
các bạn không có được những tài liệu khẩn cấp, độc nhất vô
nhị ».
Một giờ sau, một cái xe buýt hãm phanh
ngoài cửa gian phòng chúng tôi đang dùng bữa trưa, và người
phiên dịch vui mừng mời tôi lên xe để đi in « bao nhiêu bản
cũng được ». Thế là mặc phong phanh cái áo sơ mi, tôi không
cảm thấy cái lạnh của 17° âm. Và khi đến phiên tôi phát
biểu, mặc dầu đồng chí Elie Mignot, ủy viên Trung ương Đảng
cộng sản Pháp, trưởng đoàn của chúng tôi đồng thời là người
hướng dẫn thảo luận của Tiểu ban, không ngừng lừ mắt nhìn
tôi, tôi đã « cướp » của đẳng cấp quan liêu Liên Xô thêm 10
phút, nghĩa là đã nói về tình trạng, về sinh mạng các bạn tù
của tôi trong tổng cộng 20 phút, gấp đôi thời lượng quy
định.
Đúng thế, tôi đồng ý với ông Lê Hiếu Đằng
: dân chủ ít khi được ai ban phát, dân chủ chỉ có qua đấu
tranh !
Để kết thúc đóng góp nhỏ bé này vào cuộc
thảo luận hiện nay, tôi xin nói rằng, cho đến nay, các đảng
cộng sản trên thế giới, ngày nào còn hoạt động trong tình
trạng bị đàn áp vẫn luôn luôn thâm nhập quần chúng, bắt rễ
trong nhân dân, sẵn sàng tham gia và hy sinh chịu đựng trong
các cuộc đấu tranh vì dân chủ, nhưng đến khi giành được
chính quyền rồi, thì chưa có đảng nào đáp ứng lâu bền được
kỳ vọng của nhân dân ước mong xây dựng một xã hội tự do và
đã đưa đảng lên vị trí lãnh đạo. Ngược lại, kinh nghiệm cho
thấy càng nắm độc quyền thì họ càng xa rời gốc rễ, họ tạo ra
cho mình một hình ảnh rất tiêu cực, đôi khi kinh hoàng, làm
hoen ố lý tưởng của mình. Với quá khứ rực rỡ trong cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc, liệu Đảng cộng sản Việt Nam có sẽ
trở thành một ngoại lệ, phủ nhận cái « quy luật » đáng buồn
nói trên ? Liệu Đảng có đủ dũng cảm, trí tuệ, óc sáng tạo,
tinh thần nhân bản để đổi mới dân chủ ? Để lại một hình ảnh
thoái hóa suy đồi, hay để lại sự ngưỡng mộ, biết ơn và tự
hào, đó là cả vấn đề.
Hồ Cương
Quyết
Công dân Việt Nam
NGUỒN : Bauxite Việt Nam 22.11.2010
|
